شنبه, ۱۳ بهمن, ۱۴۰۳ / 1 February, 2025
ویژگیها و کارکردهای نشریات عامه پسند ایرانی
مقاله، مطبوعات عامه‌پسند را بخشی از جریان تحول رسانه‌ها، به‌ویژه مطبوعات میداند و معتقد است با تخصصیشدن رسانه‌ها و مطبوعات، این نشریات به نیازهای بخشی از اقشار جامعه پاسخ می دهد. کارکرد آشکار مطبوعات عامه‌پسند، تفریح و سرگرمی و مهم‌ترین کارکرد پنهان آن ترویج فرهنگ مطالعه در بین افراد کم‌سواد و نوجوانان و جوانان و آماده‌سازی آنها برای مطالعه نشریات و محصولات فرهنگی جدی است.
تعریف
از مطبوعات عامه‌پسند تعریف غیرقابل مناقشه و کاملاً مورد توافقی در دست نیست، با این حال صاحب‌نظران در تعریف آن نکاتی را مطرح میکنند که نشان میدهد درباره برخی از این نکات توافق وجود دارد. «مطبوعات عامه‌پسند» ترجمه (Popular Press) و «روزنامه‌نگاری عامه‌پسند» ترجمه رایج (Popular Journalism) است. از نشریات و روزنامه‌نگاری عامه‌پسند با تعابیری چون روزنامه‌نگاری زرد نیز یاد میکنند که البته دارای بار منفی است. همچنین این نوع نشریات به‌خاطر قطع فشرده و کوچکی که دارند به تابلوییدی (Tabloid) هم معروفند. علاوه بر این اصطلاح نشریات عامه‌پسند از آنجا که در مقابل نشریات کیفی (Quality Press) به‌کار میرود، در بطن خود دارای بار منفی است و یک نوع تخفیف را در مقابل نشریات مذکور به‌خاطر میآورد. البته برخی نیز در بحث از نشریات عامه‌پسند، عامه‌پسند را برابر با واژه مبتذل دانسته‌اند که در این بررسی به هیچ‌وجه این بار معنایی مدنظر نیست.اما، آنچه مسلم است اینکه نشریات عامه‌پسند در قطع فشرده و کوچک (Tabloid) در حدود نصف قطع روزنامه‌های معمولی شناخته میشود. هر چند ممکن است استثنایی نیز در این خصوص وجود داشته باشد، اما وجه غالب این نشریات قطع کوچک آنها است. همچنین تیترهای درشت، عکس‌های بزرگ هنرپیشه‌ها، بازیکنان تیم‌های ورزشی و خلاف‌کاران، استفاده زیاد از رنگ و پرداختن به موضوعات جنجالی هنرپیشه‌ها، بازیکنان تیم‌های مطرح ورزشی، حوادث، جنایت، موضوعات خانوادگی و عشقی از مشخصه‌های اصلی نشریات عامه‌پسند است. برخی از نشریات عامه‌پسند در همه حوزه‌ها و موضوع‌های مذکور و برخی به‌طور تخصصی فقط در یک حوزه مثل حوادث و جنایت و یا موضوعات جنجالی هنرپیشه‌ها و هنرمندان متمرکز هستند. همچنین دیگر مولفه این نشریات، طیف مخاطبان آنهاست که عمدتاً شامل زنان و اقشار جوان، نوجوان و کم‌سواد میباشد.
ویژگیها
در تعریف، برخی از مشخصه‌های نشریات عامه‌پسند به‌طور عام ذکر شد اما در اینجا ویژگیها و مشخصه‌های نشریات عامه‌پسند ایرانی با توجه به دو مقوله محتوا و شکل مورد توجه قرار می گیرد.
الف) ویژگیهای شکلی
۱. قطع و لوگو
نشریات عامه‌پسند ایرانی عموماً با قطع فشرده و کوچک (۳۳*۲۶) منتشر میشوند. هیچ‌کدام یونیفورم (شکل هنری و گرافیکی) ندارند. لوگو یا آرم و نشانه بیشتر آنها به راحتی خوانده نمیشود و در شماره‌های مختلف جای آنها ثابت نیست. لوگوی این نشریات در شماره‌های مختلف و به نسبت صفحه کوچک و بزرگ میشود و بزرگی و کوچکی اکثر آنها با قطع نشریات همخوان نیست و در شماره‌های مختلف به یک رنگ در میآیند. به‌نظر میرسد برخی از تیترهای اصلی صفحه اول مهم‌تر از نام نشریه است چون‌که نام نشریه در بین تیترها گم میشود.
