جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
سرمایه هایی که هدر می رود
میگویند صرفهجویی گونهای سرمایهگذاری است؛ سرمایهگذاری بلندمدتی که از راه درست مصرفکردن منابع در دسترس حاصل میشود. اما تصور غلطی که در بین بسیاری از شهروندان رواج یافته، اشتباهگرفتن معنی صرفهجویی با کممصرفکردن است؛ در صورتی که صرفهجویی به معنای مصرف کمتر منابع نیست، بلکه صرفهجویی به معنای استفاده بهینه از منابع با کمترین میزان هدررفتن سرمایههاست.
با وجود آن که کشور ما از بعد دارابودن منابع طبیعی و فسیلی در زمره کشورهای غنی به حساب می آید و حتی مطابق آمارهای جهانی، بالغ بر ۱۰ درصد از ذخایر نفتی جهان در کشور ما وجود دارد، اما شاهد هستیم وفور منابع مختلف، این فرهنگ غلط را نهادینه کرده است که چون کشوری غنی از بعد منابع طبیعی هستیم، نیاز به صرفه جویی در کشور ما کمتر ضرورت دارد.
این در حالی است که برخی کشورها مثل ژاپن و برخی کشورهای اروپای غربی که مسیر توسعه یافتگی را پیموده اند، به اندازه کشور ما از مواهب طبیعی برخوردار نیستند، اما با تمرکز بر تولید گسترده و صرفه جویی در منابع، پله های ترقی را بسرعت طی کردند.
صرفه جویی در بعد کلان تنها به بهبود اوضاع زندگی مردم عصر حاضر ختم نمی شود، بلکه صرفه جویی می تواند برای آیندگان نیز این تضمین را به همراه بیاورد که منابع کشور برای نسل های آینده نیز ماندگار خواهد بود، زیرا هر چه باشد منابع و سرمایه های موجود در کشور فقط متعلق به یک نسل نیست، بلکه سرمایه های مادی و معنوی در هر جامعه ای به شهروندان آینده نیز تعلق دارد و در واقع، صرفه جویی گونه ای امانتداری منابع برای نسل های آینده نیز به شمار می رود.
● هدردادن منابع، زاییده اقتصاد غیرواقعی
دکتر ابراهیم رزاقی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در گفت وگو با جام جم بر این باور است که سیستم اقتصادی کشور ما نتوانسته است تاکنون موجب صرفه جویی در منابع شود.
رزاقی به مشکلات ساختاری در نهادهای دولتی و اقتصادی ایران اشاره می کند و می گوید: اقتصاد در هر کشوری به دو بخش تقسیم می شود؛ یک بخش اقتصاد واقعی است که از راه افزایش تولید کالاهای بادوام و فعال شدن صنایع تعریف می شود و بخش دوم، اقتصاد غیرواقعی است که فعالیت های دلالان یا تولید کالاهای مصرفی و تجملی در این شاخه اقتصادی قرار می گیرد.
به اعتقاد این اقتصاددان، هدردادن منابع در شرایطی رخ می دهد که سرمایه های کشور به جای حرکت در مسیر تولید کالاهای بادوام و قابل عرضه در بازارهای جهانی در راستای خرید کالاهای تزئینی به کار گرفته شود.
یعنی در شرایطی که اقتصاد به سمت غیرواقعی شدن حرکت کند، سرمایه ها صرف خرید کالاهای مصرفی می شود و در واقع به جای آن که منابع کشور مدیریت شود و در خدمت تولید قرار بگیرد، سرمایه کشور خرج مصرف بیشتر می شود.
● صرفه جویی، مدیریت واردات است
درآمدهای ارزی کشور یعنی آن دسته از درآمدهایی که به صورت ارز وارد کشور می شود از روش های گوناگونی حاصل می شود.
در کشور ما فروش نفت، یکی از عمده درآمدهای ارزی ایران به حساب می آید. علاوه بر نفت، فروش برخی کالاهای پرطرفدار در بازارهای جهانی مثل فرش و پسته نیز بر درآمد ارزی ایران افزوده است.
