معرفی تاریخچه پروژه Debian

پروژه دبیان متشكل از گروهی داوطلب در سرتاسر جهان است كه سعی دارند سیستم عاملی تولید كنند كه تماما از نرم افزارهای آزاد تشكیل شده باشد محصول كنونی پروژه دبیان توزیع Debian GNU Linux می باشد كه حاوی هسته لینوكس, هزاران بسته نرم افزاری, معماری های متنوع شامل i۳۸۶ اینتل و بالاتر, آلفا, آرم, موتورولا, میپس, PPC, اسپارك, اولترا اسپارك, HP PA RISC۳۹۰, IBM S و Hitachi SuperH می باشد

پروژه دبیان متشكل از گروهی داوطلب در سرتاسر جهان است كه سعی دارند سیستم عاملی تولید كنند كه تماما از نرم افزارهای آزاد تشكیل شده باشد. محصول كنونی پروژه دبیان توزیع Debian GNU/Linux می باشد كه حاوی هسته لینوكس، هزاران بسته نرم افزاری، معماری های متنوع شامل i۳۸۶ اینتل و بالاتر، آلفا، آرم، موتورولا، میپس، PPC، اسپارك، اولترا-اسپارك، HP PA-RISC۳۹۰، IBM S/ و Hitachi SuperH می باشد.

پروژه دبیان در آگوست ۱۹۹۳ توسط یان مورداك (Ian Murdock) آغاز شد كه در آن هنگام دانشجوی دوره لیسانس در دانشگاه پوردو (Purdue) بود. پروژه دبیان مدت یكسال از نوامبر ۱۹۹۴ تا نوامبر ۱۹۹۵ تحت حمایت بنیاد نرم افزار آزاد بود.نسخه های ۰‎/۰۱ تا ۰‎/۹۰ دبیان بین آگوست و دسامبر ۱۹۹۳ منتشر شدند. یان مورداك می نویسد:

«دبیان ۰‎/۹۱ در ژانویه ۱۹۹۴ منتشر شد. این نسخه یك سیستم مدیریت بسته های نرم افزاری اولیه داشت كه به كاربران اجازه می داد تا بسته ها را تا حدی مدیریت نمایند، ولی هنوز چیزی به عنوان dependency وجود نداشت. در این هنگام افراد زیادی با دبیان همكاری می كردند ولی هنوز خود من چیدن نهایی برای انتشارها را انجام می دادم. نسخه ۰‎/۹۱ آخرین نسخه ای بود كه انتشار آن به این صورت انجام گرفت. بیشتر سال ۱۹۹۴ صرف این شد كه پروژه به نحوی بهینه شود تا سایرین نیز بتوانند به راحتی در آن مشاركت نمایند. همچنین كار بر روی dpkg (بیشتر توسط یان جكسون) آغاز شد. در سال ۱۹۹۴ هیچ انتشار عمومی نداشتیم. البته چندین انتشار داخلی وجود داشت.دبیان ۰‎/۹۵R۳ در مارس ۱۹۹۵ منتشر شد و نخستین انتشار مدرن دبیان به شمار می رفت. در آن هنگام تعداد زیادی توسعه دهنده با ما همكاری می كردند و هر یك مسئولیت بسته های خودشان را بر عهده داشتند. dpkg برای نصب و نگهداری تمامی این بسته ها استفاده می شد. البته پس از اینكه سیستم پایه (Base System) نصب می شد.دبیان ۰‎/۹۳R۶ در نوامبر ۱۹۹۵ ارائه شد و آخرین انتشاری بود كه از فایل های دو دویی a.out استفاده می كرد. در این نسخه حدود ۶۰ توسعه دهنده عهده دار مدیریت بسته ها بودند. dselect نیز برای نخستین بار در این نسخه ارائه شد.«یان مورداك اضافه می كند: «نسخه ۰‎/۹۳R۶ همیشه انتشار مورد علاقه من بوده است.» به دلیل برخی دلایل شخصی، وی در مارس ۱۹۹۶ حضور فعال خود را در پروژه متوقف كرد. در آن هنگام دبیان ۱‎/۰ در حال توسعه بود. البته نسخه ۱‎/۰ با نام نسخه ۱.۱ منتشر شد، زیرا یك تولید كننده CD-ROM به طور اشتباه نسخه پیش از ۱‎/۰ را با نام نسخه ۱‎/۰ وارد بازار كرد و بدلیل اینكه اشتباهی رخ ندهد، نسخه واقعی ۱‎/۰ با نام ۱.۱ ارائه شد. این دلیلی شد تا مفهوم دیسك های رسمی یا Official CD-ROM Images ارائه شود تا دیگر تولیدكنندگان دیسك های نرم افزاری دچار چنین اشتباهی نشوند. در آگوست ،۱۹۹۵ هارتموت كوپتین (Hartmut Koptein) نخستین port دبیان را برای معماری Motorola m۶۸k انجام داد. پس از ۳ ماه وی حدود ۲۰۰ بسته نرم افزاری از ۲۵۰ بسته موجود را برای این معماری آماده كرد. پس از مدتی وی به همراه وینسنت رناردیاس (Vincent Renardias) و مارتین شولز (Martin Schulze) فعالیت خود را برای نسخه ویژه PowerPC آغاز كردند. از آن هنگام تا كنون، پروژه دبیان تعداد زیادی port به معماری های مختلف ایجاد كرده و حتی یك نسخه ویژه یك هسته غیر لینوكس یعنی هسته GNU/Hurd نیز داشته است.

