كوزوو به كدام سو ‪ ۴‬

تعیین سرنوشت استان خودمختار كوزوو از جمله رخدادهایی است كه شبه جزیره بالكان حداقل طی یك دهه گذشته بی صبرانه منتظر آن بوده است

ازدیدگاه كارشناسان نوع شكل‌گیری ، ساختار و اعضای كمیسیون بین‌المللی بالكان نشان می‌دهد كه طرحها و پیشنهادهای این نهاد مطالعاتی و سیاسی برآیندی از اكثریت نیروها ، عوامل و مولفه‌های نقش آفرین و تاثیرگذار در صحنه سیاسی بالكان است و بیشتر از آنكه یك طرح مطالعاتی باشد قطعا یك طرح اجرایی است كه در ابتدا در قالب تحقیق و پژوهش و احتمالا با هدف حساسیت سنجی اعلام می‌شود. "بایرام رجبی" نخست وزیر پیشین كوزوو نیز چندی پیش در واكنش به پیشنهاد بلگراد برای حل مسایل این استان اعلام كرد در بحران‌های كوزوو در سال ‪ ۱۹۹۹‬میلادی بیش از ‪ ۱۵‬هزار آلبانی تبار كشته و ‪ ۱۳۵‬هزار باب منزل مسكونی ویران شد، بنابراین پریشتینا چیزی كمتر از استقلال را نخواهد پذیرفت. مقام‌های بلگراد چندی پیش و به منظور خروج از بن بست كنونی تئوری "كمتر از استقلال و بیشتر از خودمختاری" را برای حل وضعیت كوزوو پیشنهاد كردند. براساس این طرح كوزوو مستقل نمی‌شود ولی به یك خودمختاری گسترده و همه جانبه دست می‌یابد. این طرح از سوی مقام‌های آلبانی تبار كوزوو مورد استقبال قرار نگرفت و برخی محافل سیاسی نیز آن را مبهم و تبیین ناپذیر توصیف كردند. از سوی دیگر برخی محافل سیاسی نیز از طرح اعطای "استقلال مشروط" به عنوان بهترین راه حل برای مساله كوزوو یاد كردند. براساس این دیدگاه كوزوو كرسی نمایندگی در سازمان ملل بدست می‌آورد، به صورت مشروط مستقل می‌شود ولی نماینده‌ای از سوی سازمان ملل مسوولیت اداره آن را برعهده می‌گیرد. این طرح و یا الگو از نحوه اداره بوسنی و هرزگوین پس از امضای توافقنامه دیتون در سال ‪ ۱۹۹۵‬میلادی اخذ شده است . نمایندگان شش كشور عضو گروه تماس نیز در آخرین نشست خود اعلام كردند كوزوو به دوران قبل از سال ‪ ۱۹۹۹‬میلادی بازنخواهد گشت و از سوی دیگر امكان تقسیم، تجزیه و یا ادغام آن با كشورهای دیگر نیز وجود ندارد. آمریكا، روسیه، آلمان، فرانسه، انگلیس و چین شش كشور عضو گروه تماس هستند كه نقش عمده‌ای در گفتگوها و حل بحران كوزوو در سال ‪ ۱۹۹۹‬میلادی برعهده داشتند. در دو دهه گذشته تئوریها و پیش فرضهای متعددی برای حل مسایل بالكان از سوی كانون‌های مختلف سیاسی و بین‌المللی ارائه شده ولی آنچه كه به عنوان راه حل عملی و معادلات عینی قابل توجه است اینكه آلبانی تبارهای كوزوو هیچ وضعیتی غیر از استقلال كامل را برمی تابند و در برابر هر طرح جایگزین دیگری بشدت مقاومت و واكنش نشان می‌دهند. موسساتی نظیر انستیتوی صلح آمریكا، گروه بحران بین‌الملل و برخی شخصیتهای شناخته شده مانند "ریچارد هالبروك" و "وسلی كلارك" حداقل طی یك دهه گذشته همواره از استقلال كوزوو به عنوان بهترین گزینه برای حل مسایل منطقه نام برده‌اند. اینكه واشینگتن و بروكسل در برخورد با معادلات بالكان و كوزوو بیشتر از عوامل ثابت هستند و یا متغیر و به عبارتی آیا در صحنه سیاسی منطقه، این دو كانون قدرت بیشتر نقش آفرین و تاثیر گذار هستند و یا تاثیرپذیر مقوله‌ای است كه جایگاه دیگری را برای بررسی می‌طلبد ، ولی برآیند دیدگاههای ارائه شده خارج از مرزهای منطقه حكایت از آن دارد كه تمامی معادلات براساس استقلال كوزوو شكل گرفته و پایه ریزی شده است. نكته قابل توجه اینكه به نظر می‌رسد تئوریها و پیشنهادهای ارائه شده از سوی كانون‌های تصمیم‌گیری صاحب نفوذ برای حل مساله كوزوو ، انوار ساطع شده از یك مشكات هستند كه فقط تلالوهای متفاوتی دارند. به دیگر سخن، محورهای تصمیم‌گیری فرامنطقه‌ای در خصوص تعیین سرنوشت كوزوو دیدگاه مشتركی دارند و فقط در چگونگی بیان و اعلام آن با مشكل مواجهند.