بوش و سرنوشت زندانیان

از شنیدن این که جورج بوش یکشنبه شب با گروهی از مورخان شام خورد نباید تعجب کنیم زیرا او بیشتر مدت دوره دوم خود را با سر و کله زدن با تاریخ و مورخان گذرانده است تا چهره ای خوب از او ارائه دهند اما او هر چه بیشتر با دروازه بانان خاطرات بگذراند و به آنان فشار بیاورد به طور قطع درباره او به عنوان بدترین رئیس جمهوری تاریخ آمریکا قضاوت خواهند کرد

از شنیدن این که جورج بوش یکشنبه شب با گروهی از مورخان شام خورد نباید تعجب کنیم زیرا او بیشتر مدت دوره دوم خود را با سر و کله زدن با تاریخ و مورخان گذرانده است تا چهره‌ای خوب از او ارائه دهند اما او هر چه بیشتر با دروازه‌بانان خاطرات بگذراند و به آنان فشار بیاورد به طور قطع درباره او به عنوان بدترین رئیس‌جمهوری تاریخ آمریکا قضاوت خواهند کرد.

حتی اگر مورخان تا حدی جنگ غیرقانونی، زیر پا گذاشتن حقوق بین‌الملل، نابود کردن محیط زیست و عدالت اجتماعی، ایجاد بحران بانکداری و انتقال ثروت از فقیران به ثروتمندان از طرف او را فراموش کنند، یک اقدام او به هیچ وجه قابل چشم‌پوشی نیست: جنایاتی که با زندانیان آمریکا در زندان‌های مختلف در دنیا از جمله در گوانتانامو انجام داده است. تصویر ابرقدرتی که آماده است بدترین رفتار غیرانسانی را با زندانیان خود انجام دهد و از همه بدتر این دولت به اعمال زشت و باور نکردنی خود افتخار کند و این اعمال را با مصونیت انجام دهد. این دولت می‌خواست بدانیم که هیچ چیز مانع اعمال آن نخواهد شد و این که قدرتش بی‌حد و حساب است و به هیچکس پاسخگو نیست.

سه روز پیش از رسیدن بوش به انگلیس دادگاه عالی آمریکا حکم کرد که زندانیان گوانتانامو حق دارند به دادگاه‌های عادی آمریکا شکایت کنند. این سومین بار است که دادگاه عالی آمریکا علیه زندان گوانتانامو رای داده، اما در این مورد بوش دیگر نمی‌تواند قانون را تغییر دهد: دادگاه عالی رای داده است که حقوق زندانیان قانونی و مبتنی بر قانون اساسی است.

از نظر نمادین این تصمیم اهمیتی بنیادی دارد از نظر عملی نیز نمی‌توان منکر اهمیت فراوان آن شد. وزارت دفاع آمریکا می‌تواند زندانیان خود را به زندان‌های متعددی در کشورهای دیگر که تابع قوانین آمریکا نیستند، بفرستد.

بی‌رحمی فراوان با زندانیان در گوانتانامو باعث شده اذهان مردم از موضوعی حتی بدتر از آن منحرف شود: وجود زندان‌های مخفی که آمریکا در سراسر جهان ایجاد کرده است.

ما البته چیز زیادی درباره این برنامه نمی‌دانیم. بوش نخستین بار در سپتامبر ۲۰۰۶ به این موضوع اعتراف کرد. «از هزاران تروریستی که در سراسر جهان دستگیر شده‌اند فقط حدود ۷۷۰ نفر به گوانتانامو اعزام شده‌اند، سایرین «مخفیانه» به وسیله سازمان سیا نگهداری می‌شوند: بسیاری از خصوصیات این برنامه، از جمله محل نگهداری و جزییات مربوط به آن را نمی‌توان افشا کرد."

وی در همان سخنرانی ادعا کرد که تمام زندانیان فوق از زندان‌های مخفی به گوانتانامو منتقل شده‌اند.

بعضی از شواهد حاکی از دروغ بودن این ادعای آخری بوش است. به نظر می‌رسد سیا این زندان‌ها را در لهستان، بلغارستان، رومانی، اوکراین، مقدونیه، کوزوو، مراکش، لیبی، مصر، جیبوتی، سومالی، اتیوپی، عراق، اردن، افغانستان، پاکستان، تایلند و احتمالا دیه‌گو گارسیا، تحت نظارت یا کنترل داشته و در مواردی به نظر می‌رسد هنوز آنها را اداره می‌کند.

به نظر می‌رسد آمریکا هنوز از کشتی‌هایی به عنوان زندان‌های مخفی استفاده می‌کند. در طول فقط ۲ سال سازمان سیا ۲۸۳ پرواز فقط از آلمان داشت که شورای اروپا معتقد است با این پروازها زندانیان مخفی را از آلمان خارج کرده است. سیا اعتراف می‌کند هفت هزار سند درباره برنامه زندان‌های مخفی خود دارد. آیا باید باور کنیم که تمام این‌ها برای انتقال فقط ۱۴ نفر به گوانتانامو بوده است؟ در عراق، آمریکا حالا اعتراف می‌کند که ۲۲ هزار نفر را بدون هیچ اتهامی در تاسیسات و زندان‌های خود حبس کرده است که بعضی از آنان از چشم صلیب سرخ بین‌المللی و سایر بازدیدکنندگان هم دور نگهداشته می‌شوند.

