عسل شیرین کننده اصیل

تاریخچه استفاده از این شیرین کننده به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد

عسل شیرین‌کننده‌ای طبیعی است که علاوه بر طعم مطلوب و مزه شیرینی که دارد به دلیل فواید و خواص درمانی‌اش از قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفته است....

ابن‌سینا در کتاب قانون در بسیاری از نسخ خود از عسل و موم بهره برده و آن را داروی بازیافتن جوانی و قوای حافظه نامیده است. قدمت استفاده از عسل در مصر حداقل به ?۵?? سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد. مصریان قدیم از عسل دست کم به‌صورت ??? فرآورده بهره می‌برده‌اند. عسل طبیعی، کربوهیدراتی است که خیلی زود جذب می‌شود و برای همه افراد، به‌ویژه ورزشکاران، سالمندان، کودکان و بیماران دیابتی که دچار افت قندخون هستند، بسیار مناسب است. برای عسل فواید و خواص زیادی ذکر شده که خاصیت ضدمیکروبی، خاصیت ضدسرطانی، کمک به هضم غذا و رفع خستگی نمونه‎هایی از آنهاست. هرچند از گذشته خواص عسل شناخته شده و از آن به‌عنوان غذا و دارو استفاده می‌شده است اما نتایج بررسی‌های جدید نیز فواید این ماده مغذی را تایید می‌کند.

● عسل و سرفه

شاید شما هم شنیده باشید که مصرف عسل با آب‌جوش و لیموترش به افرادی که سرما خورده‌اند، توصیه می‌شود. بررسی‌ها نشان داده است با توجه به خاصیت درمانی عسل می‌توان از آن به‌عنوان داروی طبیعی درمان سرفه برای کودکان بالای ۲ سال استفاده کرد. به گزارش نچرال نیوز، بهترین داروی درمان سرفه برای کودکان ۲ تا ۶ سال استفاده از عسل است زیرا بررسی‌‌های اخیر نشان داده که بهتر است در این سن کمتر از دارو‌های شیمیایی ضدسرفه استفاده شود. عسل به عنوان یک داروی طبیعی ضدباکتریایی شناخته شده و در از بین بردن انواع باکتری‌‌ها بسیار موثر است.

بنابر همین گزارش، محدودیت خاصی برای استفاده از عسل وجود ندارد و برخلاف دارو‌های شیمیایی که مصرف آنها باید دقیقا طبق دوز تجویز شده انجام گیرد، می‌توان به تنهایی یا همراه آب یا شیر و حتی چای گرم برای کودکان از عسل استفاده کرد. محققان در بررسی‌‌های خود کودکانی را که شدیدا سرفه می‌کردند، به ۲ گروه تقسیم کردند؛ به گروه اول داروی خاصی داده نشد و به گروه دوم قبل از خواب یک قاشق پرعسل داده شد. نتیجه اینکه سرعت بهبودی در گروه دوم به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافت. متخصصان معتقدند برای کودکان ۲ تا ۵ سال مصرف روزانه نصف قاشق غذاخوری و برای کودکان ۶ تا ۱۲ سال روزانه یک قاشق غذاخوری عسل کفایت می‌کند. در مورد سنین بالاتر نیز می‌توان این میزان را به ۲ قاشق افزایش داد.

البته باید به این نکته توجه داشت که مصرف عسل در کودکان زیر ۲ سال توصیه نمی‎شود. بررسی‌ها نشان داده است استفاده از عسل برای کودکان زیر ۲ سال می‌تواند موجب بروز عوارض شدیدی شود. محققان آلمانی هشدار داد‌ه‌اند استفاده از محصولات طبیعی و بسیاری از مواد خام برای کودکان زیر ۲ سال ممنوع است. این محققان علت این موضوع را امکان بروز آلرژی و حتی در مواردی مسمومیت در کودکان به دلیل وجود مواد طبیعی و گرده درختان و گل‌ها در عسل طبیعی اعلام کرد‌ه‌اند. به گفته این محققان از سال دوم زندگی خوردن عسل برای کودک بلامانع است، زیرا باکتری‌های داخل روده آنقدر مقاوم شد‌ه‌اند که با مواد اضافه موجود در عسل مقابله کنند. از ۲ سالگی به بعد نباید عسل را از برنامه غذایی کودک حذف کرد، زیرا این محصول طبیعی حاوی ویتامین‌های گوناگون و مقوی برای سلامتی بدن است.

● عسل و سرطان

بررسی‌ها نشان می‌دهد عسل تیره که خالص‌تر بوده و حاصل کار زنبور‌های عسل است، به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها‌ی فراوان و مواد مقوی می‌تواند مانع بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان شود و البته بررسی‌ها نشان داده که عسل تیره‌تر خواص بیشتری دارد. بنابر همین گزارش، این نوع عسل در همه جای دنیا یافت نمی‌شود و در کشور‌هایی با گیا‌هان و شرایط خاص مانند اسپانیا بیشتر است. دانشمندان معتقدند چنانچه افراد به میزان کافی از آنتی‌اکسیدان‌ها‌ی طبیعی مانند عسل، میوه، سبزی و روغن زیتون در برنامه‌غذایی خود استفاده کنند کمتر به بیماری‌های گوناگون مبتلا می‌شوند. با وجود اینکه عسل مقدار قابل‌توجهی هیدرات کربن (قند) دارد و تقریبا ۸۰ درصد آن را شکر تشکیل می‌دهد اما به قدری قابلیت متعادل‌سازی سیستم بدن را دارد که تاثیر آن قابل مقایسه با هیچ کربوهیدرات دیگری نیست.

