ماهی سفید

دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان همچون نگینی بین پنج کشور جمهوری اسلامی ایران , فدراتیو روسیه , ترکمنستان , قزاقستان و آذربایجان در نقشه کره زمین می درخشد

دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان همچون نگینی بین پنج کشور جمهوری اسلامی ایران ، فدراتیو روسیه ، ترکمنستان ، قزاقستان و آذربایجان در نقشه کره زمین می درخشد. از مهمترین ویژگی های بی نظیر این دریا داشتن آبزیان منحصر بفرد و با ارزش آن همچون ماهیان خاویاری ، فک خزری و بسیاری از ماهیان استخوانی آن می باشد. یکی از مهمترین این ماهیان ماهی سفید دریای خزر است که تنها در این دریا و آن هم در سواحل ایرانی آن وجود دارد. ماهی سفید تقریباً دلپسندترین و لذیذترین ماهی مصرفی مردم ایران به ویژه شمال کشور بوده و از جایگاه رفیعی در بین مردم منطقه برخوردار است.

این ماهی بیش از ۶۰ درصدترکیب صید ماهیان استخوانی صیادان را در سواحل ایرانی به خود اختصاص داده و بیش از ۱۲ هزار نفر صیاد به صید آن در دریا اشتغال دارند. ازجمله دلایل مختلف محدود کننده تولید مثل طبیعی مانند : ایجاد سد های انحرافی و آبند ها ، صید بی رویه که ناشی از افزایش جمعیت و آلودگی های زیست محیطی ، روش غلط صید در سالیان گذشته و از بین رفتن بخش اعظمی از جایگاه های تخمریزی طبیعی در رودخانه ها و تالاب انزلی عوامل کاهش ماهی سفید در حوضه جنوبی دریای خزر میباشد صید انبوه ماهیان مولد در رودخانه ها به هنگام آمادگی برای تخم ریزی یکی از عوامل مهم و اصلی کاهش ذخایر ماهی سفید میباشد ، در دوران پادشاهی ناصردین شاه قاجار رودخانه های حوضه دریای کاسپین به آقای (( بلیانازوف )) به اجاره سالی ۵ هزار تومان داده شد که صید بی رویه از همان دوران آغاز شد .، اما در اوایل شکل گیری انقلاب اسلامی شیوه بسیار غلط غیر استاندارد و نابود کننده ای به اسم دام گستر شکل گرفت که سبب از بین رفتن نسل ماهی سفید سفید گردید ، که با همت و تلاش عزیزان زحمت کش شیلات ایران این روش صید که در تمام دنیا ممنوع بود حذف گردید و برای جبران این صدمات بزرگ بوجود امده شیلات ایران مصمم گردید تا با تکثیر و رها سازی این ماهی جبرانی بر ضایعه بوجود امده ایفاد نماید و سه مرکز تکثیر ماهی شهید بهشتی و شهید انصاری با رها سازی میلیونی بچه ماهی سفید که موجب تقلیل صید از ۲۰ هزار تن در اوایل انقلاب به ۳ هزار تن گردیده بود را به صید بالغ به ۱۵ هزار تن در حال حاضر رسانیده اند و جای دارد از این عزیزان زحمت کش کمال تشکر و قدر دانی را نمائیم .

● شناخت ماهی سفید

ماهی سفید (( یا جواهر دریای خزر)) Rutilus frisii kutum ماهی سفید با نام علمی "Rutilus frisii kutum kanesky" از فوق رده ماهیان حقیقی (pisces) ، رده ماهیان استخوانی (Osterichthyes) ، زیر رده ماهیان باله شعاعی (Actinopterygii) ، فوق راسته ماهیان عالی (Teleostei) ، راسته کپور سانان (Cypriniformes) و تیره کپور ماهیان (Cyprinidae) می باشد فرم بدن دوکی شکل و از طرفین فشرده و با فَلس های دایره ای (cycloid) به قطر ۱۲ -۵.۶ میلیمتر در تمامی بدن بجز سر می باشد . دهان ماهی سفید به فرم انتهایی ، تحتانی ، متحرّک و فاقد سبیلک است و خط جانبی بدن (sensory line) از سَر تا دُم با کمی انحنا در ناحیه شکمی امتداد دارد . فَلس های روی خط جانبی به تعداد ۶۲ -۵۳ عدد ، این ماهی دارای کیسه شنای دو بخشی Physostomouse است که توسط لوله غشایی با روده ارتباط دارد ، قسمت پشت تیره رنگ، طرفین نقره ای روشن و ناحیه شکمی سفید رنگ می باشد.

