ایمنی سفر چه کسی مسؤول است

امروزه با تلاش بسیاری از کشورها تحول چشمگیری در امر ایمنی سفر پدیده آمده و در سایه توجه به این مهم پیشرفت روزافزونی در این زمینه حاصل شده است

امروزه با تلاش بسیاری از کشورها تحول چشمگیری در امر ایمنی سفر پدیده آمده و در سایه توجه به این مهم پیشرفت روزافزونی در این زمینه حاصل شده است.

دقت در طراحی و ساخت وسایل حمل و نقل عمومی، نظارت بر کیفیت ساخت جاده ها، فرودگاه ها و مسیرهای راه آهن، افزایش امکانات و خدمات رفاهی در وسایل حمل و نقل به منظور تأمین آسایش بیشتر مسافران، برخورد شدید با تخلفات و سختگیری درخصوص اجرای ضوابط و رعایت کلیه مقررات در زمینه امنیت سفر، تعیین عمر مفید و لحاظ کردن استانداردهایی در جهت تضمین ضریب اطمینان وسایل حمل و نقل عمومی، تلاش مؤثر و مداوم در راستای شناسایی و رفع نواقص و معایب موجود، استفاده بهینه از فرصتها و نوسازی ناوگانهای حمل و نقل جاده ای، ریلی، دریایی و هوایی در شمار عمده ترین نکاتی است که در جهان امروز جنبه عادی به خود گرفته و موجب شده است تا در کشورهای پیشرفته، مسافران با آرامش و امنیت خاطر سفر خود را آغاز کرده و از آن لذت ببرند.

در عصری که در آن به سر می بریم، یکی از شاخصه هایی که برای میزان سنجش توسعه یافتگی جوامع مدنظر قرار می گیرد، ظرفیتها و توانمندیهای موجود در زمینه حمل و نقل به مفهوم وسیع کلمه است.

در مقایسه با روند رو به گسترش صنعت حمل و نقل و ارتقای دایمی ایمنی سفر در سطح جهان، به نظر می رسد که چنین امری نه تنها هنوز در جامعه ما تحقق نیافته است، بلکه در استفاده از فرصتها و امکانات موجود نیز با سهل انگاری هایی همراه بوده است که همواره هزینه های سنگین و جبران ناپذیری را به جامعه ما تحمیل کرده است.

وقوع حوادث تلخ و خونین و آمار هولناک و تکان دهنده تلفات و خسارات با کمال تأسف موجب شده است در جهانی که سرمایه گذاری و بهره برداری از صنعت حمل و نقل به عنوان یک استراتژی و فرصت سودآفرین مطرح است، اعتبار صنعت حمل و نقل ما را به یغما ببرد.

در حالی که وقوع سانحه ای در دیگر کشورهای جهان با واکنشهای متعددی همراه است و تا عذرخواهی رسمی و حتی استعفای مقامهای مسؤول هم به این سادگیها پایان نمی پذیرد، در جامعه ما تکرار سوانح که ناشی از عدم نظارت پویا و برنامه ریزی مؤثر است، به امری عادی مبدل شده و هیچ کس هم جوابگو نیست! و عجبا که با وجود هشدارهای مکرر رسانه ها و نارضایتی جامعه از چنین وضعیتی، که به هیچ وجه شایسته کشور ما نیست، اقدام قابل ملاحظه ای در بهبود این مسأله دیده نمی شود.

این در حالی است که موضوع بهبود ناوگان حمل و نقل و ایمنی سفر از جمله عواملی است که آشکارا قابل رؤیت و قضاوت است و می تواند بر بخش های دیگری نیز تأثیرگذار باشد. چنانکه پس از وقایع ۱۱ سپتامبر، بسیاری از گردشگران کشورهای همجوار که به جای سفر به آمریکا و اروپا، ایران را به عنوان مقصد سفر خویش برگزیده بودند، در مصاحبه های خود به موضوع فرسودگی سیستم حمل و نقل و کاستی هایی که در این زمینه وجود دارد اشاره کرده بودند که همین اشارات بیانگر این واقعیت است که با ناکارآمدی های موجود در زمینه ایمنی سفر نمی توان توقع رونق صنعت توریسم و سود سرشار حاصل از آن را داشت و از این جهت بسیاری از انتظارات دیگر نیز بدیهی است که رنگ می بازد و رایگان از کف می رود.

در کشور ما با وجود وزارتخانه ها، نهادها، ارگانها، شهرداری ها و چندین و چند دستگاه دیگر که هر یک به نوعی با موضوع حمل و نقل مرتبط هستند، در هنگام وقوع سانحه ای، هیچ کدام در پی کشف علت و مجازات مسببان واقعی برنمی آیند و بالعکس با رفع تکلیف از خویش و مسکوت گذاشتن ماجرا به دنبال آن هستند که هر چه زودتر آبها از آسیاب بیفتد.

گاه نیز که قضیه خیلی بالا می گیرد، در نهایت تمام تقصیرها را متوجه راننده یا خلبانی می کنند که در سانحه جانش را از دست داده است و این حکایت آن قدر تکراری شده است که در بین مردم حالت جوک پیدا کرده و به محض وقوع حادثه، پیشاپیش حتی عوام الناس نیز نتیجه تحقیقات کارشناسان گروه تحقیق و تفحص را می دانند!!

در مقام پیشرفتهای شگرفی که در عرصه های گوناگون کشورمان به وقوع پیوسته و تحسین و اعجاب هموطنان و جهانیان را برانگیخته است، رکود و رخوت حاکم بر سیستم ناوگان حمل و نقل عمومی مسافر و عقب ماندگی بارز آن به هیچ وجه پذیرفتنی نیست.

اگرچه مدیران مسؤول در بخش حمل و نقل کشور همواره انگشت بر روی موضوع تحریم ها نهاده و آن را مسبب و مقصر اصلی این نابسامانی معرفی کرده اند اما با توجه به پیشرفتها و موفقیتهای چشمگیر بخشهای دیگر که بالعکس تحریمها را موجد و مشوق ترقی دانسته اند، چنین عذر و توجیهی چندان مقبول و منطقی به نظر نمی آید.

با عنایت به جمیع جهات به نظر می رسد تحول در این زمینه نیازمند بازنگری در مدیریتها و ساختارهای موجود و حرکتی انقلابی و تحرک آفرین است تا همپای دیگر بخشهای پویای کشور عزت آفرین و موجب فخر و سربلندی جامعه ما باشد.

به هر حال در حالی که صنعت حمل و نقل در کشورهای همجوار و حتی کشورهای بسیار کوچک از رشد و توسعه قابل ملاحظه ای برخوردار شده است و ایمنی سفر و مدیریت ترافیک در این کشور به نحو کاملاً محسوس و ملموس ارتقا یافته، این پرسش نباید نادیده انگاشته شود که چه عواملی ما را از دستیابی به چنین مرتبه ای بازداشته است.

کامران شرفشاهی