آغاز عصر ماجراجویی فضایی

اریک اندرسون ۳۷ ساله اراده ای مصمم برای دستیابی به هدفش دارد او می خواهد طی ۵ تا ۱۰ سال آیـــــنده به فضا سفر کند و برای رسیدن به این هدف بسیار مشتاق است طوری که اگر از نزدیک ببینیدش و با او گفت وگو کنید, احساس می کنید همین فردا عازم سفر رویایی خود است

اریک اندرسون ۳۷ ساله اراده‌ای مصمم برای دستیابی به هدفش دارد. او می‌خواهد طی ۵ تا ۱۰ سال آیـــــنده به فضا سفر کند و برای رسیدن به این هدف بسیار مشتاق است؛ طوری که اگر از نزدیک ببینیدش و با او گفت‌وگو کنید، احساس می‌کنید همین فردا عازم سفر رویایی خود است. وی رئیس شرکتی به نام «ماجراجویان فضایی» در ایالت ویرجینیای آمریکاست و همزمان سمت‌های مدیریتی رده بالایی در یک شرکت نرم‌افزاری مرتبط با صنعت فضایی دارد.

فعالیت اصلی شرکت ماجراجویان فضایی و اندرسون در ۱۰ سال گذشته ارائه خدمات گردشگری فضایی به مسافران برای حضور در ایستگاه بین‌المللی فضایی بــــوده است. به عقیده اندرسون، سفر به فضا با سایوزهای روسی کم‌کم به یک امر عادی تبدیل شده است. از این رو برنامه وی برای فتح فضا قدم گذاشتن روی کره ماه است.

ایده سفرهای فضایی برای مردم عادی در دهه ۱۹۹۰ میلادی مطرح شد و اندرسون که در آن زمان تنها ۲۳ سال داشت، بر اساس این ایده شرکت خود را تاسیس کرد. از آن زمان چندین مسافر از طریق این شرکت به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر کرده‌اند، اما از سال ۱۹۷۲ که فضانوردان آمریکایی از ماه بازگشتند، تاکنون هــــیچ انسان دیگری بر آن قدم نگذاشته و حتی دولت‌ها هم برنامه مشخصی برای بازگشت به ماه ندارند.

اریک اندرسون سال ۱۹۷۵ از مادری آرژانتینی و پدری آمریکایی در ایالت کلرادو متولد شد. او در دوران کودکی مرتباً به همراه خانواده به کوه‌های اطراف کلرادو می‌رفت. تصاویر شگفت‌انگیز آسمان شب‌های کوهستان برای او بسیار جذاب بود، تا جایی که وی می‌گوید: من از همان دوران زیبایی‌ها و شگفتی‌های آسمان را درک کردم و خودم را در حال سفر در میان ستاره‌ها تصور می‌کردم.

اریک پس از ورود به مدرسه، خیلی سریع‌تر از همکلاسی‌هایش در دروس ریاضی پیشرفت داشت و در آغاز نوجوانی قادر به نوشتن برنامه‌های مختلف کامپیوتری بود. او پس از دوران دبیرستان وارد نیروی هوایی شد تا بتواند پرواز را تجربه کند، امـا پس از مدتی به خاطر ضعف چشم‌ها و نزدیک‌بینی نتوانست این مسیر را ادامه دهد. اشتیاق اندرسون برای فضا وی را به ادامه تحصیل در رشته مهندسی هوافضای دانشگاه ویرجینیا کشاند. او در زمان تحصیل مدتی در ناسا کار کرد و نهایتا در بخش برنامه‌نویسی شرکتی که در زمینه مدلسازی فضاپیماها کار می‌کرد مشغول کار شد.

اندرسون در این شرکت با پیتر دایاماندیس، که چند سال بعد برنده جایزه ایکس پرایز برای پروازهای فضایی تجاری شد و مایک مک‌داول که در زمینه گردشگری زیر آب فعالیت می‌کرد آشنا شد. این گروه ۳ نفره با تمام تجربیاتی که از کارهای گذشته در ذهن داشتند و با تمام ایده‌های خلاقانه‌ای که در جان و دل داشتند تصمیم گرفتند با همکاری یکدیگر فعالیت مشترکی را در زمینه‌هایی کاملا جسورانه آغاز نمایند.