دارای پنج سری باله شامل دو باله سینه ای ، دو باله شکمی ، یک باله پشتی ، یک باله مخرجی و یک باله دمی هموسرک می باشد باله پُشتی دارای سه شعاع سخت و ۹ شعاع نرم ولی باله مخرجی دارای سه شعاع سخت و ۱۰ شعاع نرم می باشند . .دارای دندان حلقی یک ردیفی ۵-۶ ، گاهی ۵-۵ یا ۶-۶ ، ارتفاع بدن کمتر از طول سر یا برابر آن و طول باله مخرجی بزرگتر از ارتفاع آن است.اندازه بیشینه طول این ماهی ۷۱ سانتیمتر با وزن ۴ کیلوگرم ، میانگین طول ۴۵ سانتیمتر و میانگین وزن ۱۱۰۰ گرم می باشد. این ماهی در دوطرف بدن دارای خط جانبی بوده که از سر پوش آبششی تا انتهای ساقه دمی کشیده شده است . کمان آبششی واجد ۱۲-۸ عدد خار آبششی می باشد طول عمر این ماهی در دریای خزر ۱۰-۹ سال بوم شناسی مناطق زیستی و پراکنش ماهی سفید در دریای خزر عمده پراکنش ماهی سفید در دریای خزر مربوط به مناطق جنوبی و جنوب غربی این دریا بوده و از رودخانه اترک واقع در منطقه قفقاز ( ساحل غربی خزر میانی) تا سواحل جنوب ترکمنستان ماهی سفید بعنوان یک ماهی اقتصادی ارزشمند توسط صیادان صید می گردد. حضور ماهی سفید در دیگر مناطق دریای خزر از جمله خزر شمالی و رود ولگا به ندرت و موردی بوده و تاکنون هیچ گزارش رسمی مبنی بر مهاجرت ماهی سفید به این مناطق ارائه نشده است. به هر حال بیشترین تراکم و میزان صید ماهی سفید در طی سالیان متمادی مربوط به حدفاصل رودخانه های کورا در جمهوری آذربایجان و رودخانه سفیدرود در ایران بوده است. ولی در طی ۲۵ سال گذشته و پس از رهاکرد انبوه بچه ماهیان سفید در تمامی سواحل ایرانی دریای خزر، پراکنش آن نسبت به گذشته با تغییراتی مواجه بوده و تراکم آن در سواحل استان های مازندران و گلستان نیز بیشتر گردیده است. بطورکلی می توان گفت که بیشترین تراکم ذخایر و صید ماهی سفید در حوزه سواحل ایرانی دریای خزر می باشد. پراکنش ماهی سفید در طول سال و نسبت به تغییرات فصول و دمای آب با تغییراتی توام بوده بطوریکه در اوایل فصل زمستان به دلیل برودت بیشتر آب در سواحل استان گیلان نسبت به سواحل استان مازندران، ماهی سفید تا حدودی مهاجرت بیشتری به سمت مناطق شرقی و گرم تر این استان داشته و بطور کلی به سمت عمیق تر دریا مهاجرت کرده و از ساحل دور می شود. ولی با نزدیک شدن فصل بهار و آمادگی ماهی سفید برای تخمریزی، از اسفند ماه هر سال حضور ماهی سفید در مناطق ساحلی بیشتر گردیده و در فروردین ماه به اوج خود می رسد. در گذشته تالاب انزلی و تالاب قزل آغاج ( در جهموری آذربایجان) از محل های مهم تخمریزی ماهی سفید محسوب می شدند ولی در حال حاضر این دو تالاب اهمیت سابق خود را از دست داده و به ندرت پذیرای مولدین ماهی سفید برای تخمریزی هستند.

