جنوب ایران چشم به راه گردشگران

بیشتر ما آن را به نفت می شناسیم, تبادل نفت و کالا و بندرهای بزرگ و اما همه اش این نیست

بیشتر ما آن را به نفت می‌شناسیم، تبادل نفت و کالا و بندرهای بزرگ و...؛ اما همه‌اش این نیست. خلیج فارس در میان آبی‌های نیلگون و موج‌های زیبا و سواحل بی‌همتایش دنیا دنیا زیبایی دارد؛ اما براستی هر کدام از ما ایرانی‌ها چند بار به ساحل خلیج فارس سفر کرده‌ایم، چند بار در‌میان آبی بی‌نهایتش شناور شده‌ایم؟ چند بار حرکت میگوها حتی خرچنگ‌های ساحل خلیج فارس را زیر پایمان احساس کرده‌ایم؟ نترسید، خرچنگ‌های این سرزمین دوستان مهربانی هستند که با هر جزر و مدی ـ که خود از دیدنی‌های خاص منطقه خلیج فارس است ـ تعدادی از آنها بر ساحل یادگار می‌مانند و مطمئن باشید ‌ با دیدن آنها تصویر ذهنی‌تان متفاوت خواهد شد و خواهید دید آنها آن‌گونه‌که در ذهن خود تصور می‌کردید نیستند. اگر بخواهیم باز هم سوال بپرسیم، باید گفت چند نفر از ما می‌داند ‌خلیج فارس، سومین خلیج بزرگ دنیا محسوب می‌شود و...؟

خلیج فارس با بیش از ۲۳۷ هزار مترمربع مساحت در پیوند با ساحل دریای عمان که در منطقه شرق خلیج فارس قرار دارد، جاذبه‌های بیشتری را در دل خود دارد که تاکنون کمتر به آن توجه کرده ایم. براستی چرا کمتر به خلیج فارس توجه می‌کنیم و این ساحل زیبا چه امانت‌هایی در دل خود نهفته دارد که تاکنون از دیدگان ما ‌دور مانده است.

● بهار در زمستان

هوا که آرام آرام رنگ سرما به خود می‌گیرد، خلیج فارس و مناطق مختلف زیبای آن قبای سبز به تن می‌کند و می‌شود بهار. درست در یک روز سرد زمستانی که تهران، تبریز، حتی اصفهان یا کرمان دمای زیر صفر را تجربه می‌کند، در همان روزها در‌ساحل خلیج فارس می‌توان با دمای بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد بهار را در‌لحظه‌لحظه زندگی تنفس و تجربه کرد.

همین ویژگی متمایز منطقه خلیج فارس و البته منطقه جنوب ایران مهم ترین جاذبه‌ای است که گردشگران را برای شش ماه دوم سال به خود جذب می‌کند. علاوه بر اینها باید به این نکته توجه داشته باشیم که این دمای متفاوت هنگامی اتفاق می‌افتد که ساحل زیبای مازندران و گیلان در بیشتر مناطق، دمای نزدیک به صفر یا حتی زیر صفر را تجربه می‌کند و به عبارتی می‌توان گفت امکان سفر به این منطقه برای بسیاری از گردشگران از بین برود.

● طبیعت متفاوت

اگر بخواهیم همچنان به زیبایی‌های منطقه جنوب ایران اشاره کنیم، علاوه بر آب و هوا، زیست بوم این منطقه نیز از جمله جاذبه‌های بسیار ارزشمند آن است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. به عنوان مثال، وجود جزایر مختلف در منطقه خلیج فارس مختصات خاصی برای این منطقه پدید آورده است که در کمتر منطقه‌ای می‌توان آن را یافت و هر‌کدام از این جزایر می‌تواند به عنوان یک‌قطب گردشگری مدنظر قرار گیرد. به عنوان مثال کافیست بدانید جزیره قشم با ۱۴۹۱ کیلومتر مربع مساحت ۵ /۲ برابر بزرگ‌تر از کشورهایی مانند بحرین یا سنگاپور است.

علاوه بر تعداد جزیره‌ها که حاصل ویژگی جغرافیایی منطقه جنوب ایران است؛ به جهت تنوع گیاهی و حیوانی نیز این منطقه دارای جاذبه‌های منحصر به فرد است. به عنوان مثال، هشت گونه لاک پشت در آب‌های جهان وجود دارند که پنج گونه آن در منطقه خلیج فارس و سواحل جنوب ایران زندگی می‌کنند و تخمگذاری این لاک‌پشت‌ها در سواحل جزایری مانند هرمز، لارک، قشم، فارور و بنی فارو و مکان‌های کم‌عمق ساحلی ازجمله زیبایی‌هاست که شاید در کمتر منطقه‌ای از دنیا بتوان آن را یافت. دلفین‌ها نیز از دیگر زیبایی‌های گونه‌های حیوانی این منطقه به شمار می‌روند که همواره دیدن آنها و آشنایی از نزدیک با این حیوانات هوشمند برای مسافران و گردشگران جذابیت داشته است. البته جنگل‌های حرا و پرندگان زیست بوم آن را نمی‌توان فراموش کرد و همه اینها تجربه‌ای است که باید از نزدیک آن را لمس کرد.

