چالش های اصلاح طلبان برای درس گرفتن از گذشته

اصلاح طلبان در حالی تلاش می كنند از حاشیه به متن بیایند كه سعی دارند با سرلوحه قرار دادن شعار درس گرفتن از گذشته به قدرت برسند تا به گفته خود «تفكرات ترقی خواهانه» را در نهاد های قانونی به اجرا درآورند

اصلاح‌طلبان در حالی تلاش می‌كنند از حاشیه به متن بیایند كه سعی دارند با سرلوحه قرار دادن شعار درس گرفتن از گذشته به قدرت برسند تا به گفته خود «تفكرات ترقی خواهانه» را در نهاد‌های قانونی به اجرا درآورند.

اما گویی اکنون ناكامی جنبش اصلاحات و پشت‌سر گذاردن سه تجربه تلخ انتخاباتی،‌دور دوم شوراها، مجلس هفتم و ریاست جمهوری نهم و خروج آنان از تمامی نهاد‌های حكومتی، واقعیت‌هایی را فراتر از شعار‌های روشنفكرانه پیش روی آنان قرار داده است. آنچه امروز هم مشخص است اینكه جریان اصلاح‌طلبان همچنان با چالش‌هایی روبه‌روست كه در صورت حل نشدن در جلب اعتماد مردم دوباره شكست دیگری را تجربه خواهد كرد. اعتمادی كه در سایه سهم‌خواهی و حزبی‌نگری در دوره حكومت اصلاح‌طلبان صدمه جدی خورده است.

● فراخوان دوری از زیاده‌خواهی

در این میان برخی فعالان این جریان با اشاره به اشتباهات گذشته، هم‌گروهی‌های خود را به دوری از سهم‌خواهی و زیاده‌طلبی و تكیه بر شایسته‌سالاری دعوت می‌كنند. محمد هاشمی، عضو حزب كارگزاران در این باره با بیان اینكه ائتلاف به معنای تفاهم بر سر یك سری حداقل‌هاست، ‌پیروزی در انتخابات را لازمه رسیدن به ائتلاف می‌داند. ائتلافی كه وی در گفت‌وگو با «تهران امروز» از آن سخن گفت،‌در برگیرنده ۵ شاخصه است؛ شایسته‌سالاری، میزان ضریب نفوذ و مقبولیت اجتماعی افراد، عدم توجه به سهم خواهی، در نظر گرفتن حداقل‌ها و ائتلاف.

● فقدان مرامنامه

از سوی دیگر در حالی كه چندی پیش سید‌محمد خاتمی در نشست خود با اعضای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات به اعضای این شورا توصیه كرد اصلاح‌طلبان تفكرات خود را به عنوان چارچوبی با اصول و معیار‌های مشخص تعریف كنند، هدایت آقایی عضو این شورا در گفت‌وگو با «تهران امروز» از آماده‌شدن مقدمات این امر خبر داد. وی در حالی كه نبود مرامنامه مشترك در خصوص اهداف و راهبرد‌ها و تاكتیك‌های جریان اصلاحات را بزرگ‌ترین مشكل و عامل موفق نبودن این جریان در گذشته ارزیابی كرد، گفت: در حال حاضر بحث در خصوص تهیه این مرامنامه در حال انجام است و قرار است علاوه بر اتفاق نظر بر تهیه چنین مرامنامه‌ای نوع و شیوه تصمیم‌گیری‌ها در مراحل اجرایی ساماندهی ‌شود.

به اعتقاد وی رهبران تفكرات اصلاح‌طلبی به سرعت در حال نزدیكی به یكدیگر هستند و مشكلی در زمینه ائتلاف وجود ندارد و بخت پیروزی بسیار بالاست. این فعال سیاسی اگرچه امیدوارانه از نبود اختلاف و بالا بودن ضریب پیروزی صحبت می‌كند اما در جملات تكمیلی مشخص كرد همچنان نگرانی‌هایی از بروز اختلاف در میان اصلاح‌طلبان در هنگام انتخابات مجلس هشتم وجود دارد. آقایی به این نكته اشاره كرد كه پیروزی در صورت نبود اختلاف میسر است چراكه آنچه در گذشته باعث شكست آنها شده، اختلاف در داخل جریان بوده است. از سوی دیگر در حالی كه برخی تحركات اصلاح‌طلبان خبر از تلاش‌ برای ائتلاف حول محور‌هایی چون خاتمی، هاشمی رفسنجانی و كروبی داده‌اند، این عضو شورای هماهنگ جبهه اصلاحات، تصریح كرد: اصلاح‌طلبان نمی‌خواهند حول محور شخص جمع شوند و به طور كلی این جریان بیش از آنكه شخص محور باشد فكر محور است و شخصیت‌ها پرچم و نماد ما هستند. اما آنچه آقایی در پایان بر ضرورت آن تاكید كرد، تنها در یك جمله خلاصه می‌شود؛ «برای رسیدن به ائتلاف و پیروزی در انتخابات درس‌گیری از گذشته اجتناب‌ناپذیر است».