۲. صفحه‌آرایی
نشریات عامه‌پسند در صفحات اول با تیترهایی با فونت بسیار بزرگ و درشت، غیرمعمول و یک یا دو عکس بزرگ هنرپیشه، فوتبالیست و یا یک جنایتکار صفحه‌آرایی میشوند. صفحات اول بیشتر این نشریات بیش از اندازه شلوغ و آشفته است. تیترهای متعدد همراه با رنگ‌های تند و متنوع و غیرهمخوان در صفحه اول بیشتر این نشریات دیده میشود. در برخی از این نشریات، در صفحه اول تیترها به قدری زیاد و یک اندازه است که چیزی به عنوان تیتر اول قابل تشخیص نیست. این نشریات در دو صفحه وسط، عکس رنگی بازیگران و فوتبالیست‌ها را چاپ میکنند و اکثر آنها صفحات آخر را نیز به عکس‌های سینمایی، هنری یا ورزشی اختصاص میدهند. صفحات داخلی آنها نیز صفحه‌آرایی نامناسبی دارد. نشریه هر جا مطلب کم داشته باشد از عکس به ویژه از عکس‌های نامربوط استفاده میکند. کیفیت تصاویر در این نشریات، به ویژه در صفحات داخلی نیز بسیار پایین است. به‌طور کلی نشریات عامه‌پسند در صفحات اول و آخر به دلیل استفاده از تیترهای درشت، هیجانی، حوادث و عکس‌های ویژه جلب توجه میکنند و دارای جذابیت بصری نسبی برای برخی از اقشار جامعه هستند.
۳. حروف
بسیاری از نشریات عامه‌پسند از حروف مختلف و متنوع برای متن و تیترها استفاده میکنند. حروف متن این نشریات در یک شماره در صفحات مختلف تغییر میکند و به‌نظر میرسد نشریه پایه‌کار مشخص و معینی در به‌کارگیری از حروف چه در بخش تیترها و چه در بخش متن ندارد. در بعضی از صفحات این نشریات دیده شده که چون مطلب برای بستن یک صفحه کم بوده، از حروف مختلف استفاده شده است. قلم حروف تیتر و متن برخی از این نشریات اغلب نامناسب و ناهماهنگ است.
۴. چاپ
چاپ این نشریات عمدتاً با کاغذ نامرغوب و لیتوگرافی غیردقیق صورت میگیرد. میتوان بی هیچ اغراقی گفت بیشتر نشریات عامه‌پسند از به‌کارگیری ماشین چاپ خوب (چاپ خوب) اپراتور خوب، مرکب استاندارد، کاغذ مناسب و مرغوب، اسکن و لیتوگرافی خوب بیبهره هستند. به‌نظر میرسد این دسته از نشریات به خاطر ارزان‌تر تمام شدن قیمت نشریه از چاپخانه‌هایی استفاده میکنند که پایین‌ترین مبلغ را میگیرند. چاپ آنها به‌گونه‌ای است که به‌نظر میرسد ناظر چاپ ندارند و در مراحل مختلف چاپ بازبینی نمیشوند. چاپ صفحات داخلی آنها نیز طوری است که انگار مرکب روی کاغذ خوب نمی نشیند.
اسکن تصاویر این نشریات دقیق نیست و به‌طورکلی عکس‌ها لیتوگرافی درستی ندارند و عمدتاً به صورت فتوکپی و ترام نامناسب چاپ میشوند. استفاده از نگاتیو و ترام نامناسب سبب شده تا صفحات داخلی این نشریات عمدتاً سیاه شوند و چشم‌اندازی نداشته باشند. چاپ نشریات عامه‌پسند دارای تن رنگ بالایی است. حتی روی جلد سایه رنگ به راحتی دیده میشود.
