برای خودم می نویسم, اما تو بخوان

نگاهی به رسانه های شخصی با محتوای تخصصی درباره رادیو و تلویزیون

طبق یک تقسیم بندی ابتدایی که البته قراردادی هم نیست و ممکن است در آینده نزدیک تغییر بکند، رسانه‌های شخصی (وبلاگ ها، سایت‌ها و استتوس ها) که محتوای اختصاصی درباره رادیو و تلویزیون دارند، چهار دسته هستند: گروه اول آنها که محتوای تخصصی دارند، گروه دوم آنها که خاطره بازی می‌کنند، گروه سوم فروشگاه‌های اینترنتی و گروه چهارم کلوپ هواداران است.

مقصود ما در این بخش، گروه اول است؛ یعنی آنها که محتوای تخصصی دارند. این‌که صاحبان چنین رسانه‌هایی چه کسانی هستند و چقدر می‌توانند موثر واقع شوند.

اغلب صاحبان رسانه‌های این گروه، بستگی رسانه‌ای دارند. به عبارت دیگر شاغل در رسانه هستند که البته خود این افراد هم به دو گروه تقسیم می‌شوند:

۱ـ کسانی که به‌عنوان مجری، برنامه‌ساز، بازیگر، گزارشگر، پژوهشگر و... در رادیو یا تلویزیون کار می‌کنند. این افراد در رسانه‌های شخصی خود درباره برنامه‌هایشان حرف می‌زنند یا حتی آنها را به نقد می‌گذارند، مثلا علی درستکار مجری برنامه این شب‌ها و مازیار ناظمی در این گروه جای می‌گیرند. آنها حتی گاهی موضوع برنامه خود را از این طریق به مشورت می‌گذارند و برنامه‌های پخش شده را در معرض نقد قرار می‌دهند.

در این گروه کسانی هم مثل محمدرضا مانی فر (پژوهشگر رادیو) وجود دارند که مباحث تئوریک رسانه دغدغه‌شان است و رسانه شخصی خود را فرصتی برای مطرح کردن این مباحث می‌دانند. این افراد خیلی وقت‌ها خاطرات مرتبط خود را هم چاشنی کارشان می‌کنند؛ مثلا کامران نجف‌زاده در وبلاگ یادداشت‌های یک خبرنگار معمولا خاطرات خود را از مصاحبه‌ها و گزارش‌هایش تعریف می‌کند.

این گروه که خود در رادیو و تلویزیون شاغل هستند گاهی در نوشته‌های خود ایده‌ها و طرح‌هایی عنوان می‌کنند که در صورت توجه، اتفاقات خوبی را در صدا و سیما رقم خواهد زد. در مطالب این افراد از نقدهای تند و تیز کمتر خبری است و بیشتر رویکرد تحلیلی دارند.

۲ـ افرادی که بستگی رسانه‌ای دارند، ولی در رادیو و تلویزیون شاغل نیستند، در گروه‌ها یا صفحات اختصاصی رادیو و تلویزیون در روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها به‌عنوان خبرنگار یا منتقد کار می‌کنند. اینها در رسانه‌های شخصی خود برنامه‌های رادیو و تلویزیون را نقد می‌کنند. گاهی خبرهای حاشیه‌ای را که در رسانه‌های رسمی قابل انتشار نیست، منتشر می‌کنند. متن مطالب منتشر شده‌شان را در رسانه رسمی ارائه می‌کنند و خیلی وقت‌ها از موانعی که برای تهیه خبر و گزارش پیش‌رو دارند بی‌پرده سخن می‌گویند که البته این بخش بیشتر در استتوس‌های شخصی نمود می‌یابد.

مطالب این گروه را نمی‌توان در یک کفه ترازو قرار داد و مقایسه کرد، چون برخی از آنها محتوایی برآمده از دانش رسانه‌ای دارند و برخی دیگر با تکیه بر خبرهای غیرموثق و حاشیه‌ای مطالبشان را در ردیف رسانه‌های زرد قرار می‌دهند.

با توجه به این‌که تولیدکنندگان محتوای این گروه (چه آنها که شاغل در صدا و سیما هستند و چه آنها که در رسانه‌های دیگر کار می‌کنند) وابستگان رسانه‌ای هستند نباید در اثرگذاری محتوای آنها تردید داشت. گاهی از لابه‌لای همین مطالب و خبرهایی که صرفا به‌واسطه دغدغه‌های شخصی نگاشته می‌شوند می‌توان به نکات کلیدی و مهمی درباره رادیو و تلویزیون دست یافت و با توجه به این‌که اغلب مخاطبان و مطالب آنها برنامه‌سازان و مدیران رسانه‌ای هستند، بیراه نیست اگر بگوییم همین رسانه‌های شخصی گاهی آنقدر اثرگذار می‌شوند که می‌توانند در موضوعات غیر کلان به رسانه جهت بدهند.

تعامل دوسویه رسانه‌های این گروه با رادیو و تلویزیون و مدیران و برنامه سازانش می‌تواند سرآغاز اتفاقات نوید بخش در صدا و سیما باشد.