تازه ترین آمارها از وضعیت اعتیاد در کشور

شیشه در جایگاه دوم مواد مخدر مصرفی

سرانجام پس از گذشت حدود شش سال از آخرین باری که آمار اعتیاد در کشور اعلام شده بود، نتایج آمارگیری مجدد از وضع اعتیاد در کشور اعلام شد؛ آماری که هشدار می‌دهد میانگین سن معتادان از حدود ۲۳.۵ به ۲۱ سال رسیده و شیشه به دومین ماده مخدر پرمصرف تبدیل شده است در حالی که شش سال پیش فراوانی مصرف آن قابل توجه نبود.

به گزارش جام‌جم، آماری که روز گذشته از سوی پایگاه اطلاع‌رسانی ستاد مبارزه با مواد مخدر از وضع اعتیاد در کشور اعلام شد گویای آن است که هم‌اکنون یک میلیون و ۳۲۵ هزار نفر در ایران به مصرف مواد مخدر اعتیاد دارند که در‌مقایسه با سال ۸۶، تفاوت چندانی را نشان نمی‌دهد چرا که در آن سال، نتایج آمارگیری ثابت می‌کرد کمتر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در کشور کاملا معتاد و ۸۰۰ هزار نفر نیز معتادان تفننی بودند.

با این حال نتایج طرح شیوع‌شناسی مصرف مواد مخدر در میان شهروندان کشور که دیروز مدیر کل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر آن را اعلام کرد، ثابت می‌کند الگوی مصرف مواد مخدر بسرعت در حال تغییر است و مصرف مواد مخدر سنتی رو به کاهش و مواد مخدر صنعتی پرخطر همچون شیشه رو به افزایش است.

طرح ملی شیوع‌شناسی مصرف مواد در میان شهروندان کشور را پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی به سفارش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور اجرایی کرده است این طرح در خانوارهای ۳۱ استان کشور در مقیاس سنی ۱۵ تا ۶۴ سال به روش نمونه‌گیری خوشه‏ای و تصادفی چند مرحله‏ای سیستماتیک انجام شده و حالا با تکیه به آن می‌شود نتیجه گرفت، نرخ شیوع مصرف مواد مخدر و روانگردان‏ها در جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال، ۲.۶۵ درصداست.

● افزایش شمار زنان معتاد

مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد با بیان این‌که جنسیت ۹۱ درصد مصرف‌کنندگان مرد و ۹ درصد زن است، هشدار می‌دهد: پیشگیری از مصرف مواد غیرقانونی در گروه زنان، نیازمند برنامه‌ریزی و مداخلات جدی از سوی نهادهای فرهنگی و پیشگیری کشور دارد.

علت تاکید صرامی درباره برنامه ریزی برای پیشگیری از اعتیاد این است که حدود شش سال پیش جمعیت زنان معتاد به مواد مخدر ۵.۲ درصد و شمار مردان معتاد ۹۴.۸ درصد اعلام شده بود.

● غوغای شیشه

آمارهای ارائه شده از سوی صرامی نشان می‌دهد در‌جمعیت نمونه پژوهش اخیر، مهم‌ترین مواد مصرفی به ترتیب اولویت تریاک و مشتقات آن، شیشه، کراک (افغانی)، هروئین، حشیش و اکستازی بوده است و ۸۴ درصد مصرف‌کنندگان مواد نیز سابقه مصرف دخانیات را اعلام کرده‌ و عمده‌ترین روش مصرف مواد در مصرف‌کنندگان نیز تدخین، خوردن، انفیه و تزریق بوده است.

این در حالی است که مهم‌ترین مواد مصرفی در سال ۸۶، به ترتیب تریاک، کراک یا هروئین فشرده، هروئین، شیره تریاک، نورجیزک، شیشه،. حشیش، ال اس دی، کوکائین و اکستازی بود.

توجه به این آمارها گویای آن است که شیشه، شش سال پیش جزو مواد مخدر بسیار پرمصرف نبوده است و در جایگاه پایین مواد مخدر مصرفی قرار داشته اما حالا به جایگاه دوم رسیده است؛ یعنی بیشترین شمار معتادان یا تریاکی هستند یا شیشه مصرف می‌کنند.

علت افزایش مصرف شیشه، این است که قیمت این ماده مخدر در سال‌های اخیر بشدت کاهش داشته است و در عوض قیمت برخی دیگر از انواع مخدر همچون تریاک بیشتر شده؛ یعنی قاچاقچیان مواد مخدر، در این مدت، با افزایش قیمت مواد مخدر سنتی و چوب حراج زدن به مواد مخدر صنعتی، قصد داشتند الگوی مصرف مواد مخدر را تغییر بدهند که ظاهرا در این زمینه موفق شده‌اند!

