آپارتمان هایی که روز به روز کوچک تر می شود

رشد روز افزون جمعیت شهرهای بزرگ و افزایش تقاضا برای مسکن عاملی بود تا تغییرات بسیار مهمی در نحوه و شکل زندگی مردم جامعه ایجاد شود

رشد روز افزون جمعیت شهرهای بزرگ و افزایش تقاضا برای مسکن عاملی بود تا تغییرات بسیار مهمی در نحوه و شکل زندگی مردم جامعه ایجاد شود.

تغییراتی که گاه از سر شوق و اشتیاق بود. این تغییرات به مرور زمان در شرایطی وارد جامعه شده و با گذر زمان جمع زیادی از مردم در آپارتمان ها ساکن شده اند و متأسفانه بدون اینکه از آموزش های لازم برای زندگی آپارتمان نشینی برخوردار شوند و رفتارهای خود را برای چنین زندگی جمعی تغییر دهند، مجبور شده اند که در کنار یکدیگر در چنین محیط های جمعی زندگی کنند.

همین باعث شده که بعضی از آپارتمان ها به محیط نامناسب برای زندگی تبدیل شوند. امروزه محیط بعضی از آپارتمان ها به مکان های آزاردهنده ای تبدیل شده اند که تاثیرات نامطلوبی بر سلامتی جسم و روان ساکنین آنها می گذارد.

از سوی دیگر تغییراتی نیز از سر اجبار و نیاز در جامعه به وجود آمد که دیگر چاره ای برای رفع آن وجود نداشت و باید به آن تن داده می شد.

خارج شدن خانه ها از فضایی که وسعت آن امروزه برای نسل جدید کمتر در تصور جای می گیرد و تبدیل شدن آنها به خانه هایی در ابعاد کوچک تر، به گونه ای که هر خانه روی خانه ای دیگر بنا شده، مدلی از زندگی را در خانه هایی به نام آپارتمان به وجود آورده و زندگی در آن خلاف زندگی در خانه های حیاط دار و بزرگ تابع قواعد و قانون خاص خودش است.

امروزه افراد کمتر به برقراری ارتباط عاطفی با یکدیگر می پردازند و بیشتر اسیر ظواهر شده اند لذا بسیاری از حقوق انسانی به دست فراموشی سپرده شده است چرا که بیشتر خواسته ها بر محور خویشتن می چرخد.

هم اکنون برخلاف گذشته همسایگان با یکدیگر ارتباط کمی دارند و چه بسا پس از سالها حتی نام یکدیگر را نمی دانند و این در حالی است که ما انسانها همیشه به یکدیگر نیازمند هستیم. کمترین مرتبه این نیاز همان ارتباطات عاطفی میان شهروندان است که امروزه بسیار مورد بی توجهی قرارگرفته است.

● مقیاس کوچکی از یک شهر

نتیجه این سردی ارتباطات نیز به صورت انواع و اقسام بیماری های روانی بروز خواهد کرد که انسان بدست خویش موجبات آن را فراهم ساخته است و نتیجه قرن حاضر برای انسان متمدن امروزی چیزی جز تنهایی نبوده است.

شاید بتوان آپارتمان نشینی را مقیاس کوچکی از یک شهر در نظر گرفت که وضع قوانین و مقررات در ایجاد نظم و هماهنگی در آن نقش بسیار مهم و اساسی را ایفا می کند.

اگر برای اداره شهر یا کشور نیاز به حضور مدیر یا مدیرانی است، اداره آپارتمان نیز نیازمند حضور مدیر یا مدیرانی از داخل خود مجموعه است تا بتوانند قوانین و مقرراتی را برای اداره، کنترل و حتی هماهنگ کردن خانواده های ساکن در آپارتمان وضع کنند و به اجرا درآورند که این مهم در آیین نامه اجرایی قانون آپارتمان وضع شده است.

