جریکو قدیمی ترین شهر تاریخ

بنابه بسیاری شواهد این شهر قدیمی‌ترین شهر کشف‌شده در تاریخ جهان است. در ضمن، حفاریهای فراوان در این محل نشان از آثار بسیار باارزش مربوط به آن در حدود ۸۰۰۰ سال پیش از میلاد دارد …

بنابه بسیاری شواهد این شهر قدیمی‌ترین شهر کشف‌شده در تاریخ جهان است. در ضمن، حفاریهای فراوان در این محل نشان از آثار بسیار باارزش مربوط به آن در حدود ۸۰۰۰ سال پیش از میلاد دارد که گواهی برتمدن دیرینه این منطقه است.

برای آشنایی با شرایط و امکانات و تکنولوژی ساختمان در آن دوران مناسب است که به عنوان یادآوری به طور خلاصه با دوران سنگی (دیرینه، میانه و نوسنگی) که شهر جریکو محصول این دوره از تاریخ تمدن بشر است، مطالبی ذکر شود.

عصر دیرینه‌سنگی (Early Stone Age):

قدیمی‌ترین گواه برای ساخت سرپناه توسط انسان مربوط به عصر سنگی قدیم (دیرینه‌سنگی) می‌باشد که شاهد این مطالب دیواره‌های خشن غارهای سنگی آن زمان است. احداث بنا بر روی زمین در آن دوران، اثری از خود برجا نگذاشته‌است ولی به نظر می‌رسد بشر آن روز بناهایی نسبتاً وسیع از شاخ درختان و چوب برای خود می‌ساخته که ساختاری برگرفته از ساختار چادر دارد.

اساسی‌ترین شاهد از نمونه خانه‌های این دوره، متعلق به مناطق جنوب روسیه است که به دلیل کمبود غارها،شکارچیان اقدام به ساخت سرپناه‌های زمستانی برای خود می‌کردند. کاوشهای باستانشناسی حاکی از آن است که این سرپناه‌های ظاهراً بیضی‌شکل از دندان ماموتها برپا و بوسیله پوست حیوانات و پاره‌سنگها پوشیده می‌شدند.

بخش دیگری از خانه‌های این دوره آنهایی هستند که در دل زمین کنده می‌شدند. این سیستم ساخت، هم پوشش سقف مسکن را آسانتر می‌کرد و هم امکان مقاومت بیشتر در مقابل تغییرات حرارت را می‌داد. البته مشکل این تیپ خانه‌ها هم نفوذ آب باران از محل ورودی به داخل بود، که تمهید اتخاذشده در این مورد عبارت از کندن خندقی دور تا دور خانه -که به عنوان زهکش عمل می‌کرد- بود.

کامل‌ترین نمونه خانه‌های داخل زمینی یافت شده از این دوره شامل اجزاء زیر بودند:

یکی شامل ۶ گودال با ابعاد ۵/۳ – ۳ متر و به طول ۱۲ – ۵/۱۱ متر بود که دو تا از آنها دارای

اجاق بودند و یکی از این اجاق‌ها دارای دودکش مخروطی شکل گِلی بود. ورودی ظاهراً رمپی بود باریک به عرض ۱ متر ، همچنین پوشش سقف به طور منطقی از تخته‌های افقی پوشیده بوسیلهٔ خاک زمین اطراف بود- همچون خانه‌های زیرزمینی اسکیموها در سیبری – همچنین این گروه خانه‌ها با یک انباری فرعی در ارتباط بودند و نیز یک اجاق در هوای آزاد و نیز فضاهایی برای تهیهٔ آتش از دیگر فضاهای تشکیل‌دهنده این خانه‌ها بود.

عصر سنگی میانه (Middle Stone Age):

حدود هزاره هشتم قبل از میلاد، همزمان با خاتمهٔ عصر یخی، مقارن با دوران سنگی میانه بود که از مهمترین مشخصه‌های این دوره افزایش شکار توسط انسان و علاقهٔ وافر به جمع‌آوری و ذخیرهٔ آذوقه بود. مسکن سازگاری یافته با شرایط فصلی محیط بودند. شواهد باستانشناسی، سرپناه‌های موقت پوشیده با شاخ و برگ درختان و پوست حیوانات را برای فصل گرما پیشنهاد می‌دهند.

نیاز به خانه‌های مقاومتر برای مقابله با سرمای زمستان، شکارچیان را مجبور به گرد هم آمدن و ساختن خانه‌های نیمه زیرزمینی کنار هم و معمولاً نزدیک رودخانه کرد.

خانه‌ها در این دوره، از دیوارهای کم‌ارتفاع برخوردار بودند (احتمالاً به دلایل حفاظت حرارت). نیز در فلسطین کنونی روستاهایی یافت شده‌است که در آنها خانه‌ها گرد هم بنا می‌شدند – با پلانهای دایره‌ای به قطر ۷ متر- و نزدیک آنها گودالهایی وجود داشته که به احتمال قوی برای انبار حبوبات و غلات استفاده می‌شده‌است.

