نگاهی به مناسبات چین و فرانسه

«نیکلا سارکوزی» رئیس جمهوری فرانسه یکشنبه گذشته در نخستین سفر آسیایی خود برای دیدار رسمی سه روزه وارد چین شد و در این سفر کوشید تا پایه های محکمی را برای روابط پکن پاریس بویژه در عرصه اقتصادی بنا نهد هر چند اختلافاتی در مسایل مختلف بر روابط دوکشور سایه افکنده است

«نیکلا سارکوزی» رئیس جمهوری فرانسه یکشنبه گذشته در نخستین سفر آسیایی خود برای دیدار رسمی سه روزه وارد چین شد و در این سفر کوشید تا پایه های محکمی را برای روابط پکن -پاریس بویژه در عرصه اقتصادی بنا نهد هر چند اختلافاتی در مسایل مختلف بر روابط دوکشور سایه افکنده است. هر چند سارکوزی در خلال مذاکرات و گفت وگوهایش بارهبران چین درباره تحولات سیاسی منطقه ای و بین المللی مذاکراتی انجام داد، اما آنچه به خوبی در این سفر نمایان بود، گامهای بلند پاریس برای توسعه و گسترش مناسبات اقتصادی با چین به عنوان موتور محرک آسیا بود. هفت وزیر و وزیر مشاور و چهل نفر از اصحاب تجارت فرانسه،سارکوزی را در این سفر همراهی کردند. به گزارش ایرنا امضای بیش ازبیست توافقنامه و سند همکاری به ارزش حدود ۳۰میلیارد دلار، گواهی بر اهمیت اقتصادی سفر سارکوزی بود. توافقنامه هایی که به اعتقاد تحلیلگران مسایل چین و فرانسه، گام مهمی در جهت توسعه، تعمیق و گسترش مناسبات دوطرف در بخش تجاری و اقتصادی به شمار می رود. در زمینه های اقتصادی دوکشور درقلمرو صنعت هواپیمایی قراردادی ۱۷میلیارد دلاری امضا کردند که بر اساس آن چین ۱۶۰فروند هواپیمای ایرباس از فرانسه خریداری می کند. همچنین در این سفر دو کشور توافقنامه ای به ارزش حدود ۱۲میلیارد دلار امضا کردند که بر مبنای آن شرکت فرانسوی «آروا» دو نیروگاه برق هسته ای برای چین در جنوب این کشور می سازد.