اکثر رودخانه های سواحل ایرانی دریای خزر در گذشته مورد استفاده تکثیر طبیعی ماهی سفید بوده ولی در حال حاضر بدلایل مختلف بیشتررودخانه های چلوند، لمیر، شفارود ، شلمانرود، سفیدرود، خشکرود، شیرود و بابلسر از محل های اصلی مهاجرت بهاره و تکثیر مصنوعی ماهی سفید در سواحل ایرانی دریای خزر محسوب می شوند. به غیر از رودخانه های سواحل ایرانی دریای خزر، رودخانه های اترک، سامور و کورا واقع در منطقه قفقاز نیز محل های تکثیر ماهی سفید خارج از سواحل ایرانی دریای خزر بوده که بدلایل آلودگی سواحل ، صید بی رویه مولدین و عدم تکثیر مصنوعی و بازسازی ذخایر از طریق رهاسازی بچه ماهی سفید در این مناطق ، میزان مهاجرت تخم ریزی به این مناطق بشدت کم شده و در حد بسیار ناچیز است.ماهی سفید پس از تخم ریزی و بازگشت به دریا در تمام طول مدت باقیمانده بهار و تابستان در سواحل کم عمق دریای خزر که غنی از تولیدات جانوران کف زی است به تغذیه و رشد می پردازد.در اواخر تابستان به علت گرمای بسیار زیاد آب تا عمق ۳۰ متری که ایزوترمی گرم در لایه اپی لیمنیون بوجود می آید ، ماهیان سفید سواحل کم عمق را ترک کرده و در نقاط عمیق تر و در لایه ترموکلاین بسر می برند و مجدداً به هنگام چرخش دمایی پائیزه، ماهی سفید جهت تغذیه به قسمتهای کم عمق سواحل با عمق کمتر از ۲۰ متر بر می گردد. در فصل پائیز مشاهده شده که ماهی سفید مهاجرت هایی را به صورت گله ای در امتداد ساحل از طرف غرب به شرق و یا بالعکس انجام می دهد. این مهاجرت ها به شرایط جوی و جریان های دریایی ناشی از باد بستگی کامل دارد.در اواخر پائیز و آغاز زمستان با سرد شدن آب در لایه سطحی و لایه بندی حرارتی دریا ماهی سفید رفته رفته سواحل کم عمق ساحلی دریا را ترک نموده و به مناطق عمیق تر دریا رهسپار می شود، بطوریکه در آغاز فصل زمستان بخصوص در روزهای اول دی ماه لغایت ده بهمن ماه ماهی سفید را به ندرت می توان در نقاط کم عمق ساحلی مشاهده نمود. ماهی سفید زمستان را در نقاط عمیق نزدیک به بستر دریا با کمترین تحرک و جابجایی سپری نموده و در این هنگام از تغذیه کمی برخوردار است.عمقی را که ماهی سفید در آن زمستان را طی می کند در پاره ای از موارد به بیشتر از ۱۰۰ متر هم می رسد. ماهی سفید از اواسط بهمن لغایت اوایل اسفند در صورت مساعد بودن شرایط جوی مجدداً جهت تغذیه و ذخیره نمودن چربی و آمادگی ورود به رودخانه ها و تالاب به سمت مناطق ساحلی حرکت می نماید.