۲ شرکت «ماجـــــراجویان فضایی» و «زیرو جی» (گرانش صفر) از دل این اتحاد بیرون آمد. زیرو جی در زمینه پروازهای گرانش صفر فعالیت خود را آغاز کرد. این شرکت مسافران خود را به سفری هوایی می‌برد، اما تفاوت این سفر با سفرهای معمولی هوایی در این بود که هواپیمای این پرواز با طی مسیر سهمی‌شکلی در هوا تجربه بی‌وزنی را برای مسافران ایجاد می‌کرد. خدمات این شرکت برای بسیاری از جوانان و ماجراجویان جذاب بود و آنها حاضر بودند چند هزار دلاری برای این تجربه هزینه کنند.

اما زمینه کار شرکت ماجراجویان فضایی که با سرمایه‌گذاری ‌‌۲۵ هزار دلاری اریک و دو دوستش تأسیس شد، در سطحی متفاوت نسبت به زیرو جی قرار داشت. این شرکت که به عنوان اولین شرکت فعال در زمینه توریسم فضایی و در سال ۱۹۹۸ پا به عرصه گذاشت، مسافران خود را به ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌برد تا آنها نه تنها بی‌وزنی، بلکه شرایط زندگی در فضا را تجربه کنند!

به گفته اریک، تنها انتخاب منطقی برای اعزام مسافران به فضا، سایوز روسی بود. چرا که در آن زمان ناسا به هیچ وجه مایل به اجاره صندلی‌ شاتل‌هایش به مسافران عادی نبود و اگر هم اجازه چنین کاری را ‌داشت، هر صندلی را به قیمت ۲۰۰ میلیون دلار، حدود ۱۰ برابر قیمت سایوز، اجاره می‌داد.

نکته: فعالیت اصلی شرکت ماجراجویان فضایی و اندرسون در ۱۰ سال گذشته ارائه خدمات گردشگری فضایی به مسافران برای حضور در ایستگاه بین‌المللی فضایی بوده است

البته زمانی که اریک به دنبال گزینه مناسب برای سفرهای فضایی بود، روس‌ها راه مذاکره در این زمینه را تا حدی باز کرده بودند. سال ۱۹۹۰، شوروی سابق یک گزارشگر ژاپنی را برای تهیه گزارش از ایستگاه فضایی میر به فضا فرستاده بود. این سفر بنا بر ادعای مقامات شوروی هزینه‌ای حدود ۱۲ میلیون دلار داشت. البته این گزارشگر ژاپنی یک توریست خصوصی به شمار نمی‌آمد، چون دولت ژاپن هزینه سفر او را پرداخته بود، اما به هر حال یک فضانورد حرفه‌ای هم نبود. با این اوصاف، راه فضا از کانال روسیه برای اریک فراهم‌تر به نظر می‌رسید و او هم توانست از این مسیر، کسب و کار توریسم فضایی خود را شکل دهد.

تاریخ صنعت فضایی روسیه نیز در جای خود درخور توجه است. موضوع فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی و بحران‌های مالی شدیدی که برای این کشور به وجود آمد در نزدیکی آمریکایی‌های ماجراجو به این کشور بی‌تأثیر نبود. شرکت‌های بزرگ روسی مانند انرژیا (Energia) که سازنده موشک‌های سایوز و ایستگاه فضایی میر بودند، بعد از فروپاشی شوروی برای حفظ موقعیت اقتصادی خود تن به قراردادهای نامتوازنی با طرف‌های غربی دادند.

مدیر روابط بین‌الملل شرکت ماجراجویان فضایی در مورد شروع ارتباط با روس‌ها خاطرات جالبی دارد که خواندن بخش‌هایی از آن خالی از لطف نیست.

