احکام قسم خوردن

اگـر قـسم بخورد که کاری را انجام دهدیا ترک کند , مثلا قسم بخورد که روزه بـگـیرد یا دود استعمال نکند , چنانچه عمدامخالفت کند گناه کرده است باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند , یا ده فقیر راسیر کند یا آنان را بپوشاند , و اگر اینها را نتواند باید سه روز پی در پی روزه بگیرد

احکام قسم خوردن .

ـ مـسـالـه ۱۳۱۰ ـ اگـر قـسم بخورد که کاری را انجام دهدیا ترک کند , مثلا قسم بخورد که روزه بـگـیرد یا دود استعمال نکند , چنانچه عمدامخالفت کند گناه کرده است باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند , یا ده فقیر راسیر کند یا آنان را بپوشاند , و اگر اینها را نتواند باید سه روز پی در پی روزه بگیرد.

ـ مساله ۱۳۱۱ ـ قسم چند شرط دارد :.

اول) کسی که قسم می خورد باید بالغ و عاقل باشد و از روی قصد و اختیار قسم بخورد , پس قسم خـوردن بچه و دیوانه و مست وکسی که مجبورش کرده اند درست نیست , و همچنین است اگر در حال عصبانی بودن بی قصد یا بی اختیار قسم بخورد.

دوم) کـاری را که برای آن قسم می خورد بایدحرام یا مکروه نباشد , و کاری را که قسم می خورد تـرک کـنـد بـاید واجب یا مستحب نباشد , و اگر قسم بخورد کار مباحی را بجا آورد یا ترک کند , چـنانچه آن فعل یاترک از نظر عقلا رجحان داشته باشد یا برای شخص او مصلحتی دنیوی داشته باشد ,قسمش صحیح است .

سوم) به یکی از اسمهای خداوند عالم قسم بخورد که به غیرذات مقدس او گفته نمی شود مانند خدا و اللّه , یا خدا را به صفات و افعالی یادکند که مخصوص اوست مثلا بگوید : قسم به آن کسی که آسمانها و زمین را آفرید.

چـهـارم) قـسم را به زبان بیاورد , ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است , وکسی که قـادر بـر تـکلم نیست , اگر بنویسد و آن را در قلبش قصد کند کافی است , بلکه قادر بر تکلم نیز اگر بنویسد بنایر احتیاط واجب باید به آن عمل کند.

پـنجم) عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد , و اگر موقعی که قسم می خورد ممکن نباشد و بـعـدا مـمـکـن شود , کافی است , و اگر موقعی که قسم می خورد ممکن باشد و بعدا از عمل به آن عـاجـز شـود , از وقـتی که عاجز می شود قسم او بهم می خورد , و همچنین است اگربقدری مشقت پیدا کند که نشود آن را تحمل کرد , و این عجز اگر به اختیار او باشد یا بدون اختیار ولی او در تاخیر از زمان قدرت عذری نداشته باشد , گناه کرده وکفاره واجب است .

ـ مـسـالـه ۱۳۱۲ : اگـر پـدر از قـسـم خوردن فرزند جلوگیری کند , یا شوهراز قسم خوردن زن جلوگیری نماید , قسم آنان صحیح نیست .

ـ مـسـالـه ۱۳۱۳ : اگـرفرزند بدون اجازه پدر وزن بدون اجازه شوهر قسم بخورد , پدر وشوهر می توانندقسم آنان را بهم بزنند.

ـ مـسـالـه ۱۳۱۴ : اگـر انسان از روی فراموشی یا ناچاری یاغفلت , به قسم عمل نکند , کفاره بر او واجب نیست , و همچنین است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننماید.

ـ مـسـالـه ۱۳۱۵ ـ کـسی که قسم می خورد که حرف من راست است , چنانچه حرف او راست باشد قـسـم خوردن او مکروه است , و اگر دروغ باشد حرام است , بلکه قسم دروغی که در مقابل فصل مـنـازعـات خـورده می شود ازگناهان بزرگ می باشد , ولی اگر برای اینکه خودش یا مسلمان دیگری را از شرظالمی نجات دهد , قسم دروغ بخورد اشکال ندارد , بلکه گاهی واجب می شود , امااگر بتواند توریه کند و توجه به آن هم داشته باشد احتیاط واجب این است که توریه کند (یعنی مـعـنایی را اراده کند که بر خلاف ظاهر لفظ است و نشانه ای برای مقصودخود اقامه ننماید) مثلا اگر ظالمی بخواهد کسی را اذیت کند و از انسان بپرسد که او رادیده ای ؟ و انسان یک ساعت قبل او را دیده باشد , بگوید او را ندیده ام و قصد کند که از پنج دقیقه پیش ندیده ام .

● احکام وقف .

ـ مـسـالـه ۱۳۱۶ ـ اگـر کسی چیزی را وقف کند , از ملک او خارج می شود و خود او ودیگران نمی توانند آن را ببخشند یابفروشند , و کسی هم از آن ملک ارث نمی برد.

ـ مـساله ۱۳۱۷ ـ لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند , بلکه وقف به عمل نیز محقق می شود مثلا چنانچه حصیری را به قصد وقف بودن در مسجد بیندازد و یا ساختمانی را بطوری که مساجد را بـه آن طـورمـی سازند به قصد مسجد بودن بسازد , وقفیت محقق می شود , ولی به قصد تنها وقـفـیـت مـحـقـق نـمی شود , و قبول در وقف لازم نیست چه وقف عام باشد و چه وقف خاص و همچنین قصد قربت لازم نیست .

ـ مـساله ۱۳۱۸ ـ کسی که مالی را وقف می کند , باید از موقع وقف کردن , مال را برای همیشه وقف کند , و اگر مثلا بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد , یا از الان تا ده سال وقف باشد , صحیح نیست .

ـ مساله ۱۳۱۹ ـ در اوقاف عامه از قبیل مدارس و مساجد و امثال اینها , قبض لازم نیست و وقفیت به مجرد وقف نمودن محقق می شود , ولی در وقف خاص لازم است .

ـ مـسـاله ۱۳۲۰ ـ اگر ملکی را مثلا بر فقرا یا سادات وقف کند , یا وقف کند که منافع آن به مصرف خیرات برسد , در صورتی که برای آن ملک متولی معین نکرده باشد ,اختیار آن با حاکم شرع است .

ـ مـساله ۱۳۲۱ ـ اگر متولی وقف خیانت کند , مثلاعایدات آن را به مصرفی که معین شده نرساند , حـاکـم شـرع امینی را به او ضمیمه می نماید که مانع از خیانتش گردد , و در صورتی که ممکن نباشد می تواند او را عزل وبجای او متولی امینی را معین نماید.

ـ مـسـالـه ۱۳۲۲ ـ فـرشی را که برای حسینیه وقف کرده اند , نمی شود برای نماز به مسجد ببرند , اگرچه آن مسجد نزدیک حسینیه باشد , ولی اگر ملک حسینیه باشد , با اجازه متولی می شود به جای دیگر منتقل نمود.

ـ مساله ۱۳۲۳ ـ اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند , چنانچه آن مسجداحتیاج به تعمیر نـداشـته باشد و انتظار هم نرود که در آینده نه چندان دور احتیاج به تعمیر پیداکند , و نیز ممکن نـبـاشـد که عایدات آن ملک را جمع نموده و نگهدارند که تابعدها به تعمیر مسجد برسد , در این صـورت احتیاط لازم آن است که عایدات آن ملک را در آنچه نزدیک به مقصود و اقف بوده , صرف نمایند مانند تامین بقیه احتیاجات مسجد یا تعمیر مسجد دیگر.