چرا به غفلت دچار می شویم

به یقین, بیماری مهلک و خطرناک غفلت, اسباب و عللی داشته و این گونه نیست که ناخودآگاه و کاملاً اتفاقی کسی به آن دچار شود و یا اینکه به صورت غریزی در وجود برخی انسان ها قرار گرفته باشد

به یقین، بیماری مهلک و خطرناک غفلت، اسباب و عللی داشته و این گونه نیست که ناخودآگاه و کاملاً اتفاقی کسی به آن دچار شود و یا اینکه به صورت غریزی در وجود برخی انسان‌ها قرار گرفته باشد. با رجوع به روایات گهربار پیشوایان معصوم (صلوات الله علیهم اجمعین) و دقت و نظر در آنها، به مواردی دست خواهیم یافت که از عوامل اصلی بیماری غفلت محسوب می‌شوند که ما در ادامه به ذکر آنها می‌پردازیم:

● جهل و نادانی

جهل و نادانی یکی از مهمترین عوامل غفلت در آدمی‌است، زیرا انسان آگاه هرگز در چاه تاریک غفلت و بی‌خبری گرفتار نمی‌شود، بلکه همواره با چشمانی باز و گوشی شنوا مسیر حق را می‌یابد و در آن قدم می‌گذارد و در نهایت خود را به ایستگاه سعادت و خوشبختی ابدی می‌رساند. آری این جهل است که انسان را در چنگال غفلت گرفتار، و به خاک سیاه شقاوت و بدبختی ابدی می‌کشاند، جهل نسبت به جایگاه رفیع پروردگار هستی و عظمت و بزرگی آن قدرت بی‌مثال، جهل نسبت به قیامت و حوادث هولناک آن روز سرنوشت ساز، جهل نسبت به بی‌اعتباری دنیا و عدم ماندگاری ثروت و دارایی، خوشی و راحتی آن، جهل به وجود غول هولناکی به نام نفس اماره و خواسته‌های خطرآفرین آن، جهل و نادانی نسبت به شیطان و وسوسه‌های آن... همه و همه، انسان را در گرداب غفلت گرفتار و در سیلاب ویرانگر آن غرق می‌نمایند. حال اگر انسان، دلسوز خود بوده و به خوشبختی خود علاقه‌مند است باید پرده جهل و نادانی را کنار زده و با روی آوردن به قرآن و پیامبر عزیز خدا (صلی الله علیه و آله) و پیشوایان معصوم (صلوات الله علیهم اجمعین) خود را به سلاح علم و عمل مسلح نماید، تا از این طریق بتواند خود را از بیماری مهلک غفلت نجات و در آغوش رحمت الهی جای دهد، در کلامی‌امیر بیان علی(علیه‌السلام) به این مهم اشاره نموده و در این باره به زیبایی می‌فرماید: عمل‌کننده بدون علم، چون رونده ای است که بیراهه می‌رود، پس هرچه شتاب کند از هدفش دورتر می‌ماند، و عمل کننده از روی علم، چون رونده ای است که بر راه راست است.

● غرور و خودبینی

انسان مغرور تنها به خود می‌اندیشد، پیروزی خود را می‌بیند، رفاه و آسایش خود را می‌خواهد، به موفقیت و پیروزی خود می‌بالد و گاه تمام این‌ها را برای خود جاودانه و همیشگی می‌داند و همین امر موجب غفلت و بی‌خبری او شده است. با مراجعه به کتب تاریخی و ورق‌زدن صفحات آن، با زندگی افرادی آشنا می‌شویم که به واسطه غرور و تکبر در دام غفلت گرفتار و در نهایت در اثر عجز و ناتوانی نسبت به رهایی از آن دام مهلک، به هلاکت ابدی دچار گشته اند،افرادی چون نمرود، فرعون که عمری به قدرت و ثروت و دارایی خود بالیدند و عاقبت در چنگال مرگ گرفتار و با خفت و خواری به دَرَک واصل گشته و برای همیشه کاخ ظلم و ستم آنها فرو ریخت و چیزی جز بدنامی‌و رسوایی از خود به جای نگذاشتند.

● دلبستگی به دنیا و امور مادی

انسانهای کم ظرفیت وقتی به مال و ثروتی دست می‌یابند و خود را در ناز و نعمت می‌بینند به کل از خود و خدا و آینده خود غافل می‌شوند و این غفلت و بی‌خبری همچنان ادامه می‌یابد، تا اینکه فرشته مرگ به سراغشان آمده و آنها را از این خواب مرگبار بیدار می‌نماید. امیر المؤمنین علی(ع) در این باره به زیبایی می‌فرماید: کسی که از حوادث روزگار غافل شود، مرگ او را بیدار خواهد نمود.

● آرزوهای دراز و دست نیافتنی

در دنیای فانی و زود گذر دنیا عدّه ای آن چنان در آرزو و آمال خویش غرقند که گویی هدفی غیر از دستیابی به آنها را ندارند، اما این دسته از انسان‌ها باید بدانند که این رفتار در آنها بسیار خطرآفرین و مشکل ساز خواهد بود، زیرا این عملکرد ناشایست تمام وقت ارزشمند آنها را گرفته و به خود مشغول می‌سازد و در نتیجه از سایر امور غافل می‌شوند. امیر بیان علی(ع) در بیانی زیبا و دلنشین در این باره می‌فرماید: بدانید ای بندگان خدا، آرزوهای دراز، عقل را از بین می‌برد و وعده قیامت را دروغ می‌شمارد و انسان را بر غفلت ترغیب می‌سازد و سرانجام حسرت به جای خواهد گذاشت. در پایان از ذات باری تعالی، به منظور شناسایی هرچه بهتر عوامل غفلت مدد و یاری می‌طلبیم و امید است که با کمک رسانی آن قدرت بی‌مثال، هرچه زودتر بتوانیم این بیماری مهلک را در وجود خود ریشه‌کن و نابود نموده و برای همیشه خود را از شر آن خصلت شیطانی رها سازیم و در رفتار و گفتار خود، دقت لازم را مبذول نماییم.

● نتیجه

آن چه که انسان را نسبت به خود بی‌تفاوت و بی‌رحم می‌کند غفلت و بی‌خبری است اگر آگاهی انسان بالا برود می‌بیند این دنیا جای ماندن نیست و دلبستن به آن اشتباه محض است، پس آرزوهای دور و درازش را به دور می‌افکند و عمر عزیز را درمی‌یابد تا از سقوط بازش دارد این می‌شود رحم به خویشتن و مایه سعادت بشر.