این ماهی از اواسط اسفند لغایت اواسط اردیبهشت بسته به دمای آب ، جریانهای دریایی و شرایط اکولوزییکی وارد رودخانه ها و تالاب انزلی برای تخمریزی طبیعی می گردد. مهّمترین رودخانه های مهاجرت ماهی سفید در محدوده استان گیلان عبارتند از : سفیدرود ، شلمان رود ، خشک رود ، چَلوند ، چوبار ، طیر ، حویق ، کرکانرود ، پلورود ، تکی ، کلفارود ، ناورود ، دیناچال ، شفارود و تیمیر تغذیه ماهی سفید : ماهی سفید فاقد معده مشخص میباشد بطوریکه دستگاه گواش ماهی سفید عبارت است از : دهان ، مری، و روده دستگاه گوارش ماهی سفید از لوله گوارشی و غدد ضمیمه تشکیل شده است ، لوله گوارشی از دهان شروع و به مخرج ختم میشود و شامل چندین قسمت بشرح زیر میباشد :

دهان دهان ماهی سفید قدامی ، تحتانی است و فک ها کاملا" متحرک بوده و با جمجمه ارتباط جانبه ای دارد.

ٰٰٰ▪ حفره دهانی : محفظه ایست که از ابتدای دهان شروع و به آخرین قوس آبشش ختم میشود .

▪ دندان : دندانها در ماهی سفید حلقی میباشد و دندانهای حلقی ماهی سفید یک ردیقه و به شکل (۵-۵) یا (۶-۵) و بطور بصورت (۶-۷)و (۵-۷) نیز دیده شده است

▪ مری : لوله راست و کوتاه و قطوری است که بلافاصه از انتهای حفره دهانی شروع میشود .

▪ روده حلقی : پس از روده قدامی شروع میشود و بخش خلفی روده نازکتر از بخش قدامی آن است و روده ماهی سفیددارای دو انحنای کاملا مشخص است

مخرج : در جلوی اولین شعاع غیر منشعب باله مخرجی قرار دارد که دارای دو سوراخ حفره ای که یکی لوله گوارش و دیگری لوله تناسلی میباشد تغذیه ماهی سفید در سنین مختلف متفاوت است تغذیه این ماهی در رژیم غذایی در سنین مختلف متشکل است از : جلبگها ((فیتو پلانگتونها)) ، زئو پلانگتونها و حشرات و لارو حشرات ، صدفها ،نرم تنان ،و.... تکثیر ماهی سفید : تکثیر ماهی سفید به دو شکل صورت میگیرد : طبیعی و مصنوعی در طبیعت ماهی سفید به دو گروه که یک گروه به گروه بهاره معروف هستند و در فصل بهار تخم ریزی میکنند گروه دیگر که پاییزه ، و در فصل پاییز تخم ریزی میکنند تقسیم میشوند تولید مثل ماهی سفید : تکثیر طبیعی ماهی سفید پس از مهاجرتش از دریا به رودخانه هایی با شرایط آبدهی مناسب ، درجه حرارت و شفافیت آب و بستر خوب انجام می گیرد . وضعیت تخمدان (Gonad) ماهی سفید در هنگام مهاجرت به رودخانه ها در مرحله ۴ رسیدگی جنسی قرار دارد . در زمان تخمریزی همواره ۲ -۱ ماهی نر همراه با هر ماهی ماده شنا می کنند . ماهی ماده در نقاط کم عمق تخمریزی می نماید بطوریکه باله پشتی و بخشی از پشت ماهی بیرون از آب قرار می گیرند . ماهی ماده در این مواقع سینه و شکم خود را به کف بستر می مالد و با حرکات موجی عضلات سبب خروج تخم های داخل تخمدان از مجرای تناسلی می گردد . ماهی نر نیز در همین زمان خود را به ماهی ماده نزدیک می کند و با حرکاتی نظیر آن به دفع مقداری اسپرم به داخل آب اقدام می نماید . تلقیح تخم ها در داخل آب صورت می پذیرند و تخم های لقاح یافته به سطح سنگ های بستر می چسبند و اکسیژن لازم را از جریان آب کسب می کنند . این تخم ها پس از مدتی که بستگی به حرارت آب دارد ، تفریخ خواهند شد . لاروها در ابتدا فاقد کیسه هوا هستند و از محتویات کیسه زرده تغذیه می کنند لذا پس از اتمام آن جهت پُر کردن کیسه هوا به سطح آب می آیند . تغذیه ثانویه لاروهای ماهی با زئوپلانگتون ها تا رشد کافی آنها ادامه می یابد . ماهیان پس از کسب آمادگی به طرف مصب مهاجرت می کنند سپس برای تطبیق با آب شور دریا مدتی را در آن محل تأمل می نمایند تا برای حرکت به داخل آب های دریا و ادامه سیر تکاملی خود آماده گردند