با این حال دیگر دوره سکونت در خانه های وسیع گذشته و ضرورت های زندگی شهرنشینی و تمرکز امکانات و منابع ما را وادار کرده است تا در محیطی فشرده زندگی کنیم. پس طبیعی است که هرچه مکان های زندگی انسان ها فشرده تر شود، خواسته های شخصی بیشتر با هم برخورد می کند. دراین شرایط افراد برای برخورداری از یک زندگی آرام، ناگزیرند از برخی آزادی های خود صرف نظر کرده و در ازای حقوقی که پیدا می کنند، تکالیفی درمقابل یکدیگر بپذیرند. نکته ای که شاید از زیر چشم بسیاری از آپارتمان نشین ها دور مانده است.

به دلیل ارتباطات نزدیک عاطفی که بین ساکنین آپارتمان بوجود می آید افراد در کارها به کمک یکدیگر شتافته و همه مشتاقند که از کودکان یکدیگر مراقبت کنند. هر شخصی همواره حق انتخاب بین زندگی خصوصی در واحد مسکونی خود یا شرکت در فعالیت های اجتماعی را در فضاهای عمومی مجموعه دارد.

زندگی در اینگونه مجموعه ها حس همکاری داوطلبانه و مسئولیت پذیری اجتماعی را به خوبی ترویج می کند. زندگی در این مجموعه ها تجربه زندگی هماهنگ گروهی و اشتراکی مبنی بر روش های دموکراتیک را برای همه ساکنان فراهم می کند. استفاده بهینه از زمین برپایه حداقل سطح اشغال و تراکم جمعیت بالا یکی از فواید این مجموعه ها است؛ چرا که از پی آن هزینه های بسیاری کاهش می یابد از جمله نظافت خیابان ها به دلیل کم شدن وسعت شهر، تأمین روشنایی و... نزدیک شدن مراکز تفریحی و عمومی به دلیل اینکه منازل مسکونی سطح کمتری از شهر را اشغال می کنند.

بنابراین فاصله این مراکز نیز کمتر خواهدشد که خود ک - شدن هزینه های اقتصادی و حمل و نقل را درپی دارد. استفاده از مناظر زیبای اطراف و دورنمای شهر نیز از منافع این مجموعه هاست که به ساکنان خود عرضه می دارد.

ازسوی دیگر برای بسیاری از خانواده ها هم محدودیت هایی را ایجاد می کند، زیرا والدین برای ایجادنشدن مزاحمت برای سایر همسایه ها از بازی بچه ها در درون واحدهای مسکونی جلوگیری می کنند. این محدودیت کودکان را از حرکات طبیعی مورد نیازشان محروم می کند که در نتیجه سبب به وجودآمدن رفتارهای غیراجتماعی گوشه گیری و تماشای بیش از حد تلویزیون در آنها خواهدشد. همچنین والدین ممکن است مانع بازی کودکان درحیاط شوند. زیرا نظارت بر آنها ممکن نیست و پنجره تمام خانه ها مشرف به حیاط نمی باشد. سایه این آپارتمان ها بر روی ساختمان های اطراف افتاده و نورگیری آنها را به شدت کم می کند. فرم فیزیکی این محیط های مسکونی نقش اساسی در ارتکاب جرم بازی می کند. به علت عدم نظارت بر فضاهای عمومی در ورودی ساختمان بر روی هرکسی بازبوده و درنهایت ساکنان نسبت به جرم و خشونت های اجتماعی آسیب پذیر هستند.

برخی خانواده ها با همان روحیات حاکم بر خانه های حیاطی در واحدهای آپارتمانی ساکن شده و همان رفتارهایی را دارند که در خانه های حیاطی داشتند. یعنی تصور می کنند هر کاری را در درون آن می توان انجام داد و بر این باور که چهاردیواری اختیاری است هرگونه رفتاری را برای خود مجاز می دانند از تولید صداهای ناهنجار گرفته تا سایر امور و دراین میان همسایه های اطراف، این خانواده چگونه باید تحمل نمایند.

● قوانینی که لازم الاجرا ست

قوانین اجتماعی آپارتمان نشینی است و درصورتی که مورد توجه و اجرا قرار بگیرد، اغلب مشکلات و سختی های مجتمع نشینی را در خود حل می نماید و آرامش خانه های قدیمی را مجددا احیا می کند. از مهم ترین آنها می توان به نکات زیر اشاره کرد:

- ما تنها به میزان مالکیتی که در آن مجتمع داریم حق دخالت در امور و ارائه نظر داریم.