۵. آشفتگی
در شمار قابل توجهی از این نشریات، مطالب تفکیک شده نیست و ارجاع‌ها به درستی صورت نمیگیرد. تفکیک نشدن مطالب خبری از غیرخبری و ستون‌ها، به‌کارگیری مطالب و تصاویر نامرتبط کنار هم در این نشریات زیاد دیده میشود. همچنین کم‌دقتی در نمونه‌خوانی و غلط‌گیری نیز در این نشریات به‌وفور دیده میشود. به‌طور کلی به‌نظر میرسد در نشریات عامه‌پسند روش تهیه مطالب نشریات با روش ارائه آن یکی فرض شده است. یعنی آنها فکر میکنند اگر مطالبی به‌سادگی تهیه میشود، پیچیده نیست و افراد جوان و کم‌سواد میتوانند آن را مطالعه کنند، پس میتوان طراحی، صفحه‌آرایی و گرافیک مطالب و نشریات را به افراد معمولی یا غیرمتخصص داد و آن را جدی نگرفت.
ب. ویژگیهای محتوایی
ویژگیهای محتوایی نشریات عامه‌پسند ایرانی را میتوان در چند مقوله به شرح زیر مورد بررسی قرار داد: زمینه انتشار، صفحه اول، سرمقاله، سرگرمی، موضوعات محوری، تنوع و گستردگی مطالب، تمرکز خبری، صفحه وسط و آخر، آگهی، مطالب خارجی و چهره‌سازی.
۱. زمینه انتشار
این نشریات عمدتاً از زمینه انتشار خود تخطی میکنند. نشریات عامه‌پسند بیشتر در سه زمینه حوادث و اجتماعی، ورزشی و سینمایی منتشر میشوند که دو زمینه حوادث و اجتماعی و ورزشی در آنها بیشتر غلبه دارد. بعضی از این نشریات که دارای زمینه‌های انتشار سیاسی و اقتصادی هستند در این دو زمینه مطالب منتشر نمیکنند.
۲. صفحه اول
نشریات عامه‌پسند را از لحاظ ویژگیهای صفحه اول میتوان به سه دسته تقسیم کرد. یک دسته آنهایی که «حوادث‌محور» هستند و به تیترهای حوادثی، هیجانی و جنجالی میپردازند، یک دسته آنهایی که «ورزشیمحور» هستند و به حاشیه تیم‌ها و باشگاه‌های ورزشی و بازیکنان فوتبال میپردازند و یک دسته دیگر «سینمایی محور» هستند و به حاشیه زندگی هنرپیشه‌ها و سینماگران و ستاره‌ها میپردازند. البته برخی از این نشریات تلفیقی از اینها را دارا هستند که میتوان آنها را در «گروه‌های ترکیبی» جای داد. همچنین از منظر دیگر نیز میتوان نشریات عامه‌پسند را از لحاظ ویژگیهای صفحه اول نیز تقسیم‌بندی کرد و آن اینکه یک گروه از این نشریات «تیتر محور» هستند و در صفحه اول دارای ویترینی از تیترهای مختلف و گوناگون هستند. گروه دیگر «عکس‌محور» هستند و در این صفحه، عکس‌های هنرپیشه‌ها، فوتبالیست‌ها و هنرمندان را برجسته میسازند که گاهی این برجستگی فقط شامل صورت هنرپیشه‌ها و هنرمندان میشود. بسیاری از این نشریات «حاشیه محور» نیز هستند. حاشیه زندگی فوتبالیست‌ها، ستاره‌های سینما و تلویزیون و هنرمندان نیز برای آنها ارزش زیادی دارند. برخی از این نشریات که طرفدار دو تیم معروف و پرطرفدار تهرانی، یعنی استقلال و پرسپولیس هستند، در صفحات اول و آخر نیز با رنگ زمینه‌ای آبی و قرمز منتشر میشوند. نهایتاً این که حوادث، قتل، جنایت، موضوعات اجتماعی، حاشیه ورزش و سینما مهم‌تر از دیگر موضوعات و مسائل مورد توجه این نشریات قرار دارد. از این‌رو این نشریات عمدتاً دارای تیترهای جنجالی، هیجانی و برخوردی هستند و ارزش‌های خبری شهرت، شگفتی و برخورد بیش از ارزش‌های دیگر مورد توجه این نشریه‌هاست.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست