روزهای شیرین سفر

سفر در دنیای تخیلات, نیاز به سفرهای واقعی را بیشتر کرده است

امروزه با گسترده شدن وسایل حمل و نقل عمومی و پیشرفت تکنولوژی، سفر به اقصا نقاط دنیا به آسانی انجام می‌شود. همین ۱۰، ۱۵ سال پیش هرکس در فامیل و دوست و آشنای خود فقط چند نفر را سراغ داشت که از مرزهای کشور عبور و به خارج از ایران سفر کرده باشد. در آن زمان سفرکرده‌ها، تنها واسطه ارتباطی ما با دنیای عجیب، رنگارنگ و متفاوت به حساب می‌آمدند و شاید هیچ زمانی فکر نمی‌کردند که برتری آنها توسط امکاناتی که امروزه فراهم است از بین برود؛ همه بدون هرگونه واسطه می‌توانند دنیا را ببینند و خود را عضو کوچکی از دهکده جهانی بدانند. دیگر خطوط مشخص شده بین کشورها تعیین‌کننده حد و مرز نیست و همه می‌توانند نه در تخیل خود بلکه به‌طور واقعی سفر کنند.

سفر در دنیای تخیلات، نیاز به سفرهای واقعی را بیشتر کرده است از سوی دیگر افراد تلاش می‌کنند تا برای افزایش تجربیات خود به گوشه و کنار جهان سفر کنند. برای پاسخگویی به همین نیاز هم بود که آژانس‌های مسافرتی از گوشه و کنار به شکل قارچ گونه سر برآوردند و رفته رفته در تمام دنیا صنعتی به نام توریسم را شکل دادند. ظهور آژانس‌های هوایی کار را برای همه آسان کرد. هر کسی می‌توانست با پرداخت مبلغی به کشوری که می‌خواهد سفر کند، بی‌آن‌که دغدغه اخذ ویزا، رزرو هتل و ناآشنایی با کشور مربوطه را داشته باشد. از این زمان بود که رقابت گسترده‌ای بین آژانس‌های هوایی شکل گرفت.

در واقع هرکدام از این موسسات سعی داشتند تا از طریق ارائه امکاناتی از قبیل اقامت در هتل‌های چند ستاره، ارائه سرویس‌های ایاب و ذهاب، تخفیف‌های ویژه و استفاده از لیدرهای حرفه‌ای گوی سبقت را از دیگری بربایند. در مدت کوتاهی به‌واسطه افزایش تورها و رقابت تنگاتنگشان، هم قیمت تورها کاهش یافت و هم بر تنوع آنها افزوده شد. همین موضوع سبب شد تا طبقه متوسط نیز به جمع طبقه مرفه بپیوندند و با استفاده از امکانات تورها، چند روزی با فراغ بال به کشور دیگری سفر کنند.

افسر نادر افشاری، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، یکی از علل روی آوردن افراد به استفاده از تورهای مسافرتی را تسهیلات مناسب می‌داند و می‌گوید: امروزه تورها امکاناتی در اختیار مسافران قرار می‌دهند که باعث کاهش هزینه‌های سفر می‌شود و قابل مقایسه با هزینه سفر‌های بی‌واسطه نیست.

از سوی دیگر یکی از مسائلی که بر سر راه گردشگر ایرانی قرار دارد اخذ ویزاست. از آنجا که گردشگران به تنهایی و راحتی موفق به گرفتن اجازه ورود به کشورهای مختلف نمی‌شوند، راهی جز اقدام از طریق تور برایشان باقی نمی‌ماند. به همین خاطر خود به خود انگیزه رفتن به سفر افزایش می‌یابد. وی می‌افزاید: افزایش سفرها نشان‌دهنده افزایش درآمد است ولی با این همه نباید از نظر دور داشت که باز هم استفاده از این امکانات برای همه گروه‌های متوسط مقدور نیست و تنها کارمندان عالی‌رتبه قادرند از امکانات تورهای خارجی استفاده کنند.

مرجان حکیم‌الهی نیز که بیش از ۶ سال از عمر خود را صرف ارائه خدمات به توریست‌ها کرده است همچون نادر افشار بهبود توان مالی را عامل افزایش سفر‌های خارجی می‌داند و علاوه بر آن به علت‌های دیگری نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: علاوه بر بهبود وضعیت مالی مردم، فعالیت آژانس‌ها نیز در سال‌های اخیر افزایش یافته است. تا چند سال پیش تنها تور ترکیه و دبی فعالیت می‌کردند اما امروز شاهد گسترش فعالیت در زمینه جذب گردشگر به اروپا، آمریکا و کانادا هستیم.