یك عضو قدیمی پروژه به نام Bill Mitchell اینچنین به یاد می آورد:

«بین ۰‎/۹۹r۸ و ۰‎/۹۹r۱۵ بود كه ما شروع كردیم... برای یك مدت زمان طولانی، من می توانستم هسته را در كمتر از ۳۰ دقیقه روی سیستم ۲۰ مگاهرتزی ۳۸۶ ام كامپایل كنم. همچنین نصب یك سیستم دبیان بر روی ۱۰ مگابایت دیسك سخت نیز همان مقدار طول می كشید.»

سیستم اولیه مدیریت بسته های نرم افزاری یان جكسون به زودی توسعه سیستم مدیریت بسته های نرم افزاری را به پایان رساند، نام آن را به dpkg-deb تغییر داد و یك واسط به نام dpkg برای تسهیل در استفاده از آن نوشت این مجموعه Dependency (وابستگی های نرم افزاری) و Conflict های سیستم های كنونی دبیان را به همراه داشت. برای فشرده سازی و بازكردن بسته ها نیز از ابزار ar كه در هر سیستم یونیكس مانندی یافت می شود، استفاده شد.

●نسخه های سری ۱

هنگامی كه یان مورداك دبیان را ترك كرد، بروس پرنز (Bruce Perens) را به عنوان جانشین انتخاب كرد. وی اقدامات مهمی را برای پروژه دبیان انجام داد. مانند Debian Free Software Guidelines، Debian Social Contract و آغاز پروژه Debian Open Hardware. در زمان مدیریت وی، دبیان در بازار گسترش یافت و نزد كاربران لینوكس به عنوان یك توزیع جدی و با كیفیت از نظر فنی شهرت پیدا كرد.همچنین بروس به شدت تمام بر روی توسعه Base System كار كرد و برنامه های نصب آن را بهینه كرد.همچنین وی حركت ایجاد Software in the Public Interest، Inc را رهبری كرد. موسسه ای كه بطور قانونی دبیان را قادر می ساخت تا بتواند كمك های خارجی را دریافت نموده و خود پشتیبان پروژه های نرم افزار آزاد خارج از پروژه دبیان باشد.از آنجایی كه بروس در شركت Pixar كه سازنده انیمیشن Toy Story بود كار می كرد، نسخه های مختلف دبیان به نام شخصیت های مختلف این انیمیشن نامگذاری می شوند. در این هنگام نسخه های زیر منتشر شدند:

۱ـ نسخه ۱.۱ یا Buzz (ربات پرنده) كه در ژوئن ۱۹۹۶ منتشر شد ، شامل ۴۷۴ بسته مختلف نرم افزاری، هسته ۲‎/۰ و dpkg بود.

۲- نسخه ۱‎/۲ یا Rex (دایناسور سبز رنگ) كه در دسامبر ۱۹۹۶ منتشر شد و حاوی ۸۴۸ بسته مختلف نرم افزاری بود.

۳- نسخه ۱‎/۳ یا Bo كه در جولای ۱۹۹۷ منتشر شد و حاوی ۹۷۴ بسته مختلف نرم افزاری بود. البته در نسخه ۱‎/۳ چنین انتشار فرعی نیز صورت گرفت كه آخرین آن۶ ۱‎/۳‎/۱R بود.

در ژانویه ۱۹۹۸ پس از اینكه بروس پروژه را تا حد زیادی برای انتشار نسخه ۲‎/۰ به پیش برد، یان جكسون جانشین بروس پرنز شد.