● ۲۱ سال؛ میانگین سنی مصرف مواد مخدر

براساس نتایج طرح ملی شیوع‌شناسی، مصرف مواد در میان شهروندان کشور هم‌اکنون میانگین سن آغاز مصرف در جمعیت نمونه، ۲۱ سال است اما این رقم حدود شش سال پیش ۲۴ـ۲۳ سال بود که این کاهش دوسه ساله زنگ خطری جدی برای مسئولان است و به آنها نهیب می‌زند که میانگین سنی اعتیاد به سمت نوجوانی در حرکت است.

همچنین ۵۳ درصد از جمعیت نمونه شاغل هستند. ۶۴‌درصد مصرف‌کنندگان تحصیلات زیر دیپلم دارند و ۶۳‌درصد جمعیت نمونه متاهل هستند در حالی که شش سال پیش شمار متاهل‌ها و مجردها تقریبا مساوی بود و این تغییر نیز هشداردهنده و نگران‌کننده است چرا که افزایش شمار مردان متاهل معتاد، به افزایش شیوع اعتیاد در میان همسران آنان نیز می‌انجامد و به این ترتیب شمار زنان معتاد نیز در آینده بیشتر خواهد شد.

صرامی توضیح می‌دهد: مصرف‌کنندگان مواد، اولین مکان شروع مصرف را به ترتیب اولویت، منزل دوستان، منزل خود، اماکن مخروبه، پارک، کوچه و خیابان مطرح کردند که بر این اساس ضرورت دارد والدین نسبت به نظارت بر تردد فرزندان و نحوه ارتباط آنان با دوستان و مدیریت اوقات فراغت فرزندان مداخلات جدی‏‏تر داشته باشند.

● نیمی از معتادان زیر ۲۹ سال دارند

به گفته مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد‌مخدر هم اکنون در کشور حدود ۴۵ درصد مصرف‌کنندگان زیر ۲۹ سال و حدود ۳۰ درصد بین ۳۰ تا ۳۹ سال دارند.

صرامی که افزایش شیوع مصرف مواد مخدر میان نسل جوان را توطئه استکبار جهانی به‌منظور ضربه‌پذیر کردن این نسل می‌داند می‌گوید: ضرورت دارد مراکز آموزشی اعم‌از مدارس و دانشگاه‏ها به ‌مقوله پیشگیری اولیه از اعتیاد از طریق اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی به‌صورت مستمر و علمی، افزایش مهارت‏ها و سبک زندگی اسلامی و تقویت فعالیت‏های جایگزین به‏منظور نشاط و تحرک توجه جدی‏تر داشته باشند تا شاهد ضربه زدن به استراتژی‏های سیستم هوشمند مواد مخدر و روانگردان‏ها باشیم.

● چرا معتاد می‌شوند؟

صرامی با بیان این‌که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در سفر اخیرشان به استان خراسان شمالی درباره بررسی علل روی آوردن جوانان به مواد مخدر تاکید فرمودند، می‌گوید: براساس نتایج پژوهش اخیر در سطح کشور نیز، شش دلیل اساسی در شروع مصرف مواد در جمعیت نمونه، به ترتیب اولویت؛ کسب لذت، کنجکاوی، تفریح، رفع مشکلات روحی، در دسترس بودن مواد و فشار دوستان است.

براساس این طرح، نرخ شیوع مصرف مواد مخدر به نسبت جمعیت در برخی از استان‏ها همچون کرمان، مازندران، خوزستان، آذربایجان غربی، لرستان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، فارس، تهران، خراسان رضوی، قم و البرز بالاتر از حد میانگین کشوری بوده است.

● کاهش ۲۸ درصدی مرگ معتادان

براساس این طرح در پی اجرایی شدن مواد ۱۵ و ۱۶ اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر از جمله راه‏اندازی و بهره‏برداری از مراکز درمان و کاهش آسیب و براساس اعلام سازمان پزشکی قانونی، آمار مرگ و میر معتادان در سطح کشور در هفت ماهه امسال ۲۸ درصد کاهش یافته است به‌طوری که شمار مرگ و میرهای ناشی از سوء مصرف مواد مخدر در این مدت ۱۵۵۶ نفر بوده که سال گذشته این رقم ۲۱۶۹ نفر بوده است.

مریم یوشی‌زاده