همچنین نتایج بررسی‌های محققان کالیفرنیایی نشان داده مصرف روزانه یک قاشق عسل گردش خون را در رگ‌‌ها تسریع می‌بخشد و با تولید آنتی‌اکسیدان‌‌های خاص بدن را در مقابل رادیکال‌‌های آزاد که موجب تخریب سلولی شده و عامل بازدارنده فعالیت سالم هستند محافظت می‌کند. در این مطالعه محققان افراد تحت آزمایش را که در رژیم غذایی روزانه خود، یک قاشق سوپ‌خوری عسل مصرف می‌کردند طی فواصل زمانی معین مورد بررسی قرار دادند. در پایان مقایسه نمونه‌‌های خونی این افراد با نمونه‎های خونی افراد گروه شاهد نشان داد ارتباط مستقیمی ‌میان مصرف عسل و میزان پلی‌فنول‎های موجود در خون وجود دارد. پلی‌فنول نوعی آنتی‌اکسیدان است که بدن را در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کرده و احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می‎دهد.

● عسل و خستگی

عسل تنها ماده قندی‌ای است که علاوه بر بی‌ضرر بودن، خواص زیادی دارند و فاسد هم نمی‌شود. در عین حال مشخص شده برای بر طرف‌کردن خستگی نیز بسیار مفید است. ثابت شده که عسل به علت داشتن گلوکز فراوان به آسانی و سرعت تجزیه می‌شود و هضم آن نیز به راحتی صورت می‌گیرد. از آنجا که انرژی حاصل از عسل به‌طور کامل و سریع آزاد می‌شود مصرف آن در چای یا شیر هنگام صبحانه موجب می‌شود افراد در آغاز روز انرژی بیشتری داشته باشند و به راحتی بر احساس ضعف و خستگی غلبه کنند. به همین دلیل است که متخصصان به افرادی که مبتلا به بیماری‌‌هایی هستند که خستگی و ضعف از عوارض آن است توصیه می‌کنند به‌ویژه در هنگام صبح عسل مصرف کنند.

همچنین از آنجا که خستگی در بسیاری موارد به دلیل کم‌خونی است و عسل می‌تواند بر میزان هموگلوبین خون تاثیر داشته باشد و آن را افزایش دهد، به همین دلیل در خستگی‌‌های ناشی از کم‌خونی نیز موثر است. از طرفی با تاثیر انرژی‌زایی بر عملکرد بهتر عضلات قلب نیز موثر است و بروز بیماری‌‌های قلبی را به تعویق می‌اندازد. عسل به دلیل دارا بودن خاصیت ضدباکتری از پوسیدگی دندان‌ها پیشگیری کرده و باعث سفیدی و استحکام دندان‌ها می‌شود. البته یکی از موارد منع عسل در مورد بیماران دیابتی است که به اندازه قند معمولی شیرین بوده و بهتر است استفاده نشود.

● عسل و شیرین‌کنندگی

عسل برای افراد سالم، کسانی که کلسترول بالا و دیابت نوع ۲ دارند، مفید است. در آزمایش‌های مختلفی که روی افراد سالم، افراد مبتلا به کلسترول خون بالا و دیابت نوع دوم انجام شد، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که عسل یکی از مناسب‌ترین شیرین‌کننده‌ها برای تمام گروه‌های ذکر شده است. در این بررسی برای ۱۵ روز، به ۸ فرد سالم، ۶ بیمار با کلسترول خون بالا و ۷ بیماری که مبتلا به دیابت نوع ۲ بودند به میزان مشابهی شکر، عسل مصنوعی و عسل طبیعی خورانده شد. در پایان مشاهده شد در افرادی که از سلامت کامل برخوردار بودند، مصرف شکر و عسل ساختگی یا تاثیر منفی داشت یا به‌طور کلی هیچ تاثیری نداشت.

در حالی که مصرف عسل طبیعی در این افراد به کاهش ۷ درصدی کلسترول، کاهش ۲ درصدی تری‌گلیسرید، کاهش ۶ درصدی هموسیستئین (یکی از فاکتورهای ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی) و همچنین کاهش ۶درصدی قندخون منجر شد. همچنینHDL یا همان کلسترول خوب خون این افراد به میزان ۲ درصد افزایش پیدا کرد. در بیمارانی که دارای کلسترول بالا بودند مصرف عسل طبیعی به کاهش ۸ درصدی کلسترول منجر شد که در این میان سهم کلسترول بد خون ۱۱ درصد بود. همچنین مشاهده شد مصرف عسل طبیعی در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ باعث کاهش قابل توجه قند خون می‌شود.

● محتویات عسل

عسل مهم‌ترین منبع مواد قندی شناخته شده‌است و ۱۵ نوع قند دارد که مهم‌ترین آنها فروکتوز، گلوکز و ساکاروز است. عسل به خاطر داشتن برخی مواد تخمیری و آنزیم‌هایی مانند آمیلاز، اینورتاز، کاتالاز و پراکسیداز به هضم غذا کمک می‌کند. همچنین عسل دارای ویتامین‌های گروه B و ویتامین‌هایC ،K ،E ،A، نیاسین و اسیدفولیک است. هرچند میزان این ویتامین‌ها در عسل خیلی زیاد نیست اما با این حال کافی و مفید است. عسل دارای انواع پروتئین، اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی مثل اسید فورمیک و مشتقات کلروفیل و مقداری آنزیم و رایحه‌های معطر است. املاح معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، سدیم، منگنز، آهن، کلر، فسفر، گوگرد و ید نیز در عسل وجود دارد. عسل به‌عنوان یک ماده مغذی شناخته‌می‌شود و مصرف آن در رژیم غذایی توصیه شده است.

محمدرضا میرغلامی