بیش فعالی و کمبود توجه در کودکان

شاید در اطراف خود کودکانی را دیده باشید که بسیار پر جنب و جوش هستند. آرام وقرار ندارند و مدام ورجه و وورجه و سرو صدا می‌کنند. توجهی به حرف بزرگترها ندارند و اطرافیان خود را کلافه …

شاید در اطراف خود کودکانی را دیده باشید که بسیار پر جنب و جوش هستند. آرام وقرار ندارند و مدام ورجه و وورجه و سرو صدا می‌کنند. توجهی به حرف بزرگترها ندارند و اطرافیان خود را کلافه می‌کنند. تا قبل از دهه ۱۹۶۰ نشانه‌های بیش فعالی و کمبود توجه و مسائل توام با آنها را معمولا به ضایعه مغزی نسبت می‌دادند و همینطور تصور می‌شد آسیب دیدگی جزئی مغز ناشی از ضربه‌های تولدی و عفونت‌های پیش تولدی یا مسمومیت‌های محیطی علت آن است. در آغاز دهه ۱۹۶۰ پژوهش‌ها به تظاهرات رفتاری این اختلال توجه کردند و از دیدگاه آسیب دیدگی مغزی فاصله گرفتند. اغلب کودکان مبتلا به بیش فعالی – کمبود توجه مشکلاتی در قلمرو توجه دارند. محققان به انحراف توجه به عنوان یک معیار مهم در این اختلال توجه کرده اند، یعنی این کودکان در پیگیری دستور العمل‌های لازم برای به پایان رساندن تکلیف خود مشکل دارند. مثلا اگر هنگامی که کتابی را می‌خواند، رویدادی به وقوع بپیوندد، دست از خواندن می‌کشد و اما دوباره شروع کردن و تمرکز برایش دشوار است. از ویژگی‌های بارز دیگر این اختلال که اغلب موجب گله مندی والدین و مربیان می‌شود، پر حرکتی این کودکان است.

آنها کودکانی بیش از حد پر جنب و جوش هستند، آرام و قرار ندارند، در یک جا بند نمی‌شوند و به همه چیزدست می‌زنند، حرف گوش نمی‌کنند و گاهی رفتارهای خرابکارانه نشان می‌دهند. به طور کلی سه علامت عمده این اختلال شامل: ۱-کمبود توجه و تمرکز ۲-پر تحرکی ۳- بروز رفتارهای تکانه ای یعنی اعمال ناگهانی و غیر قابل پیش بینی است. این اختلال به سه صورت ممکن است دیده شود. در نوع اول فقط کودک مشکل در نگهداری توجه و تمرکز دارد. در نوع دوم پر تحرکی و بیش فعالی دیده می‌شود و در نوع ترکیبی هم کودک دارای نارسایی توجه و هم بیش فعالی است.این رفتارها موجب می‌شود که این کودکان گاهی از جانب والدین و سایر بزرگترها مورد تنبیه قرار گیرند و این خود منجر به کاهش سطح حرمت نفس و تشدید مشکلات کودک می‌شود.تحقیقات مختلف همواره نشان داده اند که کودکان مبتلا به نارسایی بیش فعالی – کمبود توجه همواره بیشتر همسالان دیگر توسط همسالانشان طرد می‌شوند.

و شکست تحصیلی بیشتری را تجربه می‌کنندحدود ۴۰ تا ۶۰ درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی دارای رفتارهای تضاد ورزی هم هستنتد و در نوجوانان رفتارهای ضد اجتماعی بیشتر است. از مسائل دیگر همراه با این اختلال، اختلالات یادگیری است. که عمدتا شامل اشکالاتی در روخوانی، ناتوانی در یادگیری ریاضیات و اختلال در نوشتن است. اختلالات یادگیری در درصدی از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال بیش فعالی و کمبود توجه دیده می‌شود. برای درمان این بیماری داروی ریتالین موثر گزارش شده است. این دارو جزء داروهای محرک است. مصرف این دارو موجب کاهش علائم پر تحرکی و افزایش توجه و تمرکز و افزایش یادگیری می‌شود و در نتیجه عملکرد بهتر تحصیلی می‌شود. و نیز موجب افزایش اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان می‌شود. علاوه بر آن رفتار درمانی و گروه درمانی هم شیوه‌های مناسب درمانی هستند که به کار می‌روند.

نویسنده : آذر نادی