دزدگیرها در چشم باد

در تلویزیون براساس نوع برنامه هایی که ضبط می شود, تیم صدا انتخاب می شود به طور مثال برای ضبط تله تئاتر, یک صدابردار داخل اتاق فرمان قرار می گیرد و با میکسر صدا کار می کند و یک یا دو نفر هم مسئولیت نگهداشتن بوم را در استودیو به عهده می گیرند

در تلویزیون براساس نوع برنامه‌هایی که ضبط می‌شود، تیم صدا انتخاب می‌شود. به‌طور مثال برای ضبط تله‌تئاتر، یک صدابردار داخل اتاق فرمان قرار می‌گیرد و با میکسر صدا کار می‌کند و یک یا دو نفر هم مسئولیت نگهداشتن بوم را در استودیو به عهده می‌گیرند. آنها باید به‌گونه‌ای حرکت کنند که ضمن ضبط صدا، در کادر تلویزیون دیده‌نشوند. در کار صدابرداری معمولا از HF استفاده می‌کنیم چون نسبت به سایر نمونه‌های مشابه بهتر می‌تواند امکان حذف صدای محیط را به ما بدهد.

● صداهای غیرقابل پخش

صداهایی که ضمن ضبط شدت زیادی داشته باشد و از میزان تعیین شده استاندارد دستگاه‌های ضبط صدا یا میکروفن بالاتر باشد و به اصطلاح دچار اعوجاج (Distoration) شده باشد و به نوعی کیفیت صدا از بین برود، در تلویزیون قابل پخش نیست.

● مزیت‌های سیستم‌های جدید

دستگاه‌های دیجیتال جدید خطوط تراک صدای بیشتری نسبت به سیستم‌های قدیمی آنولوگ دارد و صدابرداران به کمک این سیستم‌ها با سرعت و کیفیت بیشتری کار خود را انجام می‌دهند که در نهایت سبب پیشرفت کار صدابرداران می‌شود.

● صدای مزاحم در صدابرداری

در استودیوهای تلویزیونی محیط ساکتی حکمفرماست و صدای تهویه استودیو به میزانی می‌رسد که مزاحمتی برای گفت‌وگوها ایجاد نکند و صدابرداران با نصب پنل‌های آکوستیک به سقف و دیوارها مانع برگشت صدا می‌شوند. در مجموع صدابرداری تلویزیونی با معضل صدای مزاحم در محیط کار مواجه نیست و صدابردار تمام توان خود را برای ضبط با کیفیت صدای خوب و استفاده از دستگاه‌ها و تجهیزات پیشرفته به کار‌می‌برد، ضمن این‌که تمام تجهیزات غیر از میکروفن‌ها در محل نصب و ثابت می‌شود. اما در کارهای داستانی سینما و تلویزیون کار صدابرداری در محیط طبیعی انجام می‌گیرد، تمام تجهیزات متحرک بوده و خود محیط ضبط صدا، بسیار متنوع است که بیشترین انرژی صدابردار برای کم کردن صداهای مزاحم سرصحنه انجام می‌گیرد. فرض کنید یک سکانس ـ که از تعدادی پلان شکل می‌گیرد ـ در چند روز طی ساعت‌های مختلف ضبط می‌شود و به طور مثال زمان پخش کار مورد نظر پنج دقیقه است. اگر این کار در استودیو ضبط شود، صدابردار برای تطبیق صداها با مشکلی مواجه نمی‌شود و براحتی می‌تواند این انطباق را به‌وجود آورد. این در حالی است که صدابردار کار داستانی تلویزیونی زمانی که می‌خواهد صدای پلان‌ها را به هم متصل کند با معضل جدی در تدوین مواجه است؛ زیرا در هر پلان صداهای مزاحمی نظیر موتور، ماشین، ابزار ساختمان‌سازی، هواپیما و... به گوش می‌رسد و او باید هر یک از این صداهای مزاحم را حذف کند تا به یک صدای یکدست برسد. در هرحال این دست مشکلات نیز تنها با احداث شهرک‌های سینمایی قابل حل است.

● دشواری‌های کار تاریخی

صدابرداری در کارهای تاریخی، یکی از بزرگ‌ترین معضلاتی است که صدابرداران با آن مواجه هستند. صدابرداری یک سریال تاریخی آن هم در فضای شهری واقعا دشوار است، چون صدابردار باید مدام حواسش باشد تا صدای مزاحم و اضافی وارد کار نشود. شما تصور کنید در یک جامعه شهری چطور می‌توان کاری را که در قرن ۱۲یا قبل‌تر از آن می‌گذرد، صدابرداری کرد، آن هم در شرایطی که ما شهرک سینمایی نداریم و صداهای مزاحم از هر سویی شنیده می‌شود. این در حالی است که گاف صدا در کارهای تاریخی بسیار کم است در حالی که اگر ما صدایی را که سر صحنه ضبط کردیم به همان شکل و با دقت کمتری پخش کنیم یک اتفاق خنده دارد رخ می‌دهد، چون صدای موتور و ماشین و... از هر سویی شنیده می‌شود. سال‌ها قبل زمانی که ماسریال میرزا کوچک‌خان جنگلی (کوچک جنگلی) را در روستاهای شمالی کار می‌کردیم، از هر طرف صدای موتور روستایی‌ها به گوش می‌رسید یا در سریال «در چشم باد» که حتی بخشی از آن در شهرک سینمایی فیلمبرداری می‌شد، ناگهان صدای دزدگیر ماشین همکارانمان به گوش می‌رسید... خب کنترل همه این مسائل واقعا دشوار و سخت است و اعصاب فولادین می‌طلبد!

● تفاوت‌های صدای تلویزیونی با سینمایی

صدابرداری سینمایی و تلویزیونی به لحاظ فرآیند ضبط صدا بویژه بعد از ورود دستگاه‌های دیجیتال تفاوت چندانی ندارند، اما به لحاظ نحوه صداگذاری بین آنها تفاوت‌هایی وجود دارد؛ زیرا در سینما، برخی صداها نظیر بسته شدن در، قدم زدن و... را باید تقویت کرد که در سالن تاریک و ساکت سینما به گوش برسد؛ اما در سریال‌های تلویزیونی هر قدر هم که این صداها را تقویت کنید بازهم به گوش نمی‌رسند.

حسین غفاری‌

صدابردار سریال‌