ورود طبقه متوسط به گردونه سفرهای خارجی زمینه‌ساز شکل‌گیری سفرهای ارزان‌قیمت شد. کشورهایی چون ترکیه، دبی، تایلند، مالزی و سوریه بهترین گزینه‌ها بودند؛ این کشورها روی مسیر خود تبلیغات بسیاری کردند هرچند که همچنان نیز ادامه دارد و مردم هم در یک مقایسه قیمتی این کشور‌ها را به برخی تورهای داخلی که حتی با رشد قیمتی مواجهند ترجیح می‌دهند. از زمانی که تورهای ترکیه و دبی قارچ‌گونه در سراسر کشور رشد کردند دیگر کمتر کسی را می‌توان یافت که به این کشورها سفر نکرده باشد.

● سفر و تفاوت‌های آن

در کشورهای اروپایی سفرهای خارجی افراد در سنین پایین و اکثرا همزمان با دوران دانشجویی آغاز می‌شود. این سفرها بر خلاف سفرهای رایج در ایران بسیار کم‌هزینه‌اند چرا که این افراد برای اقامت در کشورهای مختلف از هتل استفاده نمی‌کنند. آنها عموما در چادر می‌خوابند و از طریق اتوبوس یا اتواستاپ از کشوری به کشور دیگر می‌روند و برخی از این افراد تا سن ۲۵ سالگی به بیش از نیمی از کشورهای دنیا این‌گونه سفر می‌کنند. افسر نادر افشاری، علت این امر را این‌گونه توضیح می‌دهد: سفر بدون خانواده و همسر طبق فرهنگ رایج کشور ما برای نوجوانان و جوانان در ایران مرسوم نیست. البته امروزه به علت اعتماد مردم به تورهای مسافرتی، مجردها بخصوص خانم‌های مجرد امکان سفر بدون حضور خانواده را یافته‌اند.

این جامعه‌شناس علت تفاوت گردشگری خارجی با ایرانی را به نوعی ترس مرتبط می‌داند و می‌گوید: نکته اساسی تفریحی است که از سفر برای گردشگر خارجی ایجاد می‌شود. سفر برای آنها یعنی تجربه تازه از زندگی، یافتن دوستان جدید و آشنایی مستقیم با فرهنگ و آداب و رسوم مناطق مختلف، فارغ از هرگونه ترس از ناشناخته‌ها و خطرهایی که ممکن است فرد را تهدید کند. اما ایرانی‌ها غالبا با نوعی ترس از ناشناخته‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند و این حس در آنها درونی شده و عموما پیش از وقوع اتفاق، ترس را درون خود ایجاد می‌کنند. همین احساس هم مانع سفر به تنهایی در سنین پایین می‌شود. با وجود همین ترس دانشجویانی هستند که از طریق کشورهای همسایه سفر خود را آغاز و الان رهسپار کشورهای دورتر شده‌اند.

در هر حال سفر پر از جاذبه‌هایی است که از چشم گردشگران پنهان نمی‌ماند. هر کسی بنا به امکانات، توانایی مالی و ویژگی‌های روحی، کوله‌بار خود را برای مسیری مشخص آماده می‌کند. آرزوی ما برای شما که می‌خواهید سفری خوب و پرخاطره را در کنار خانواده یا به تنهایی تجربه کنید، سلامتی است.

● اروپایی‌ها، پایه‌گذاران گردشگری در دنیا

در دنیای امروز تعداد افرادی که به قصد سفر به کشورهای دیگر از محیط زندگی یا کار خود خارج می‌شوند در مقایسه با گذشته به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.

به عبارت دیگر می‌توان گفت از آنجا که امروزه اغلب مردم در کشورهای مختلف از توانایی‌های مالی بیشتری برخوردار شده‌اند و به کمک پیشرفت‌های به دست آمده در زمینه پزشکی، وضعیت سلامت و توانایی‌های جسمانی بهتری دارند، به همین‌خاطر داشتن برنامه‌ای برای سفر به کشورهای دیگر را در برنامه زندگی خود مورد توجه قرار داده‌اند. تنوع آب و هوایی، آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم کشورها و دیدن جاذبه‌های گردشگری از جمله اهداف مشترک بین گردشگرانی هستند که به کشورهای مختلف سفر می‌کنند.