● تکثیر مصنوعی ماهی سفید

اوّلین اقدام در جهت تکثیر مصنوعی ماهی سفید در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی صورت گرفت گرفت و تا سال ۱۳۴۲ هجری شمسی حدود ۲۸۹ میلیون بچّه ماهی سفید پس از تکثیر درون رودخانه های سیاه درویشان ، شفارود و شلمان رود رهاسازی شدند . از سال ۱۳۴۳ ه.ش نیز مراکز کوچک پرورش ماهی در جوار رودخانه های حویق و سفیدرود احداث شدند که به تکثیر و آزادسازی منطقه ای ماهی سفید اقدام می نمودند . تأسیس مجتمع تکثیر و پرورش شهید بهشتی و مرکز تکثیر و پرورش سیاهکل تا سال ۱۳۴۳ ه.ش با همکاری کارشناسان روسی از دیگر اقدامات مهمّی بوده اند که براساس نظریه ای بقرار : وزن ماهیان برای رهاسازی ۱.۳ گرم ، بازگشت شیلاتی ۲ درصد ، وزن متوسط ماهیان قابل صید و عرضه به بازار ۱.۷ کیلوگرم و لزوم آزادسازی سالانه ۲۱ میلیون بچّه ماهی برای استحصال ۷۰۰ تن ماهی سفید پایه ریزی شدند . در سال های پس از انقلاب اقدام به تولید بچّه ماهی سفید به میزان سالانه ۱۴۰ میلیون قطعه در مراکز شهید رجایی ساری و شهید انصاری رشت می گردد که با ۹ درصد بازگشت شیلاتی به صید حدود ۱۲ هزار تن ماهی سفید در سال امید می رود . صید و انتقال مولدین : گروه های صید و تکثیر قبل از شروع مهاجرت ماهی سفید در مناطق مناسب رودخانه ها مستقر می گردند و با ایجاد "شیل" یا "کلهام" به سد مسیر مهاجرت آنان اقدام می کنند و به روش "پره کشی" به صید ماهیان مولد مهاجر و جمع آوری آنها می پردازند تا با تانکرهای مجهز با دستگاه اکسیژن دهی به مراکز تکثیر انتقال یابند . شروع مهاجرت ماهیان سفید همبستگی زیادی با دمای آب رودخانه ها دارد .