- بهتر است از همان ابتدای اقامت از کلیه حق و حقوق خود در آپارتمان مطلع شویم. محل پارک اتومبیل و انباری خود را طبق سند شناسایی کنیم و از اشغال پارکینگ و انباری دیگران هر زمان و به هر دلیل پرهیز کنیم.

- مکان های عمومی آپارتمان مختص ما نیست و دیگران هم به همان نسبت حق استفاده دارند و هیچ کس حق تصرف مکان های عمومی را بدون رضایت و اجازه کامل سایر شرکا ندارد.

- گذاشتن کفش یا وسیله ای شخصی مانند گلدان و تابلو غیره در راهروی آپارتمان و محل گذر سایر همسایه ها ممنوع است.

- هرگونه تغییر در نما و شکل ظاهری آپارتمان ولو این که با هزینه خودتان باشد بازهم باید با نظر سایر مالکین صورت پذیرد.

- پیش از برگزاری میهمانی و مراسمی که تا دیروقت طول می کشد و رفت و آمد و سروصدا افزایش می یابد باید همسایه ها را در جریان گذاشت و از آن ها اجازه گرفت. در چنین مواقعی که همسایه شما را در جریان می گذارد و اجازه می گیرد بهتر است با روی خوش با او نهایت همکاری را داشته باشید.

- اگر ناگزیر شدید تا از پارکینگ همسایگان استفاده کنید از قبل با آن ها هماهنگ نمایید و بدون اجازه اتومبیلی در پارکینگ دیگران پارک نکنید.

- در اوقات استراحت از بازی بچه ها در پارکینگ و حیاط آپارتمان که منجر به آلودگی صدا می شود جلوگیری کنید. دراین زمان ها صحبت کردن با صدای بلند در فضای آپارتمان خلاف ادب است.

- جابه جا کردن میز و صندلی یا هر وسیله دیگر و ضربه زدن به دیوارها موجب می شود تا همسایه های شما مورد آزار و اذیت قرار بگیرند. حتی الامکان از این کارها جلوگیری کنید یا در زمان مناسبی نسبت به انجام آن اقدام کنید.

- صدای دعوا و جر و بحث خانوادگی شما ممکن است به بیرون از واحدتان منتقل شود و به گوش همسایگان برسد که تاثیر بسزایی در آبرو و شخصیت خانوادگی شما خواهد داشت.

- گذشت، همکاری و همراهی با همسایگان از اساس آپارتمان نشینی است.

- از امکانات رفاهی و عمومی آپارتمان به نحو احسن و با دقت استفاده کنید از بالابردن اصطکاک بی مورد آن ها بپرهیزید.

و به طورکلی به قوانین آپارتمان که به تصویب ساکنین و مسئولین رسیده است پیروی کنید.

زندگی در واحدهای اجتماعی حس همکاری داوطلبانه و مسئولیت پذیری اجتماعی را به خوبی ترویج و زندگی در مجموعه های ساختمانی تجربه زندگی هماهنگ گروهی و اشتراکی را فراهم می کند و این امر مستلزم تاکید بر رعایت حقوق یکدیگر در زندگی اجتماعی است.

در واقع با توجه به سابقه کم آپارتمان نشنی در ایران هنوز آنگونه که باید، فرهنگ آپارتمان نشینی در کشورمان نهادینه نشده است، از همین رو همواره اختلافات و مشکلات در بین همسایه های یک واحد آپارتمانی وجود دارد.

بنابراین می توان وجود مدیر اندیشمند و توانمند برای هر ساختمان مسکونی را راه مناسبی برای کاهش تنش ها و اختلافات بین همسایه ها دانست. درعین حال، زندگی در مجتمع های آپارتمانی علاوه بر اینکه خیلی از سنت های خوب گذشته را از بین برده در مقابل مشکلات خود را به مردم تحمیل کرده است.