● چرا گردشگری جنوب پا نمی‌گیرد؟

با وجود جاذبه‌های متعدد و متنوع در جنوب، متاسفانه گردشگری این منطقه هنوز با چالش‌های زیادی روبه روست

و به غیر از چند مقصد مشخص مانند جزیره کیش یا قشم و تا حدودی خلیج فارس، سایر مقاصد گردشگری جنوب همچنان مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد.

یکی از مهم‌ترین دلایل رونق نگرفتن گردشگری جنوب، همزمانی جاذبه‌های آن با نیمه دوم سال است که به صورت طبیعی بخش مهمی از گردشگران و بویژه خانواده‌ها را ـ به دلیل ملاحظاتی مانند مدرسه فرزندان‌ـ از این جاذبه محروم می‌سازد.

اما محدودیت‌هایی که گردشگری جنوب با آن روبه روست از این فراتر است و مهم‌تر از این عامل می‌توان به محدودیت منابع و امکانات در دسترس برای گردشگران اشاره کرد. به عنوان مثال هم اکنون مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در منطقه جنوب ایران در مرحله نخست در جزیره کیش و پس از آن در جزیره قشم و ساحل چابهار صورت گرفته است و این یعنی محدودیت‌های گسترده‌ای که بر چرخه معیوب موجود می‌افزاید، در حالی که باتوجه به پراکندگی تنوع طبیعی در این منطقه نیاز است این امکانات در سایر مناطق نیز تمهید شود.

در کنار این عوامل، دوری از مناطق پرجمعیت و شمال کشور نیز مزید بر علت شده است. به عنوان مثال، فاصله تهران تا بندرعباس، بوشهر یا حتی اهواز زیاد است و مسافران را با مشکلات زیادی رو به رو می‌کند. در کنار این محدودیت‌ها، ضعف امکانات مانند نبود دسترسی‌های گسترده با قطار مزید بر علت شده است. به عنوان مثال، هم‌اکنون تنها از طریق خط‌آهن تهران ـ بندرعباس می‌توان به منطقه خلیج فارس سفر کرد که حتی اگر گردشگری بخواهد از بندرعباس تا جزیره کیش به صورت دریایی سفر کند، تقریبا ناممکن است. از آن سو سفر هوایی نیز به دلیل هزینه بسیار بالا، برای برخی خانواده‌ها اقتصادی نیست و به همین دلیل خانواده‌ها کمتر گزینه سفر به جنوب را در سبد سفر خانوار خود وارد می‌کنند.

● رویای آبی

اما آیا براستی نمی‌توان سفر به آبی بی‌نهایت جنوب را از رویا به واقعیت تبدیل کرد؟ آیا گستردگی مشکلات به حدی است که نمی‌توان بر آن چیره شد و جنوب را به یکی از اصلی‌ترین مسیرهای گردشگری تبدیل کرد؟ براستی تاکنون به این نکته اندیشیده‌اید‌ چه زیباست روزی که هر‌ایرانی حداقل یک بار دور جزیره زیبای هرمز را با دوچرخه رکاب بزند یا با پای پیاده رنگین‌کمان خاک‌های آن را به نظاره بنشیند. ‌واقعیت این است که این رویا دور از دسترس نیست، بلکه تنها نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد. برای رسیدن به این مقصود در مرحله نخست باید امکانات و تسهیلات لازم در مناطق مختلف فراهم شود، به نحوی که گردشگران در سفر به این مناطق با کمبود امکانات اقامتی روبه‌رو نباشند. ضمن این که لازم است سفر به جنوب بویژه در نیمه دوم سال در برنامه هدف تورگردانان قرار بگیرد. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که سفر دسته‌جمعی می‌تواند بسیاری از هزینه‌های سفر را کاهش دهد و این قضیه به صورت خاص برای وارد کردن سفر جنوب به سبد سفر خانوارها واجد اهمیت است. از سوی دیگر باید به این نکته توجه داشته باشیم که در نیمه دوم سال که فصل سفر به جنوب است، این دوره با زمان مدارس تقارن دارد، اما در همین دوره زمانی، روزهای تعطیل مناسبی در تقویم دانش‌آموزان وجود دارد که خانواده‌ها می‌توانند از این فرصت مغتنم بهره جویند و با برنامه‌ریزی مناسب علاوه بر بازدید از جاذبه‌های زیبای کشورمان، فرصتی برای استراحت دانش‌آموزان فراهم بیاورند. علاوه بر این ، همین تقارن زمانی می‌تواند بهانه‌ای باشد برای این که اندکی مدارس برای فعال‌کردن گزینه سفر به جنوب مشارکت کنند. به عنوان مثال می‌توان پیشنهاد کرد برخی سفرهای اردویی دانش‌آموزان برای این مناطق برنامه‌ریزی شود، گرچه این برنامه‌ریزی با مشکلات زیادی روبه‌روست، اما بپذیریم موضوع ناممکنی نیست.

بیکرانگی دریای جنوب را هنگامی می‌توان درک کرد که لذت چند ساعت پیاده‌روی در سواحل کم‌عمق خلیج فارس را تجربه کنی، روی شن‌های ساحل آرام گام‌برداری، افق آبی بی‌نهایت رو به رویت باشد و آن‌گاه دریابی که آبی تنها در ساحل زیبای خزر نهفته نیست. سرزمین آبی رویاهای ایران‌مان مرزهای بی‌نهایتی هم دارد.

مریم چهاربالش