عصر سنگی نو – نوسنگی (New Stone Age):

در گذار از عصر سنگی میانه به نوسنگی که جمع‌آوری و ذخیره غذا جای خود را به کشت گیاهان و پرورش و اهلی‌سازی حیوانات داد، خانه‌ها نیز نسبت به سرپناه شکارچیان و ماهیگیران در دورهٔ میانه اساسی‌تر و جادارتر شدند.

این پیشرفت سطح زندگی نخستین بار در «Fertite Crescent» اتفاق افتاد که بین سالهای ۸۰۰۰-۶۰۰۰ق.م بود و متعاقب آن از سمت غرب در اروپا و از شرق در آسیا گسترش یافت. کشاورزی در عصر نوسنگی باعث مشخص‌تر شدن بیشتر فضاها شد طوری که خانه‌هایی با تعداد بیشتر اتاق ساخته شدند.

گروههای سرپناهها که گرد هم بطور خوشه‌ای بوجود می‌آمدند، تبدیل به پدیدهٔ جدیدی بنام «ده» شدند: - خانه‌هایی بصورت خوشه‌ای که به فاصله زمینهای زراعی و مراتع از هم و البته نه روی خاک زراعی احداث می‌شدند-

کهن‌ترین گواه از یک گروه کشاورز فعال در ده Jarmo در عراق مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد است. «جارمو» روستایی متشکل از حدود ۲۰ کلبهٔ مربع مستطیلی بود هر کدام با ۲ یا تعداد بیشتری اتاق، و جمعیتی حدود ۱۵۰ نفر داشت. کف اتاق‌ها با حصیر پوشانده می‌شد. هر خانه‌ای دارای فضایی باز در دو طرف خود بود به همراه یک اجاق و یک سیلو در داخل اتاق.

توسعه کشاورزی با خود پیچیدگی صورتهای مسکن را در پی داشت و تیپهای مختلف مسکن بر اساس اصل سکونت و یکجانشینی، در شرایط آب و هوایی مختلف و با مصالح متفاوت بوجود آمدند.

در اروپای عهد نوسنگی، چوب فراوان‌ترین و دم‌دست‌ترین مصالح به شمار می‌رفت. لذا در ساخت تقریباً تمام اجزاء ساختمان از آن استفاده می‌شد.

در کنار تیپهای متداول مسکن در این دوره، گونه‌ای دیگر از خانه‌ها متعلق به مناطق آلپ و اطراف آن وجود داشت که بنام «خانه‌های برکه‌ای» معروف بودند؛ اساس ساخت آنها ستونهای چوبی رانده‌شده درون آب یا مستقر برروی چارچوبهایی چوبی روی زمین‌های باتلاقی بود که اینگونه خانه‌ها خود از دو بخش عمده تشکیل می‌شدند:

(۱). پیش اطاقی (۲) اتاق اصلی … که به نظر می‌رسد تهیهٔ غذا در اتاق بیرونی انجام می‌گرفت. همچنین شواهد خوبی در دست است که نشان می‌دهد مبلمان در این بُرهه از زمان بسیار پیشرفت کرده‌بود تا جایی که نمونه‌هایی از صندلی، تخت و میز و نیز طاقچه در میان بقایای مربوط به این دوره یافت شده‌است.

قدیمی‌ترین شهر یافت‌شده در حفاری‌ها از دوره سنگی نو، Jericho است که به هزارهٔ هشتم قبل از میلاد قدمت می‌یابد. دارای خانه‌هایی با پلانهای دایره‌ای یا بیضوی بوده که از جنس چینه و آجر، بعضی دارای یک اتاق و بعضی دیگر تا دویا سه اتاق داشته‌اند. دیوارها در دل زمین کنده شده و دسترسی به آن از طریق پله‌های چوبی میسر می‌شد. دیوارها و کف بوسیلهٔ اندود گل پوشانده می‌شد. چنین به نظر می‌رسد که فرم این ساختمان‌ها گنبدی شکل باشد.

معرفی تاریخچه و موقعیت

«جریکو» که به نامهای «اریحا»(Eriha) و نیز «تل السلطان»(Tell es-Sultan) هم معروف است، شهری است که بعد از «اورشلیم» بیشترین تعداد کاوشهای باستانشناسی در آن انجام گرفته‌است. به دلیل وفور درختان خرما در این منطقه به« شهر خرما» (City of Palms) نیز شهرت دارد. محل قرارگیری آن در ضلع غربی رود اردن، عرض جغرافیایی شمالی و طول شرقی است که ۸۲۵ پا (تقریباً ۸/۲۴ متر) پایینتر از سطح آب دریاهای آزاد قرار گرفته‌است. این شهر محل پیمان قدیمی «تل‌السلطان» که در محل شهر «جوشوا» (Joshoua) است که در حال حاضر فقط ویرانه‌ای از آن باقیمانده است.