جامعه سالم با مصرف موادغذایی سالم

امنیت غذایی را جدی بگیرید

در یک دهه اخیر، به دلیل گسترش شهرنشینی و به دنبال آن ایجاد الگوهای غذایی جدید و شکل‌گیری مصرف‌کنندگان تازه، زنجیره نظام غذایی رشد قابل‌توجهی را به ویژه در کشورهای در حال توسعه تجربه کرده است. در این میان آن چیزی که امروزه بر آن تاکید می‌شود و علوم مختلفی در حواشی آن به وجود آمده ، استفاده آگاهانه از موادغذایی است. غذایی که براساس دانش و اطلاعات تغذیه‏ای انتخاب و تهیه می‌شود، می‌تواند دارای همه مواد مغذی برای اعمال طبیعی بدن، افزایش طول عمر، افزایش کارآیی و یادگیری انسان، ترمیم آسیب‌های وارده و تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله موثر با عوامل بیماری‌زا و در نهایت کاهش دوره نقاهت باشد. امروزه استفاده آگاهانه از غذا به منظور پیشگیری از بیماری‏ها، حفط تندرستی، طول عمر مطلوب و درمان بیماری‏ها را «غذا درمانی» می‏نامیم.

اسناد تاریخی بیانگر قدمت چهار هزار ساله غذاهای ایرانی نظیر انواع سوپ، آش و... است و اکنون پزشکان در قرن بیست و یکم برای «غذا درمانی» در تمام دنیا، علاوه بر صرف این غذاهای قدیمی، غذاهای فرموله را نیز تدارک دیده و در وضعیت‌های خاص و ویژه توصیه می‌کنند. در شرایط حاد و بحرانی خصوصا زمانی که بیمار قادر به خوردن نیست و عمل بلع نیز راحت نیست (مثلا در سکته‌های مغزی)، بسته به وضعیت بیمار از روش تغذیه با لوله استفاده می‌شود. همچنین برای آن دسته از سالمندانی که دچار اختلال بلع شده‌اند یا بیماران سرطانی که به دلیل شیمی‌درمانی، اشتهای خود را از دست داده‌اند یا دچار تهوع هستند نیز از این شیوه تغذیه‌ای استفاده می‌شود. در این روش تمام موادغذایی و آب مورد نیاز به صورت مایع یکدست و هموژن در حجم و زمان‌های مشخص که اصطلاحا غذای فرموله نامیده می‌شود، با لوله و معمولا از راه بینی- معده‏ای وارد دستگاه گوارش بیمار می‌شود. بدون تردید در این حالت که نیاز بیمار به انرژی به طور فزاینده‏ای افزایش یافته است، بهترین استراتژی تغذیه‏ای که می‌تواند با کمترین عوارض، کنترل‌شده‌ترین مواد مغذی را در اختیار بدن بیمار قرار دهد، استفاده از غذاهای فرموله است.

به این طریق می‌توان به فردی که نیاز متابولیکی او افزایش یافته است، کمک کرد تا شرایط ایجادشده را پشت سر بگذارد. در خصوص این افراد علاوه بر آنکه میزان مواد مغذی در غذای فرموله به مراتب غنی‌تر از غذای آشپزخانه‏ای است، رعایت اصول بهداشتی نیز در این نوع تغذیه سهل‌تر و میسرتر است. براساس یکی از جدیدترین تعریف‌های امنیت غذایی، «امنیت غذایی آن هنگام وجود خارجی دارد که همه انسان‌ها در همه حال به غذای سالم، کافی و مقوی که نیازهای غذایی یک انسان را برآورده می‌کند، دسترسی آسان داشته باشند.

چه این فرد روی تخت بیمارستان خوابیده باشد یا اینکه یک انسان فعال و پرتحرک باشد.» در پایان باید گفت، در جهان امروز غذا نقش اساسی و استراتژیکی را بر عهده دارد. بدون تردید در بین اولویت‌های اهداف توسعه هر کشور، دستیابی به امنیت غذایی از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. اگر کشوری از نظر تولید موادغذایی بتواند در حد خوبی قرار گیرد و خودکفا شود، پس از آن یا بهتر بگوییم همزمان با آن باید به علوم تغذیه توجه کند، صرف غذا خوردن و معده را از غذا انباشته کردن اگر ضرر نداشته باشد، مطمئنا سودمند نخواهد بود. در واقع ریشه اصلی مفهوم امنیت غذایی را باید در «علم تغذیه انسانی» جست‌وجو کرد، دانشی که عمدتا بر ارتباط میان غذای مصرفی و سلامت انسان تمرکز دارد.

فاطمه احمدیان