غیر از کسانی که در گوانتانامو زندانی بوده‌اند، کمتر کسی تاکنون از زندان‌های ثابت و سیار دیگر آمریکا آزاد شده است. سایتی در پایان سال گذشته با محمد باشمیلا، مصاحبه کرد که به وسیله پلیس اردن دستگیر و شکنجه و به آمریکایی‌ها تحویل و در پاییز ۲۰۰۳ به کشوری نامشخص برده شد و سیا او را مخفیانه تا انتقال وی به زندانی در یمن در می ۲۰۰۵ زندانی کرده بود. باشمیلا در این مصاحبه گفت او را مدت ۱۹ ماه در سلولی به اندازه یک خودرو وانت، بدون تماس با هیچ انسانی، مگر در مواقع بازجویی، زندانی کرده بودند. چراغ این سلول همیشه روشن بود و مدام صداهایی گوشخراش در آن پخش می‌شد. او در این انزوا و شرایط وحشتناک بارها سعی کرد خود را بکشد. سرانجام وقتی حتی ماموران سیا فهمیدند که کاری با تروریسم نداشته او را به دولت یمن تحویل دادند که آنها هم یک سال او را زندانی و سرانجام بدون هیچ اتهام او را آزاد کردند.

وکلای بعضی از زندانیان گوانتانامو می‌گویند موکلان آنان را در بازداشت مخفی از مچ دست آویزان می‌کردند، با کابل‌های الکتریکی کتک می‌زدند، مثل سگ آنان را در قلاده می‌بستند، برهنه در سلول یخ‌زده به زنجیر می‌کشیدند، و آب سرد به روی بدن‌شان می‌ریختند. یک زندانی می‌گوید ماموران سیا ماه‌ها زندانیان را شب و روز بی‌وقفه شکنجه می‌دادند و آنان را به مرز جنون می‌کشیدند.

به طوری که سرشان را به در و دیوارها می‌کوبیدند و فریادهای وحشتناک می‌کشیدند.

آیا از این بدتر هم می‌شود؟ البته. یک مقام آمریکایی سال ۲۰۰۳ به ساندی تلگراف اعتراف کرد که سازمان سیا کودکان را نیز زندانی کرده و از آنان بازجویی می‌کند. این مقام ضمن بحث درباره دو پسر ۷ و ۹ ساله که در زندان مخفی سیا اسیر بودند، گفت: «ما با مهربانی با بچه‌ها رفتار می‌کنیم. ولی به هر حال لازم است تا حد امکان از فعالیت‌های اخیر پدران این بچه‌ها آگاه شویم. ما در همه حال روانشناسان مخصوص کودکان داریم و به بهترین وجه از این بچه‌ها مراقبت می‌کنیم.»

به گفته یک زندانی دیگر نگهبانان پاکستانی قبل از تحویل بچه‌ها به سازمان سیا آنان را شکنجه کرده بودند. یک مقام سابق سیا به روزنامه آمریکایی نیویورکر گفت: هر برنامه‌ای درباره فعالیت‌های زندان‌های مخفی آمریکا را بازجوها تهیه می‌کنند. سپس برای تصویب نزد عالیترین مقام ممکن یعنی رئیس سیا فرستاده می‌شود و هر تغییری در آن، حتی افزودن یک روز بازجویی، به امضای رئیس سیا می‌رسد.

بازداشت بدون محاکمه که جای خود دارد، این ها بازداشت بدون اعلام خبر آن هااست. وقتی مردان و زنان در این سیستم گرفتار می‌شوند، نه خودشان و نه اعضای خانواده‌شان خبر دارند که در کجا هستند. صلیب سرخ نمی‌تواند به آنان دسترسی داشته باشد و از حمایت قانون برخوردار نیستند. این افراد به شیوه کار رژیم‌های دیکتاتوری جنایتکار تحت حمایت واشنگتن در امریکای لاتین ، به کلی ناپدید و محو شده‌اند آیا لازم است توضیح داده شود که این جنایات برخلاف تمامی پیمان‌های ژنو است؟ آیا لازم است گفته شود که بدون اتهام، محاکمه، وکیل مدافع، تحقیق و بررسی و حتی شناسایی وجود زندانیان، احتمال محکوم کردن بی‌گناهان بسیار زیاد است؟ جورج بوش در سال ۲۰۰۶ گفت که «این افراد جنایتکاران عادی یا رهگذرانی نیستند که برحسب تصادف دستگیر شده باشند ما بااجرای روندی دقیق نسبت به مجرم بودن آنان اطمینان حاصل کرده ایم.»

اما تحقیق مفصل و جدید گروه روزنامه‌های «مک کلاچی» نشان داد بسیاری از آنان حقیقتا جنایتکارانی عادی یا رهگذرانی بی‌گناه، یا افرادی بودند که به علت دشمنی‌های قدیمی به آمریکایی‌ها یا مقامات کشورهای متحد آمریکا فروخته شدند. چه کسی می‌داند چه تعداد دیگر از افراد بی‌گناه امروز در زندان‌های مخفی سیا تحت شکنجه قرار دارند؟

دولت آمریکا در کنار قربانیان، خود را نیز در این سیستم زندانی کرده است. همچنان که وزارت دادگستری آمریکا گفته است این زندانیان را نمی‌توان به این دلیل که «روش‌های متفاوت بازجویی» (الفاظ لطیف برای توصیف شکنجه از نظر این وزارتخانه) سیا باعث آزار شدیدشان شده است، آزاد کرد.

مثل هر کاری که بوش انجام داده است، انتظار می‌رود این برنامه نیز نتیجه عکس به بار آورد و موجب رسوایی بیشتر او شود. جورج بوش نه فقط برای آزار و کشتار افراد بسیار، بلکه همچنین برای نابود کردن همه چیزهایی که ادعای دفاع از آنها را داشت، در یادها خواهد ماند.

جورج مونبیوت

مترجم: علی کسمایی

منبع: گاردین