●نسخه های سری ۲

دبیان ۲‎/۰ (Hamm) در جولای ۱۹۹۸ برای معماری های اینتل و Motorola ۶۸۰۰۰ منتشر شد. این نسخه برای نخستین بار به libc۶ منتقل شد و دارای بیش از ۱۵۰۰ بسته نرم افزاری و همكاری بیش از ۴۰۰ توسعه دهنده بود.

در ژانویه ۱۹۹۹ ویشرت آكرمن (Wichert Akkerman) جایگزین یان جسكون شد. در ۹ مارس ۱۹۹۹ دبیان ۲‎/۱ با یك هفته تاخیر منتشر شد.

این نسخه بطور رسمی از دو معماری Alpha و Sparc نیز پشتیبانی كرد. همچنین apt كه سیستم مدیریت بسته های نرم افزاری نسل آینده دبیان بود در این نسخه معرفی شد. این نسخه نخستین انتشاری بود كه به دو دیسك CD-ROM نیاز داشت و حاوی ۲۲۵۰ بسته نرم افزاری بود.در بهار و تابستان ۱۹۹۹ دبیان نماد (Logo) جدیدی انتخاب كرد كه در محصولات و سایت های مربوطه به كار گرفته شد. همچنین در این هنگام نخستین port دبیان با یك سیستم غیر لینوكس یعنی GNU/Hurd كه نسخه ای از GNU Mach Microkernel بود انجام شد.دبیان نسخه ۲.۲ موسوم به Potato در ۱۵ آگوست ۲۰۰۰ منتشر شد و از معماری های اینتل، موتورولا ،۶۸۰۰۰ آلفا، اسپارك، PowerPC و ARM پشتیبانی می كرد. این نسخه دارای بیش از ۳۹۰۰ بسته نرم افزاری و بیش از ۲۶۰۰ بسته كد منبع بود كه توسط ۴۵۰ توسعه دهنده نگهداری و ایجاد شده بودند.

●نسخه های سری ۳

دبیان ۳ موسوم به woody در ۱۹ جولای ۲۰۰۲ منتشر شد و حاوی تعداد زیادی تغییر عمده بود. در این نسخه از معماری های Alpha، ARM، HP PA-RISC، Intel x۸۶، Intel IA-۶۴، Motorola ۶۸۰x۰، MIPS، MIPS-DEC، PowerPC،‎/۳۹۰ IBM S و SPARC پشتیبانی شده بود. همچنین از این نسخه تا كنون دو نسخه فرعی r۱ و r۲ نیز منتشر شده است كه نسخه های به روز رسان و رفع اشكال می باشند. این توزیع مشتمل بر ۷ دیسك CD-ROM می باشد.نسخه آینده دبیان یا ۳‎/۱ كه به Sarge موسوم می باشد، هنوز منتشر نشده و مراحل آزمایش و توسعه را می گذراند. Sarge در نوع خود بزرگترین توزیع لینوكس تاكنون می باشد و حاوی بیش از ۱۳۰۰۰ بسته نرم افزاری بر روی ۱۴ دیسكCD-ROM می باشد. زمان انتشار رسمی این نسخه هنوز اعلام نشده است. این نسخه حاوی ویژگی های جدیدی مانند برنامه نصب جدید خواهد بود.نحوه انتشار نسخه های جدید در پروژه دبیان دبیان همیشه دارای ۳ انتشار فعال می باشد. پایدار یا stable، در حال آزمایش یا testing و غیر پایدار یا unstable. نسخه پایدار نسخه رسمی انتشار یافته دبیان می باشد كه استفاده از آن توصیه می گردد. آخرین نسخه پایدار دبیان نسخه ۳‎/۰r۲ می باشد كه در ۲۱ نوامبر ۲۰۰۳ منتشر شده است.

انتشار درحال آزمایش حاوی بسته های نرم افزاری است كه هنوز به عنوان بسته های پایدار انتخاب نشده اند، ولی در حال انتظار برای این امر هستند. مزیت اصلی استفاده از این نسخه در داشتن نرم افزارهای جدیدتر و معایب آن عبارت از عدم آزمایش كامل و همچنین عدم پشتیبانی از سمت تیم امنیتی دبیان می باشد. نسخه در حال تست فعلی Sarge می باشد.

نسخه غیرپایدار نسخه ای است كه حاوی جدیدترین بسته های نرم افزاری می باشد و توسط توسعه دهندگان و علاقه مندان به كاملا به روز بودن اجرا می شود. از دسامبر ۲۰۰۰ نام نسخه غیر پایدار بطور دائم Sid تعیین شده است (نام پسر شیطان و unstable همسایه در Toy Story).

technoTux.com