برطبق قانون مالکیت در آپارتمان ها شامل ۲ قسمت است:

- مالکیت اختصاصی

- مالکیت مشترک

مالکیت اختصاصی به بخشی از ملک گفته می شود که فقط صاحب آپارتمان حق استفاده از آن را دارد مثل بالکن.

مالکیت مشترک قسمت هایی از ساختمان است که تمامی مالکان حق استفاده از آن دارند شامل زمین زیربنا (خواه متصل به بنا باشد یا بنا به وسیله پایه روی آن قرار گرفته باشد). تاسیسات قسمت های مشترک از قبیل چاه آب، پمپ، منبع آب، مرکز حرارت و تهویه، انبار عمومی ساختمان، اتاق سرایدار درهر قسمت بنا که واقع شده باشد، آسانسور، لوله ها از هر قبیل مانند لوله های فاضلاب، برق و تلفن، گذرگاه های شوت زباله، اسکلت ساختمان، تاسیسات مربوط به راه پله، وسایل تامین کننده روشنایی، تلفن، پشت بام و تاسیساتی که در پشت بام برای استفاده عمومی احداث شده است، نمای خارجی ساختمان، محوطه ساختمان که جنبه استفاده عمومی دارد و در سند اختصاصی قید نشده است.

برای بهره مندی از مزایای قانون نحوه تملک آپارتمان ها باید ابتدا در مجتمع افراد تشکیل جلسه داده و برای مجتمع هیئت امناء انتخاب کنند. معمولا ساکنین چنین نمی کنند و فقط یک مدیر انتخاب می کنند که این امر دارای مشکلات عدیده ای است و بهتر است هیئت امنا تشکیل شده و هر یک از افراد هیئت امنا دارای مسئولیتی باشند. مانند بازرس؛ امور مالی؛ امور اجرایی؛ بخش فنی و تأسیسات و غیره و از میان جمع خود یک نفر را به عنوان رئیس هیئت امنا یا مدیر مجتمع تعیین کنند که هماهنگی امور بپردازد. بهتر است هیئت امنا برای تنظیم امور خود اساسنامه ای تنظیم کنند. این اساسنامه حکم قانون اساسی را دارد و قوانین پایدار در آن درج می گردد.

● نتیجه نادیده گرفتن حقوق همسایه ها

اگر فردی از مقررات اساسنامه یا سایر قوانینی که بعدا تصویب می شود تخطی نمود یا از پرداخت هزینه های متعلقه امتناع نمود؛ باید در جلساتی که به طور ماهانه یا حداکثر هر دو ماه یکبار تشکیل می شود، کتبا به فرد خاطی ابلاغ و از وی برای اجرای مقررات تعهد کتبی گرفته شود. چنانچه از امضای صورت جلسات امتناع نمود یا در جلسات حاضر نگردید، این امر توسط کلیه اعضای هیئت امنا صورتجلسه و مراتب اطلاع فرد خاطی و تمرد وی گواهی و امضا گردد.

در قانون تاکید شده است که ابلاغ باید به صورت رسمی صورت بگیرد. بنابراین برای برخورد با فرد خاطی باید بلافاصله متن صورتجلسه به ضمیمه اظهارنامه از طریق دادگستری برای فرد خاطی ارسال شود.

پس از ابلاغ اظهارنامه و گذشت مهلت مقرر و عدم توجه به مصوبات؛ هیئت امنا می توانند راسا خدمات مشترک فرد خاطی را قطع نمایند. مثلا اگر از آب یا گاز مشترک استفاده می کند، انشعاب مربوط به وی قطع شود. تا از این طریق تحت فشار قرار گرفته و به قانون تن دهد.

چنانچه مجددا تمرد کند، در این صورت باید به دوایر اجرای ثبت یا دادگستری و شورای حل اختلاف مراجعه و اموال وی اعم از حسابهای بانکی و حقوق و خودرو و سایر اموال وی به میزان بدهی وی توقیف می شود.

جالب این که در قانون پیش بینی شده که دادگاه فرد خاطی را به دو برابر مبلغ بدهی جریمه می کند و این تنها جریمه ای است که به حساب خزانه دولت واریز نمی گردد؛ بلکه در اختیار مدیر آپارتمان قرار می گیرد تا در جهت رفاه و بهبود مجتمع هزینه نماید.

