هنر رنسانس

اگر چه اندیشه های جدید در مورد هنر و موقعیت هنرمند در دوره رنسانس شکل گرفته است اما در نظر حامیان و بینندگان آن دوره, صناعت به کار رفته در خلق تابلوهای نقاشی یا هر گونه آثار هنری, در کنار کارکرد ویژه و خصلت های شمایل نگارانه, معمولا در حد کیفیات زیبایی شناسانه و گاه حتی بیش از آن, ارزش و اهمیت داشته است

اگر چه اندیشه‌های جدید در مورد هنر و موقعیت هنرمند در دوره رنسانس شکل گرفته است اما در نظر حامیان و بینندگان آن دوره، صناعت به کار رفته در خلق تابلوهای نقاشی یا هر گونه آثار هنری، در کنار کارکرد ویژه و خصلت‌های شمایل‌نگارانه، معمولا در حد کیفیات زیبایی‌شناسانه و گاه حتی بیش از آن، ارزش و اهمیت داشته است.

فرهنگ تجسمی و مادی رنسانس در ضمن شامل ایجاد توازنی میان تداوم سنت‌های هنری دوره متاخر قرون وسطی و اشتیاق حمایت از ابداع‌های تازه از خلال بازسازی اندیشه‌های طرح در جهان کلاسیک بوده است. بسیاری از این تنش‌های ذاتی، با شفافیت خاصی در مهم‌ترین نوع یا ژانر هنری این عصر یعنی نقاشی محراب، متجلی است که کانون تمرکز نویسنده کتاب هنر رنسانس در برخی فصول این کتاب است.

بوتچلی، هولباین، لئوناردو، دوررومیکل آنژ، نام‌های آشنایی هستند؛ چنانچه شام آخر یا مجسمه داوود نیز آثاری شناخته شده‌اند اما این هنرمندان که بودند؟ و چرا چنین آثار شگفتی را ایجاد کردند و مخاطبان اولیه آنها این آثار را چگونه می‌نگریسته‌اند؟ این اثر به پرسش‌ها و پرسش‌هایی نظیر این، با تامل بر هنرمندان گمنام و مشهور، حامیان و آثار هنری در بستر تاریخی و فرهنگی اروپای رنسانس پاسخ می‌دهد.

کتاب «هنر رنسانس» نوشته جرالدین ا. جانسون و ترجمه رحیم قاسمیان که سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات حکمت در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته، شامل ۹ فصل است.

در فصل نخست نویسنده درخصوص «هنر» در دوره رنسانس شرح می‌دهد، سپس به ارزیابی دوباره رنسانس می‌پردازد. نویسنده در فصل دوم به سنت خلق آثار محرابی که در قرون وسطی ریشه داشت و در سراسر سده شانزدهم و حتی پس از آن در ایتالیا، فرانسه، ‌اسپانیا و مناطق کاتولیک‌نشین شمار اروپا ادامه یافت، می‌پردازد. روایتگری در هنر رنسانس از جمله موضوعاتی است که در سومین فصل این کتاب به آن پرداخته می‌شود.

به‌زعم بینندگان دوره رنسانس، پرسپکتیو خطی نیز همتای مشاهده دقیق طبیعت، پیکر انسان و الگوهای کلاسیک از چیزهایی بوده که به خودی خود ارزش مطالعه دقیق و بررسی‌های نظری را داشته است، اما وقتی پای استفاده از چنین رویکردهایی در آثار هنری به میان می‌آمد، نقاشان، مجسمه‌سازان و مشتریان آنها کاملا آماده بودند تا به نفع اهداف نهایی خود، چه هنری و چه هر چیز دیگری در واقعیت، چه گذشته و چه حال، چه مکانی یا زمانی دست ببرند و آن را با اهداف مورد نظر خود جور دربیاورند. چالش در طبیعت مبحثی است که نویسنده در فصل چهارم این اثر به آن پرداخته است. در فصل پنجم نویسنده مخاطب را شاهد این تنش میان واقعی و آرمانی بر یکی از محبوب‌ترین ژانرهای دوره رنسانس یعنی تمثال‌نگاری(پرتره) می‌نماید.