در گذشته از این مولدین در محل رودخانه تخم گیری می شد و تخمک های لقاح یافته را به مراکز تکثیر و پرورش انتقال می دادند امّا امروزه مولدین را بلافاصله به مراکز تکثیر و پرورش منتقل می کنند . حد مجاز نگهداری مولدین در تانکرهای مخصوص ۳۰ -۲۵ کیلوگرم به ازای هر متر مکعب آب می باشد . آب و ماهیان تانکرها را در محل مراکز پرورش به آرامی تخلیه و سپس ماهیان را به تفکیک جنسیت به مخازن آرامش انتقال می دهند . تخم گیری و لقاح : هورمون های محرّک تخمریزی پس از محاسبه به صورت تزریق منفرد (mono-infection) در پایه باله سینه ای و یا سایر بخش های عضلانی ماهی سفید تزریق می شود . میزان و نوع هورمون های مصرفی با یکدیگر تفاوت دارند چنانکه عصاره غدّه هیپوفیز به میزان ۳ -۱ میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن ماهی مولد و همچنین هورمون "GnRh" به میزان ۵ -۲ میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن ماهی مولد مصرف می گردند . ماهیان نر معمولاً نیازی به تزریق هورمون ندارند ولیکن درصورت کمبود مولدین نر به آنان نیز به میزان نصف دُز مولدین ماده تزریق می شود . بیش از ۹۰ درصد مولدین پس از طی ۴۸۰ -۴۶۰ درجه ساعت آماده عملیات تخم گیری می شوند . برای این کار ابتدا ماهیان ماده را بر روی میز تخم گیری قرار می دهند و بدن آنها را با پارچه تمیز یا حوله خشک می کنند این عملیات نیاز به دونفر شخص ورزیده نیازمند است چون تکثیر ماهی سفید باید در شرائط کاملا خشک صورت گیرد به این ترتیب که پنجه دست روی سر و انگشت شست بین دو باله سینه ای در ناحیه سینه قرار گیرد ، چون ممکن است بر اثر فشار وارده به محل تخمدان ، تخمک از سوراخ تناسلی خارج شود ، با انگشت شست دست دیگر محل خروجی تخم گرفته میشود. سپس با فشار دو انگشت بطوری که از ناحیه شکمی به سمت منفذ خروجی تخم (آنال) باعث تخلیه محتویات تخمدان به داخل لگنچه یا تشتک پلاستیکی می گردند . این عمل برای استخراج اسپرم از ماهیان نر نیز به صورت مجزا تکرار می گردد لازم به ذکر است هر تخمک دارای یک سوراخ به اسم میکروپیل است که تنها اجازه ورود یک اسپرم را به داخل هسته تخمک میدهد و پس از وارد شدن اسپرم این سوراخ بسته میشود . پس از تخم گیری و استخراج اسپرم به ازاء هر کیلوگرم تخم به میزان یک سی سی اسپرم اضافه می شود و آنها را به آرامی به مدت ۲ -۱ دقیقه مخلوط می سازند و عمل افزایش آب برای تسهیل اختلاط به آرامی انجام می شود .