جدای از فروش کالا دربازارهای بین المللی، گرفتن وام از بانک جهانی نیز بر دامنه درآمدهای ارزی ایران اضافه کرده است، اما جالب اینجاست که بسیاری از این درآمدهای ارزی کشور صرف واردات کالاهای مصرفی می شود.
به بیان دیگر، به دلیل افزایش میل به مصرف در کشور و نهادینه نشدن فرهنگ صرفه جویی، درآمدهای ارزی ایران صرف واردات کالاهای غیرضروری از کشورهایی مثل چین می شود.
به گفته رزاقی، کشور ما طی ۲۴ سال اخیر، بالغ بر هزار میلیارد دلار واردات کالا داشته است که حجم عظیمی از این واردات به دلیل فرهنگ مصرف گرایی و بی توجهی به صرفه جویی، به واردات کالاهای مصرفی اختصاص پیدا کرده است.
البته واردات به خودی خود بد نیست و در همه کشورهای توسعه یافته نیز واردات کالا وجود دارد، اما بحث بر سر این است که چه نوع کالاهایی وارد می کنیم؛ مثلا واردات کالاهای سرمایه ای، ماشین آلات و حتی کالاهای مصرفی که می توانیم آن را دوباره به کشورهای دیگر صادر کنیم، در نهایت به نفع جریان توسعه کشور است؛ اما اگر به دلیل فرهنگ غالب و نیاز جامعه، کالاهای صرفا مصرفی و لوکس به کشور وارد شود، مسیر توسعه با عقبگرد جدی مواجه می شود.
در حقیقت، وقتی در جامعه ای تب مصرف بالا باشد و مردم بدون توجه به فرهنگ صرفه جویی، خواهان مصرف بیشتر و بیشتر باشند، در نتیجه واردات کالاهای لوکس و مصرفی نیز بالاتر می رود و این موضوع به آن معناست که در این شرایط سرمایه های کشور صرف واردات کالاهای غیرضروری برای برطرف کردن عطش مصرف بیشتر می شود.
● صرفه جویی در بعد کلان، نیازمند فرهنگ سازی
در این گزارش نمی خواهیم به راه های صرفه جویی از بعد جزئی و در سطح غیرکلان نگاه کنیم، زیرا معتقدیم درباره راه های صرفه جویی در منازل و ادارات، بارها و بارها گفته شده است، اما حتی وقتی از صرفه جویی در بعد کلان و تاثیر آن بر مسیر توسعه کشور صحبت می کنیم، ناخودآگاه باز هم به لزوم صرفه جویی منابع در خانواده ها می رسیم.
به طور مثال فرض کنید بخواهیم برای صرفه جویی و استفاده بهینه از منابع و سرمایه در کشور، واردات را به کالاهای سرمایه ای و غیرمصرفی متمرکز کنیم، اما وقتی فرهنگ صرفه جویی در جامعه نهادینه نشده باشد و عطش مصرف بیشتر در کشور موج بزند، در این صورت حتی اگر واردات کالاهای مصرفی نیز ممنوع شود، این بار نیاز مردم برای مصرف بیشتر و تهیه کالاهای غیرضروری از مسیر قاچاق تامین می شود.
درباره آمارهای قاچاق اجناس مصرفی، رزاقی تاکید می کند سالانه حداقل ده میلیارد دلار کالا از مسیر قاچاق وارد کشور می شود که همین موضوع بخوبی نشان می دهد کنترل واردات برای کنترل مصرف گرایی در کشور، کاری پلیسی نیست و باید با فرهنگسازی کاری کرد که تمایل مردم برای مصرف کردن کالاهای مصرفی قاچاق و غیرقاچاق کاهش پیدا کند. بار اصلی فرهنگسازی نیز بر دوش رسانه هاست و این رسانه های جمعی هستند که باید در کنار سایر نهادهای فرهنگساز، مردم را به سمت پس انداز، مصرف منطقی تر و صرفه جویی در منابع تشویق کنند.
