مبارزه با تالاسمی

مبارزه جدی با تالاسمی در ایران به بیستمین سال خود رسیده است. برنامه پیشگیری از بروز بتاتالاسمی ماژور در کشور، دارای ۳ استراتژی بود. از سال ۷۰ تا ۷۵ این برنامه بصورت آزمایشی …

مبارزه جدی با تالاسمی در ایران به بیستمین سال خود رسیده است. برنامه پیشگیری از بروز بتاتالاسمی ماژور در کشور، دارای ۳ استراتژی بود. از سال ۷۰ تا ۷۵ این برنامه بصورت آزمایشی اجرا شد و برنامه پیشگیری از بروز موارد جدید تالاسمی ماژور از ابتدای سال ۷۱ به صورت آزمایشی در چند استان پرشیوع(مازندران، فارس، گیلان، خوزستان و اصفهان) به اجرا در آمد.

استراتژی یکم: در تمام متقاضیان ازدواج جهت شناسایی زوج‌های ناقل تالاسمی و مراقبت ویژه از طریق دفاتر محاضر به مراکز بهداشتی درمانی ویژه مشاوره تالاسمی ارجاع و آزمایشات لازم انجام می‌گیرد.

برنامه رسمی پیشگیری از بروز بتا تالاسمی ماژور سال ۷۶ در سراسر کشور آغاز گردید. در ابتدا غربالگری زوج‌ها در زمان ازدواج و در صورت ناقل بودن زوج‌ها، پیشنهاد به جدایی زوج‌ها استوار بود و در صورت عدم پذیرفتن این پیشنهاد، پیشگیری از بارداری به آنها توصیه می‌شد. ولی از سال ۷۷ با اجرای برنامه تشخیص پیش از تولد پیشنهاد جدایی حذف و این انتخاب به عهدهٔ‌زوجین متقاضی ازدواج گذاشته شد. در صورت ازدواج بلافاصله بعد از ازدواج به یکی از مراکز تشخیص پیش از ازدواج ارجاع داده شده تا محل و نوع ژن تالاسمی در هر دو زوج مشخص گردد سپس زوجین پس از بارداری قبل از هفته دهم بارداری مجدداً به همان آزمایشگاه مراجعه می‌کردند و تحت شرایطی از بند ناف جنین خون می‌گرفتند.

استراتژی دوم: در این استراتژی که سال ۸۰ شروع شد، زوج‌ها از طریق فرزندان مبتلا به تالاسمی ماژور(بیشتر موارد از واحد تزریق خون بیمارستان و گاهی نیز از طریق مطب متخصصان) شناسایی شده و در صورتی که فرزند سالم نداشته باشند، جهت داشتن فرزند سالم تحت مراقبت قرار می‌گیرند.

استراتژی سوم: در این استراتژی که از سال ۸۴ شروع شده و مخصوص استان‌های پرشیوع است (گیلان، مازندران، بابل، گلستان، زاهدان، زابل، کرمان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان و فارس)، زوج‌های ناقل تالاسمی که قبل از ۱۳۷۶ ازدواج کرده‌اند بررسی و شناسایی می‌شوند. در این استراتژی تمام زنان شوهردار کمتر از ۴۰ سال واجد شرایط بارداری که قصد بارداری داشته یا در هفته‌های اول بارداری هستند توسط بهورز در خانه‌های بهداشت و پایگاه‌های بهداشتی شناسایی شده و در صورتی که تمایل به بارداری داشته باشند به مرکز بهداشتی درمانی محل زندگی خود معرفی شده تا به یکی از آزمایشگاه‌ها ارجاع داده شوند، در صورتی که در پرونده خانوار آزمایشات لازم موجود باشد نیازی به ارجاع به آزمایشگاه نیست.

در نهایت در صورتی که نتیجه آزمایش مشکلی نداشته باشد، نیازی به پیگیری بعدی نداشته در غیر این صورت از مرد نیز آزمایش به عمل می‌آید و در صورت اشکال در آزمایش مرد براساس فلوچارت آزمایش تالاسمی رفتار می‌گردد. بدیهی است که این استراتژی موقتی بوده و برخلاف استراتژی اوّل از ابتدا از زن آزمایش می‌شود و دیگر این‌که لزومی به ارجاع به آزمایشگاه مرکز مشاوره تالاسمی نیست.