نادیده گرفتن حقوق همسایه ها در برخی موارد زمینه نارضایتی از یکدیگر را فراهم می کند و این امر باید با ارایه آموزش های لازم به خانواده ها درباره سبک زندگی آپارتمانی اصلاح شود.

فرهنگ آپارتمان نشینی در نقاط مختلف یک شهر هم می تواند با هم متفاوت باشد و این تفاوت در سطح کلان، مثلا در مقایسه فرهنگ آپارتمان نشینی در شهر کوچک با شهرهای بزرگ به خوبی قابل مشاهده است. رعایت نکات ریزی که در برخی موارد ساکنان واحدهای آپارتمانی به سادگی از کنار آنها می گذرند نیز زمینه را برای ایجاد شرایط مناسب تر زندگی اجتماعی در یک آپارتمان فراهم می کند.

خانه، امن ترین و مهم ترین رکن برای هر خانواده است و کسی نباید به خود اجازه دهد حتی با کوچک ترین مسائل از جمله درآوردن کفش های خود در راهرو، بلندصحبت کردن و استفاده شخصی از فضاهای عمومی، این اصل را مخدوش کند.

وقت شناسی و انجام امور در زمان تعیین شده بسیاری از زمینه های نارضایتی همسایه های یک آپارتمان را از بین می برد، به عنوان مثال اگر همسایه ای در ساعت سکوت از وسایل پرسر و صدا استفاده نکند و یا زباله های خود را در زمان تعیین شده بیرون بگذارد، خانواده ها می توانند با آرامش بیشتری در کنار یکدیگر زندگی کنند.

● زیر مجموعه ای از روابط اجتماعی

در کشورهای توسعه یافته از آنجایی که ساختار شهری آنها براساس آپارتمان نشینی شکل گرفته و همگونی آنها با این فرهنگ بیشتر است، اما در کشورهایی که آپارتمان ها کم کم به بافت سنتی شهرها اضافه شده و روزبه روز افزایش می یابند، ناهمگونی ها و مشکلات ناشی از عدم آشنایی لازم با فرهنگ آپارتمان نشینی به چشم می خورد.

البته در شهرهای بزرگ که قدمت آپارتمان نشینی بیشتری دارد، رفتارهای مطابق با این فرهنگ و قوانین مربوط به آن بیشتر رعایت می شود اما در شهرهایی که قدمت آپارتمان نشینی کمتر است برخی خانواده ها نتوانسته اند با شیوه جدید زندگی کنار بیایند و به تبع آن مشکلاتی نیز ایجاد می شود.

فرهنگ آپارتمان نشینی جزیی از فرهنگ عمومی جامعه است و در این رابطه هرچه فرهنگ مشارکت، مسئولیت پذیری و احترام به حقوق دیگران را تبلیغ و ترویج کنیم، به فرهنگ آپارتمان نشینی ایده آل نزدیکتر شده ایم.

وجود یک هیئت مدیره و مدیر توانمند در مجتمع های مسکونی به افزایش کیفیت زندگی خانواده ها کمک می کند زیرا مدیریت مجتمع با وضع قوانین داخلی در خصوص وضعیت بهداشت، تعمیر و نگهداری ساختمان، هزینه های مشترک و نحوه استفاده ساکنان از مشاعات، کیفیت زندگی در مجتمع ها را افزایش می دهد.

آپارتمان نشینی زیرمجموعه ای از روابط اجتماعی است که ناگزیر است از قوانین اجتماعی پیروی کند. از آن جا که آپارتمان محل سکونت افراد است و تمام اتفاقات و مراحل مختلف زندگی اعضای خانواده در همین محل شکل می گیرد و تاثیر می پذیرد بهتر است که همه افراد برای ایجاد آرامش و آسایش بیشتر و در عین حال حفظ و ارتقای موقعیت اجتماعی و خانوادگی خود با قوانین اجتماعی مربوط به آپارتمان نشینی آشنایی کامل داشته باشند و در انجام و رعایت کامل آن بکوشند.

علیرضا سزاوار