فقط شیر مادر

متاسفانه بعضی از والدین به دلایلی از قبیل تصور کمبود شیر مادر، گریه و بی‌قراری شیرخوار، رفتن به سرکار، امتحان کردن گرسنگی شیرخوار و... گاهی با تجویز کارکنان بهداشتی و درمانی …

متاسفانه بعضی از والدین به دلایلی از قبیل تصور کمبود شیر مادر، گریه و بی‌قراری شیرخوار، رفتن به سرکار، امتحان کردن گرسنگی شیرخوار و... گاهی با تجویز کارکنان بهداشتی و درمانی و گاهی نیز با تصمیم خود، اقدام به استفاده از شیری به غیر از شیرمادر، آن هم از طریق بطری می‌کنند و گاهی از پزشک متخصص اطفال سوال می‌کنند آیا مصرف حتی یک بطری شیر در روز به صورت کمکی می‌تواند مضر باشد؟

در جواب به پرسش بالا باید گفت: «مسلما بله! حتی دادن یک بطری شیر مصنوعی (شیرخشک) مخصوصا در روزهای اول تولد می‌تواند خطرناک باشد چرا که دستگاه گوارش جنین به طور طبیعی فاقد هرگونه عوامل بیماری‌زا بوده و استریل است اما پس از تولد تحت تاثیر میکروب‌های موجود در محیط اطراف، به تدریج فلورمیکروبی در روده ایجاد می‌شود.»

در زایمان طبیعی، فلور روده شیرخواران با میکروب‌های مادر کلونیزه می‌شود که غیربیماری‌زا هستند در حالی که شیرخواران متولد شده با زایمان سزارین در اولین تماس، با میکروب‌های موجود در هوای محیط، دیگر شیرخواران و پرسنل پزشکی آلوده می‌شوند و متاسفانه ممکن است فلور میکروبی روده این شیرخواران تا ۶ ماه دچار آشفتگی و به‌هم‌ریختگی باشد.

شیرخواران متولدشده با زایمان غیرطبیعی (سزارین)، نوزادان نارس، نوزادانی که محتاج به مراقبت‌های ویژه در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان هستند و شیرخوارانی که از مادر جدا شده‌اند در این گروه قرار دارند بیشتر در معرض چنین خطری هستند. در این دسته از شیرخواران تاخیر در تثبیت فلور میکروبی غیربیماری‌زا در روده و جانشینی میکروب‌های بیماری‌زا به جای میکروب‌های بی‌آزار مزبور را خواهیم داشت. به طور معمول در ۶ هفته اول تولد در شیرخواران تغذیه شده با شیرمادر برتری میکروبی با بیفید باکتریا است که توام با کاهش میکروب‌های بیماری‌زا از قبیل ای‌کولای، باکتروییدها، کلستریدها و استرپتوکوک‌ است.

ورود شیر مادر در روده نوزاد سبب پیشگیری و نیز درمان بیماری‌های روده‌ای شده و در شیرخواران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان، شیر مادر می‌تواند اختلال‌های اکولوژیکی ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش دهد.

pH روده شیرخوارانی که با شیرمادر تغذیه می‌شوند پایین‌تر بوده و دارای محیط اسیدی است (۴/۵-۱/۵) در حالی که محیط روده شیرخوارانی که با شیرمصنوعی تغذیه می‌شوند دارای pH (۳/۷-۹/۵) بوده و با انواع میکروب‌های ناخوشایند کلونیزه می‌شود. در صورت استفاده از شیرمصنوعی به عنوان شیرکمکی در شیرخواران تغذیه شده با شیر مادر pH متوسط روده در چهار هفته اول به (۶-۶/۵) رسیده و تا ۶ هفتگی به ۴۵/۵ افت خواهد کرد.

هنگامی که در ۷ روز اول تولد شیرمصنوعی به عنوان شیرکمکی به شیرخواری که از شیر مادر تغذیه می‌شود، داده شود سبب تاخیر در ایجاد محیط اسیدی روده شده و ممکن است این محیط هرگز به حالت اولیه خود بازنگردد و فلور روده‌ای مشابه شیرخواران تغذیه شده با شیرمصنوعی را تولید کند.

دکتر محمود راوری

متخصص اطفال