حتی می توان برای خانواده هایی که در مصرف منابع مدیریت بهتری دارند، مشوق های گوناگونی قائل شد؛ زیرا نهادینه شدن فرهنگ صرفه جویی در خانواده ها به طور مستقیم بر مدیریت سرمایه ها در کشور تاثیر می گذارد.
● آخرین مرحله؛ جریمه اسراف کنندگان
بهترین حالت برای نهادینه کردن فرهنگ صرفه جویی، آموزش خانواده ها و فرهنگسازی از طریق رسانه هاست، اما در بسیاری از کشورهای دنیا مرسوم است در کنار فرهنگسازی، جریمه هایی نیز برای اسراف کنندگان منابع پیش بینی
می شود.
یعنی علاوه بر آن که تلاش می شود از طریق رسانه ها و نهادهای آموزشی، نحوه مصرف صحیح منابع به مردم آموزش داده شود، به عنوان تیر آخر نیز پرمصرف ها و اسراف کنندگان جریمه می شوند.
به طور مثال، افزایش تعرفه های گمرکی برای کالاهای لوکس، مصرفی و تزئینی می تواند از حجم واردات این گونه کالاها بکاهد و خود به خود شرایطی را به وجود آورد که دسترسی مردم به مصرف کالاهای تزئینی و اتلاف منابع کاهش پیدا کند. در حوزه مصرف انرژی نیز براحتی می توان با افرادی که بیشتر از سرانه یک خانواده معمولی مصرف انرژی دارند و در این زمینه با صرفه جویی بیگانه هستند، از طریق افزایش مبالغ قبوض مصرفی برخورد کرد.
این راه حل های اجباری برای گسترش فرهنگ صرفه جویی از این جهت اهمیت دارد که حتی در صورت نهادینه شدن فرهنگ صرفه جویی هم همواره در هر جامعه ای افرادی پیدا می شوند که در مقابل فرهنگ های صحیح و نهادینه شده در آن جامعه مقاومت کنند، اما در صورتی که قوانینی با ضمانت اجرایی قوی برای اسراف کنندگان منابع ملی وجود داشته باشد، می توان انتظار داشت میزان هدررفتن سرمایه ها در آن جامعه کاهش پیدا کند. البته این راه حل های قهری در صورتی مورد تائید شهروندان قرار می گیرد و از مشروعیت بالایی در جامعه برخوردار خواهد بود که همه راه های آموزش و فرهنگسازی برای تعمیق فرهنگ صرفه جویی از سوی نهادهای مسئول انجام و جریمه ها نیز برای همه یکسان تعریف شده باشد، نه این که از همان ابتدا با تحکم و فشار تلاش کنیم مردم را به زور به سمت صرفه جویی سوق دهیم.
امین جلالوند
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران غزه حسن روحانی روسیه مجلس شورای اسلامی نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت
هلال احمر یسنا سیل آتش سوزی قوه قضاییه پلیس تهران بارش باران شهرداری تهران آموزش و پرورش فضای مجازی سازمان هواشناسی
بانک مرکزی دولت سیزدهم حراج سکه قیمت طلا قیمت خودرو قیمت دلار خودرو بازار خودرو دلار سایپا ایران خودرو کارگران
سریال نمایشگاه کتاب کتاب مسعود اسکویی تلویزیون عفاف و حجاب سینمای ایران سینما دفاع مقدس
اسرائیل رژیم صهیونیستی فلسطین حماس جنگ غزه اوکراین چین نوار غزه ترکیه انگلیس نتانیاهو ایالات متحده آمریکا
استقلال فوتبال علی خطیر پرسپولیس سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر ایران تراکتور لیگ برتر رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ
هوش مصنوعی گوگل کولر اپل آیفون همراه اول تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون خواب کبد چرب بیمه کاهش وزن دیابت داروخانه