توافقنامه های کم اهمیت دیگری نیز از جمله درامور حفاظت از محیط زیست و علوم وفنون میان دو کشورامضا شد و طرفین در زمینه تحولات اقلیمی نیز بیانیه مشترکی منتشر کردند. از سوی دیگر، رئیس جمهوری فرانسه درنخستین سفرآسیایی خود از چین دیدار کرد و این خود نشانگر نقش مهم چین در امور منطقه ای و بین المللی و اهمیتی است که پاریس برای پکن در سطح بین المللی و بویژه آسیا قایل است. سارکوزی در مذاکرات خود با رهبران بلندپایه چین روابط سیاسی را نیز مد نظر قرار داد و طرفین در بخش هایی چون حقوق بشر و آزادی بیان مذاکراتی انجام دادند. اروپا یکی از منتقدان بزرگ حقوق بشر چین محسوب می شود واین انتقادها از مسایلی بود که در دیدارهای سارکوزی با مقام های چین مطرح شد. اگرچه دوکشور دربخش های اقتصادی دستاوردهای زیادی داشته اند،اما اختلافات هم در این عرصه و هم امور سیاسی و نظامی باقی است. چین می خواهد اروپا ممنوعیت فروش تسلیحات پیشرفته به پکن را که از ۱۸سال پیش در نظر گرفته شده است، لغو کند، اما فرانسه نیز مانند دیگر کشورهای اروپایی برای این منظور تحت فشار آمریکاست و واشنگتن تهدید کرده است در صورت لغو این ممنوعیت، تحریم هایی را برای اروپا در نظر خواهد گرفت. پس از سرکوب جنبش دانشجویی سال ۱۹۸۹میلادی درمیدان «تیان آن من» در قلب شهر پکن، اتحادیه اروپا چین را مورد تحریم تسلیحاتی قرار داد. اسفندماه گذشته نیز وزیر دفاع فرانسه درسفر به چین به صراحت گفته بود که «دلیلی برای منع فروش تسلیحات به چین وجود ندارد واتحادیه اروپا باید هرچه زودتر این ممنوعیت را لغو کند.» برخی رهبران فرانسه معتقدند ادامه ممنوعیت فروش تسلیحات به چین که تمامی شرایط برگزاری بازی های المپیک را پذیرفته و اجرا کرده است، به روابط قابل اعتماد بین چین و اتحادیه اروپا لطمه خواهد زد. تحلیلگران معتقدند، چین و اروپا زمینه های مختلفی از روابط را به شکل راهبردی برای دو طرف ترسیم کرده اند که ابعاد سیاسی، تجاری و اقتصادی را در برمی گیرد، اما در زمینه نظامی دو طرف کمترین توسعه مناسبات را تجربه کرده اند. چین تأکید دارد که باتوجه به اینکه اروپا بزرگترین شریک تجاری چین محسوب می شود و دو طرف چنین حجم بالای تجاری را تجربه می کنند، اعمال و ادامه این تحریم با توجه به ذهنیت جنگ سرد در گذشته، با شرایط کنونی همخوانی ندارد و وقت آن رسیده است که اروپا در این ممنوعیت فروش تسلیحاتی به چین تجدید نظر کند. اگرچه شماری ازکشورهای اروپایی بااین دیدگاه چین موافقت کرده و تمایلی نیز برای فروش تسلیحات به چین نشان داده اند،اما مخالفت های آمریکا و همچنین مسأله تایوان باعث شده است تا این وضعیت به شکل گذشته باقیمانده وچین همچنان مورد تحریم تسلیحاتی اروپا باشد. یکی دیگر از محورهای مهم مذاکرات سارکوزی رئیس جمهوری فرانسه در چین بحث بالارفتن ارزش یوان واحد پول ملی چین طی دوسال گذشته بود و فرانسه نیز مانند دیگر کشورهای اروپایی بالا رفتن ارزش یوان واحد پول ملی چین در دو سال گذشته را کافی نمی داند و این مسأله بارها در سخنرانی های سارکوزی در محافل مختلف در چین مطرح شد. به نظر می رسد رهبران چین و فرانسه دراین زمینه توافقی نداشته اند و این عدم توافق را به خوبی از این سخن «ون جیابائو» نخست وزیرچین دردیدار با سارکوزی می توان دریافت که گفته بود «بالا رفتن ارزش یوان یک فرایند تدریجی است و چین براساس شرایط داخلی وخارجی نمی تواند دراین وضعیت تغییری بدهد.» تحلیلگران اقتصادی این موضعگیری نخست وزیر چین را مخالفت آشکارپکن با درخواست پاریس برای بالابردن ارزش پول چین دانسته اند.

در عرصه نظامی نیز چین موفقیتی در حصول توافق فرانسه برای لغو ممنوعیت فروش سلاح به پکن نداشت و درامور حقوق بشر نیزاختلافات طرفین باقی است. یکی دیگر از محورهای مذاکرات سارکوزی با رهبران چین مسایل سیاسی بین المللی از جمله مسأله هسته ای ایران و کره شمالی و میانمار بود که رسانه های گروهی چین جزئیات زیادی درباره مذاکرات طرفین منتشر نکردند، اما به هر صورت رئیس جمهوری فرانسه درگفت وگویی با خبرگزاری شین هوا گفت که برای ایران درهای مذاکره به منظور حل مسأله هسته ای باز است. آنچه مسلم است، سفر سارکوزی به چین و امضای چندین توافقنامه تجاری دو کشور، گام مهمی در پیشبرد روابط در اموراقتصادی میان طرفین وچین و اروپا محسوب می شود، اما بالا رفتن ارزش یوان، ممنوعیت فروش تسلیحات اروپا به چین، مسأله حقوق بشر، مالکیت معنوی و محیط زیست و برخی اختلافات در حل و فصل مسایل بین المللی با رهیافت های خشونت آمیز و یا مسالمت آمیز، همچنان از مسایلی است که بر توسعه روابط چین و فرانسه و چین و اروپا سایه افکنده است.