● پرهیز از تند‌روی

حزب اعتماد ملی در حالی این جمله معروف را كه گویی به شعار این حزب تبدیل شده است، تکرار می‌كند كه به طوری که برخی احزاب اصلاح طلب دیگر قصد تغییر شیوه‌های گذشته خود را ندارند و همچنان بر مواضع گذشته خود پافشاری می‌كنند.

در پی این انتقاد بود كه حزب اعتماد ملی در انتخابات شورای شهر سوم حاضر به امضای لیست واحد به همراه جریانات جوان‌تری كه آنان را تندرو خطاب كرده بود، نشد.

اكنون نیز براساس آنچه كه رسول منتجب‌نیا، قائم‌مقام حزب اعتماد ملی در گفت‌وگو با «تهران امروز» بیان كرد، به نظر می‌رسد همچنان اعتماد ملی بر موضع خود پافشاری می‌كند. وی می‌گوید: اعتماد ملی نمی‌خواهد به تندور‌ها میدان دهد. او در عین حال این نكته را متذكر شد كه قطعا اصلاح‌طلبان از گذشته درس خواهند گرفت، اما اظهارات وی نشان می‌دهد كه اصلاح‌طلبان هنوز نتوانسته‌اند در روش با یكدیگر به ائتلاف برسند و هنوز انتقاد‌هایی كه مجموعه اصلاح طلبی به هم وارد می‌كردند، پابرجاست. قائم‌مقام حزب اعتماد ملی همچنین عقیده دارد كه لازمه رسیدن به ائتلاف وحدت نظر نیست. به گفته وی بهتر است هر حزبی به طور جداگانه نامزدهای خود را مشخص كند و در حالی كه در جهت اصلاح‌طلبی حركت می‌كنند، در نهایت از این نامزد‌ها حمایت كنند. منتجب‌نیا ادامه داد: بار‌ها گفته‌ایم اصلاح‌طلبان در انتخابات نقطه نظر مشتركی دارند و در نهایت می‌توانند روی نامزد‌ها وحدت نظر پیدا كنند. ولی درباره اینكه ائتلاف و ستاد واحد تشكیل شود، تصمیمی گرفته‌ نشده است. ‌وی همچنین گفت: حزب اعتماد ملی تصمیم دارد كه از نامزد‌های اصلاح‌طلبان حمایت كند اما به طور مستقل تلاش اصلاح طلبان برای حضور در متن در حالی است كه همچنان جناح رقیب عقیده دارد این گروه تا زمانی كه نتواند مواضع خود را با خواسته‌های مردم تطبیق دهد، نخواهد توانست رای لازم را برای حضور در مراكز تصمیم‌گیری و نهاد‌های اجرایی كسب كند.

● مهم ترین چالش

محمد‌رضا باهنر فعال سیاسی اصولگرا معتقد است: مهم‌ترین چالش پیش‌روی اصلاح‌طلبان خارج كردن افراد ساختار‌شكن از متن به حاشیه است. به گفته وی برخی تفكرات افراطی‌گری باعث نرسیدن این جریان به ائتلاف می‌شود و در صورت به حاشیه كشاندن این افراد امكان موفقیت آنان افزایش می‌یابد. دبیر كل جامعه اسلامی مهندسین با بیان اینكه مهم‌ترین عامل رویگردانی مردم از اصلاح‌طلبان افراطی‌گری بود، ادامه داد: اصلاح‌طلبان می‌باید مواضع خود را با خواسته‌های مردم منطبق سازند و این مهم‌ترین راهكار رسیدن احزاب به نهاد‌های اجرایی است. اما متاسفانه مردم در مجموع خاطره خوشی از حضور این جریان در عرصه قدرت ندارند. نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در عین حال ابراز امیدواری كرد كه با تلاش عقلای جبهه اصلاح‌طلب، ‌این جریان به ائتلاف برسد، ‌هرچند كه به گفته باهنر افراط‌گران این جریان در نهایت مقاومت می‌كنند.