در همه کشورها افرادی که از توانمندی‌های مالی بهتر و بیشتری برخوردارند، می‌توانند به کشورهای دورتری سفر کنند و این گروه از افراد در مقایسه با دیگر گروه‌های اجتماعی بیشتر سفر می‌کنند. اروپایی‌ها در مقایسه با دیگر مردم دنیا، بیشتر به سفر علاقه‌مند هستند. تاریخچه گردشگری در اروپا به سفرهای مذهبی در قرون وسطی برمی‌گردد و به این ترتیب می‌توان گفت که گردشگری در کشورهای اروپایی قدمتی کهن و دیرینه دارد. شاید برایتان جالب باشد بدانید که اروپایی‌ها نخستین افرادی بودند که برخی از رسوم مانند سوغاتی آوردن از سفر یا افتتاح حساب‌های اعتباری در بانک‌های خارجی را بنا نهادند که پس از گذشت سال‌ها همچنان در بسیاری از نقاط مختلف دنیا بین مردم رواج دارد.

در قرن شانزدهم میلادی برگزاری تورهای بزرگ تفریحی در کشور انگلیس برای نخستین بار مورد توجه قرار گرفت و به این ترتیب اشراف و نجیب‌زادگان از جمله نخستین افرادی بودند که سفر به دور اروپا را تجربه کردند.

قرن هجدهم میلادی را می‌توان دوران مهمی از گسترش تورهای بزرگ تفریحی در سراسر دنیا به شمار آورد. اگرچه باید پذیرفت که مسلمانان نقش بسیار مهمی در گسترش گردشگری و سفرهای زیارتی داشتند چنانچه از گذشته دور و از زمان صدر اسلام سفر حج در بین مسلمانان مرسوم بوده است.

تفریح و لذت نخستین هدف مشترک در بین انسان‌ها برای سفر به کشورهای دیگر است و این در حالی است که هیجان و ماجراجویی نیز می‌تواند انگیزه مهمی برای دیدن کشورهای مختلف باشد. در کشور ما نیز همچون بسیاری از کشورهای مختلف گردشگری مورد توجه قرار گرفته و به این ترتیب سفر کردن دیگر تنها مختص افرادی نیست که از توانایی مالی نسبتا خوبی برخوردارند یا به قول معروف دستشان به دهنشان می‌رسد، بلکه این روزها هر کس یا هر خانواده‌ای با توجه به امکانات مالی و رفاهی که دارد حتما برنامه‌ای را برای مسافرت در نظر می‌گیرد. به عبارت دیگر در سال‌های اخیر سفر کردن به عنوان بخش مهمی از زندگی افراد تلقی می‌شود که چگونگی آن ریشه در فرهنگ و سبک زندگی افراد دارد که موجب شکل‌گیری انواع مختلفی از سفرها با مقاصد و اهداف مشخص می‌شود تا هر کس بتواند به شیوه‌ای که دوست دارد یا امکانش را دارد به سفر برود.

اغلب افرادی که از زندگی روزمره خسته شده‌اند و به‌دنبال فرصتی هستند تا مکانی را بیابند و در آنجا آرامش را تجربه کنند به شهر یا کشورهای مختلف سفر می‌کنند و این نوع سفرها بیش از دیگر سفرها در بین مردم دنیا متداول و مرسوم است. علی‌رغم این که این نوع سفرها از محبوبیت بیشتری برخوردارند برخی افراد هم ترجیح می‌دهند سفرهای ماجراجویانه را تجربه کنند و اگر نگاهی به افرادی که این نوع سفرها راتجربه کرده‌اند بیندازیم، متوجه خواهیم شد که اغلب این افراد از گروه سنی جوانان هستند.

در سال‌های اخیر سفرهای بین‌المللی بویژه در کشورهای اروپایی و آمریکایی با رشد قابل توجهی مواجه بوده است و این در حالی است که در این میان آسیایی‌ها در مقایسه با دیگر کشورهای دنیا کمتر به دیگر کشورها سفر می‌کنند. استفاده از نور آفتاب و دریا، مهم‌ترین انگیزه‌‌ای است که افراد ساکن در کشورهای اروپایی و آمریکایی را به سفر تشویق می‌کند. علاوه برتغییرات ایجاد شده در سبک زندگی افراد، نقش بسیار مهمی نیز در گسترش صنعت گردشگری در این کشورها داشته است. به‌گونه‌ای که اغلب افرادی که بازنشسته هستند در سال چند بار به کشورهای مختلف سفر می‌کنند.

تهمینه مفیدی، فرانک فراهانی