خودتان را به آنتی بیوتیک نبندید

بسیاری از افراد قبل از مراجعه به دندان پزشکی برای تسکین درد دندان خود دارو مصرف می کنند برخی از این بیماران که شکایت اصلی شان «درد» دندان است, علاوه بر ضددردها, آنتی بیوتیک هم مصرف می کنند

بسیاری از افراد قبل از مراجعه به دندان‌پزشکی برای تسکین درد دندان خود دارو مصرف می‌کنند. برخی از این بیماران که شکایت اصلی‌شان «درد» دندان است، علاوه بر ضددردها، آنتی‌بیوتیک هم مصرف می‌کنند...

ما دندان‌پزشکان با خیلی از بیماران مواجه می‌شویم که می‌گویند چون دندانم عفونت کرده بود، آنتی‌بیوتیک خوردم یا اینکه بسیاری از بیماران در مراجعه می‌پرسند آیا دندان من عفونی است؟

واقعیت این است که طبقه‌بندی‌ای با عنوان دندان «عفونی» یا «غیرعفونی» در دندان‌پزشکی و در شاخه درمان ریشه آن وجود ندارد. از سال‌های دور، محققان عاملیت باکتری‌ها را در پوسیدگی دندان‌ها ثابت کرده‌اند. باکتری‌ها عامل اصلی پوسیدگی دندان و ناراحتی‌های متعاقب آن هستند. دندانی که در هر درجه‌ای پوسیده شده باشد، در واقع یک عفونت باکتریایی به شمار می‌رود. بعد از مدتی، این تهاجم باکتری‌ها و تولیدات آنها به سمت مرکز دندان و کانال‌های ریشه (جایی که حاوی عروق خونی، لنفی، اعصاب و سلول‌های زنده است و پالپ نامیده می‌شود) ممکن است فرایندی ایجاد کند که همه پالپ دچار تغییرات برگشت‌ناپذیر شود. در این زمان است که درمان کانال ریشه (به‌اصطلاح بیماران عصب‌کشی) انجام می‌شود تا همه بافت پالپی در دندان‌های بالغ خارج شود.

گاهی بافت پالپی داخل دندان آنقدر مورد تهاجم باکتری‌ها و تولیدات آنها قرار می‌گیرد که استخوانی که دور ریشه دندان قرار گرفته و با پالپ دندان هم (بیشتر از سوراخ انتهای ریشه) در ارتباط است، به‌تدریج شروع به از بین رفتن می‌کند. در تمام این موارد، از ابتدا تا انتها، ما با تهاجم باکتری‌ها مواجه هستیم و همه اینها از نقطه نظر پزشکی، «عفونت» به شمار می‌روند!

● درمان عفونت دندان

نکته‌ای که شاید متعجب‌تان کند این است که درمان هیچ‌کدام از این به اصطلاح عفونت‌ها (از پوسیدگی ساده تا آبسه یا ضایعه استخوانی در اطراف انتهای ریشه) آنتی‌بیوتیک نیست چون این عفونت‌ها در محل‌هایی محصور شده‌اند که آنتی‌بیوتیک به آنها نمی‌رسد یا خیلی‌خیلی کم می‌رسد. درمان‌های دندان‌پزشکی که شامل خارج کردن «علت» این عفونت‌ها (یعنی باکتری‌ها و محصولات آنهاست) مشکل بیماران را حل می‌کند.

نتیجه اینکه برای رفع درد دندان، قبل از مراجعه به دندانپزشک، آنتی‌بیوتیک نخورید چون عملا اتفاقی نمی‌افتد و هیچ درمانی انجام نمی‌شود! حتی با وجود تورم محدود و آبسه و... هم در بسیاری از موارد دندان‌پزشک درمان موضعی روی دندان انجام می‌دهد و مشکلتان با درمان‌های دندان‌پزشکی به‌وسیله خود دندان‌پزشک حل می‌شود. بعد از درمان عصب‌کشی هم اغلب نیازی به تجویز آنتی‌بیوتیک نیست و اگر دندان‌پزشک برایتان تجویز نکرده است، با این تصور که دندانتان عفونی شده است، آنتی‌بیوتیک مصرف نکنید.

● وقتی آنتی‌بیوتیک ضرر دارد

دندان عصب‌کشی شده ممکن است تا چند روز پس از درمان درد داشته باشد. این درد با داروهای ضددردی که دندان‌پزشک تجویز و توصیه می‌کند، برطرف می‌شود، نه با آنتی‌بیوتیکی که خودتان خودسرانه مصرف می‌کنید!

شاید بگویید آنتی‌بیوتیک‌ها اگر کاری هم انجام ندهند، ضرری هم ندارند، پس چرا مصرف نکنیم؟ درواقع این‌طور نیست. آنتی‌بیوتیک‌ها بار اضافی به سیستم گوارشی، کبد و کلیه شما وارد می‌کنند. می‌توانند باکتری‌های مفید بدن را از بین ببرند و باعث بیماری شوند. ضمنا مقاومت باکتریایی با مصرف بی‌رویه و بی‌مورد آنتی‌بیوتیک‌ها به‌وجود می‌آید و باعث می‌شود باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک‌های موجود مقاوم شوند و دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها اثری روی آنها نداشته باشد.

به خاطر داشته باشیم دفعه دیگری که خدای ناکرده از دندان‌درد کلافه شدیم، در صورتی که منع مصرفی نداریم، ایبوپروفن ساده که در داروخانه‌ها بدون نسخه عرضه می‌شود، تا زمان مراجعه به دندان‌پزشک بهترین دارو برای کنترل درد ماست و آنتی‌بیوتیک‌ها کار مفیدی در درمان آن انجام نخواهند داد!

دکتر علی مرسلی

متخصص درمان ریشه