او در جایی می‌گوید: روس‌ها ابتدا به همه چیز نه می‌گویند، اما کم‌کم دلایلی برای کار خود ارائه می‌کنند. ما هم وقتی ایده توریسم فضایی را با آنها مطرح کردیم ابتدا با مقاومت‌هایی از طرف آنها مواجه شدیم، ولی بعد از مدتی آنها حاضر به صحبت بیشتر شدند.

جالب است اولین سوال آنها این بود که چه کسی حاضر است هزینه چنین سفری را بپردازد؟ ما هم قاطعانه پاسخ دادیم ما مشتری‌ها را خواهیم آورد و این مسأله ماست. اما آنها از روی بهانه‌جویی پاسخ دادند: اما مشتریان باید تایید پزشکی شوند و تمرین‌های ورزشی سختی انجام دهند. ما هم پرسیدیم: این تأییدات چیست؟ و به این ترتیب ما کم‌کم وارد یک مذاکره شدیم که اجزای پازل توریسم فضایی را برای ما روشن می‌کرد.

وقتی یخ روس‌ها شکست، اریک حاضر شد قراردادی به ارزش ۲۰۰ هزار دلار را با شرکت انرژیا در زمینه امکان‌سنجی سفرهای فضایی تجاری ببندد. البته این قرارداد به منزله تضمین تجاری‌سازی سفرهای فضایی نبود، اما قرار بود برای تمام موانع موجود در این زمینه راه‌حل‌هایی ارائه شود.

این مطالعه نتایج خوبی برای اریک و همکارانش داشت. اولا در نتیجه این مطالعه، خود روس‌ها متوجه شدند که فرستادن یک مسافر غیرحرفه‌ای به فضا می‌تواند کاری بدون خطر و ایمن باشد. همچنین می‌توان از این طریق بخشی از هزینه‌هایی که برای توسعه صنعت خرج شده را بازگرداند. این مطالعه همچنین برای شرکت اریک بسیار مفید بود؛ چرا که آنها به پشتوانه نتایج این پروژه موفق شدند اعتماد بسیاری از مشتریان بالقوه را جلب کنند.

با توجه به ناشناخته بودن شرایط سفرهای فضایی برای عموم مردم، چنین سفری همواره همراه با ترس و دلهره است. از این رو مسأله‌ای که شرکت ماجراجویان فضایی بعد از حل موضوع سامانه پرتاب با آن مواجه شد، ایجاد اعتماد در بین مردم و جذب مشتری بود. از این رو اریک و همکارانش به این نتیجه رسیدند که کار خود را در بین گروه‌هایی آغاز کنند که با این موضوع بی‌ارتباط نبوده باشند و دست‌کم آشنایی‌های اولیه‌ای در زمینه سفرهای فضایی داشته باشند. آنها به این ایده رسیدند که محتمل‌ترین جایی که می‌توان افراد ثروتمند و ریسک‌پذیر را یافت، احتمالا در شرکت‌های هوافضایی است.

بعد از چند ماه تلاش و معرفی سفرهای فضایی، یکی از مسئولان ناسا حاضر شد به عنوان اولین توریست فضایی با شرکت ماجراجویان فضایی قرارداد ببندد.

دنیس تیتو، مهندس ۶۱ ساله ناسا که یکی از مدیران بخش مالی این شرکت بود، سال ۲۰۰۱ با صرف ۲۰ میلیون دلار عازم فضا شد و به مدت ۸ روز زندگی در فضا و ایستگاه فضایی بین‌المللی را تجربه کرد.

از آن زمان تا امروز ماجراجویان دیگری از جمله یک بانوی ایرانی به نام انوشه انصاری، به عنوان اولین زن فضاگرد دنیا با استفاده از خدمات شرکت ماجراجویان فضایی راهی فضا شده‌اند، اما رؤیای اریک اکنون سفر به ماه است؛ کسی نمی‌داند، شاید شما مشتری این سفر باشید!

امیر توکلی‌کاشی