شستشوی تخم ها با آب معمولی و به کمک پَر برای از بین بردن چسبندگی آنها بلافاصله بعد از پایان لقاح اجرا می گردد میزان چسبندگی تخمها بسیار شدید است بنابراین تا رفع کامل چسبندگی به مدت ۱ - ۰.۵ ساعت شستشوی تخمهای لقاح یافته با آب معمولی ادامه می یابد در حین شستشو بر روی سطح آب تشتک کف بسته میشود و این کف ها باید خارج شود و این عمل آنقدر ادامه میابد که دیگر تخمها کف نکنند برای اطمینان از انجام کار حاصله دستهای خودمان را با آب داخل تشتک هم دما میکنیم این عمل به این منظور صورت میگرد تا شک حرارتی به تخم ها وارد نشد و خراب نگردند و پس از هم دما سازی دست خود را در تشتک فرو برده و اگر تخم ها به دستمان نچسبیدند کار ما آماده شده و میتوان به مرحله بعد انتقال داد بعد از این مرحله تخمها به داخل انکوباتورهای مدل سس گرین انتقال داده میشوند سس گرین جعبه های چوبی سر بازی هستن که زیر این چهار چوب دارای توری چشم ریز است آب از کف جعبه سس گرین عبور کرده و تخم ها را به گردش در میاورد تا از جمع شدن تخمها روی یکدیگر جلوگیری شود که در واقع نیاز تخم به اکسیژن را تامین میکند در هر انکوباتور می توان تا سقف ۲ کبلوگرم تخم ریخت به خاطر اینکه جریان اب به تخمها آسیب نرساند از پیش قراول استفاده میکنند انکوباتور سس گرین به دلایل متعد نمیتواد مکان خوبی رای باز شدن تخم ها باشد در گذشته به تجربه ثابت شده که در بهترین شرائط درصد تلفات بوجود آمده در این انوکوباتور رقم بالایی بوده و تا ۴۰ درصد تلفات داده میشود به همین علت پس از گذشت زمان و انجام تقسیمات سلولی و جنینی درست زمانی که دو لکه چشمی در تخم ها ظاهر شد انها را به انکوباتورهایی به اسم ویس (زوک) که در کارگاه موجود است انتقال میدهند اگر عملیات تکثیر در روخانه انجام شده باشد باید تخمها را در پارچه تنظیفی و درون جعبه های یونولیتی قرار داد و همواره به تخمها در طول مسیر آب اضافه کرد تا به کارگاه تکثیر و به درون ویس ریخته شود ویس بطری ۷و یا ۸ لیتری میباشد که هر ۲۰ عدد از ان بر روی پایه فلزی قرار دارد و بهترین انکوباتور برای رشد ماهی سفید میباشد این بطری از ته بریده شده و آب بوسیله شلنگی از دهانه آن وارد شده و از ته بطری خارج میشود و سیتم آب طوری طراحی شده که تخمها همواره در چرخش هستن و اضافه آب از ته بطری خارج میشود میزان آب ورودی به داخل ویس از نکات بسیار حائظ اهمیتی است که باید در آن دقت نمود زیرا ممکن است تخمها از ویس سرازیز شده و خارج شوند میزان تخمی که میتوان در این انکوباسون ریخت ۵۰۰ تا ۷۰۰ گرم میباشد مدت زمان تبدیل شدن تخم ها به لارو رابطه مستقیم با درجه حرارت آب دارد و در صورتیکه درجه حرات آب ۱۷ درجه سانتی گراد باشد زمان انکوباسیون بین ۸ الی ۱۰ روز به طول می انجامد هر چقدر درجه حرارت آب بیشتر شود تخم ها زود تر تبدیل به لارو میشوند و هر چقدر دما پایین تر بیاید این دوره طولانی تر میشود و تا ۲۰ روز هم مشاهده گردیده بعد از باز شدن تخم ها لارو ها ابتدا شنای افقی پیدا میکنند و سپس در یک مرحله دیگر به کف ویس سقوط میکنند و کم کم قدرت شنا کردن افقی را پیدا میکنند و در مرحله پیشرفته تر میتوانند شنای عمودی کنند در این مرحله ویس دیگر قادر به جوابگویی نگهداری لاروها نیست چون ممکن است از ویس خارج شوند و اگر در انتهای ویس توری هم بزنیم لاروا به توری ها چسبیده و گیر میکنند و تلف میشوند در این مرحله باید لاروها را به انکوباتورهای بزرگتری که شبیه ویس هستند با نام انکوباتور زوک که از جنس فایبرگلاس بوده که حجمی معادل ۲۰۰ لیتر آب رادر خود جای میدهد که مخصوص پرورش لارو تا حد تغذیه فعال است انتقال میدهند سیتم کار زوک نیز همانند ویس است اما با کمی تغییرات و دوخت توری های مرتفع در خروجی آب تا از خارج شدن لارو جلو گیری شود این انکوباتور ها بر روی پایه های فلزی نصب هستن از پایین وارد شده و سر خارج میشود و مواد مضر بخصوص آمونیاک که برای لارو کشنده هست را خارج میکند و آب غنی شده از اکسیژن و تازه را در اختیار لارو قرار میدهد لاروها پس از بیرون آمدن از تخمها تا چند روز میتوانند از کیسه زرده خود تغذیه کنند در واقع ما لاروها را به مدت ۵ روز در زوک نگه داری میکنیم و از روز سوم لارو ها را مورد تغذیه قرار میدهیم زمانی که جذب این کیسه به دو سوم رسید دیگر لارو ها اماده انتقال به استخر های خاکی میباشند با حجم غذایی بیشتر و کیفی بهتر . پس از پرورش لاروها و رسیدن آنها به ۱.۲ -۱ گرمی نسبت به انتقالشان بوسیله تانکرهای مخصوص به رودخانه سفیدرود و سایر رودخانه های گیلان اقدام می شود.

ابراهیم حسینی