آیا زنان نیز رنسانسی داشتند؟ موضوعی است که ششمین فصل را به خود اختصاص داده است. نویسنده در فصل هفتم به خلق اشیا و تصاویر درون خانه‌ها در عصر رنسانس می‌پردازد.

وی در فصل هشتم به هنر و زندگی شهری در فلورانس پرداخته و در نهایت در آخرین فصل این کتاب، یعنی فصل نهم به تولد هنرمند و تاریخ هنر و میکل آنژ می‌پردازد.

● دین و تکنولوژی در قرن بیست و یکم

کتاب «دین و تکنولوژی در قرن بیست و یکم؛ ایمان در دنیای الکترونیکی» تألیف سوزان جورج به همت علی‌اصغر دارایی ترجمه و از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده است.

این کتاب نوشته سوزان جورج است که به پیشنهاد رئیس مرکز افکارسنجی و رصد فرهنگی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ترجمه شده است. در بخشی از مقدمه مترجم بر این کتاب آمده است: در پیوند با رابطه دین و تکنولوژی ۲ نظریه افراطی وجود دارد: الهیات به تکنولوژی تعین و سر و شکل می‌بخشد و تکنولوژی شکل‌دهنده به الهیات است.

سوزان جورج در کتاب حاضر، به رابطه دوسویه دین و تکنولوژی می‌پردازد و با طرح هم‌افزایی بینِ این دو یادآور می‌شود که کتابش به همیاری این دو رشته به صورت توأمان و در ملاحظه تأثیرشان روی جامعه نظر دارد، آنجا که تکنولوژی و دین نه تنها همزیستی دارند، بلکه همکاری دوجانبه سودمند با یکدیگر برقرار می‌کنند. بررسی‌های کتاب درباره پیشرفت‌های تکنولوژیکی نشان می‌دهد که تکنولوژی نه‌ تنها «جستجوی معنویت» را به محاق نبرده، که آن را به اشکال دل‌انگیزی تسهیل کرده است. جورج و همکارانش با بررسی ۵ دین بزرگ جهان، یعنی اسلام، مسیحیت، یهودیت، آئین هندو و بودا، مثال‌های قابل تأملی درباره اشاعه و گسترش جستجوی معنوی عرضه کرده‌اند.

مطالب مطرح شده در حیطه‌های هوش مصنوعی واقعی و مجازی و مکاتب اصلی آن، عصر تکنو ـ دینی، الهیات تکنولوژی، الهیات سایبر و فرهنگ فرافرهنگی، نشان از تأمل‌های آغازین دانشمندان برای حضور دین در عرصه دنیای مجازی دارد که البته از افقی جامعه‌شناختی نشأت می‌گیرد. در این کتاب اصولا به ۲ سوال محوری پرداخته می‌شود: ۱‌‌ـ‌ شیوه‌ای که دین به واسطه تکنولوژی تقویت می‌شود. ۲‌‌ـ‌ این‌که چگونه تکنولوژی می‌تواند از بنیان وسیع‌تری از داده‌ها بهره‌مند شود.

این کتاب در ۱۲ فصل تنظیم شده است، سخن ناشر، مقدمه مترجم و دیباچه قبل از فصول و درباره نویسنده و واژه‌نامه هم مطالب نهایی این اثر است.

تکنولوژی و دین، فلسفه تکنولوژی و تکنولوژی‌های قرن بیست و یکم، چالش‌گیری‌ها و جهتگیری‌های آینده، عصر تکنو ـ دینی عناوین ۵ فصل نخست این اثر است.

مسیحیت قرن بیست و یکم، کلیسا و اینترنت، جماعت مسیحی: واقعی و مجازی، الهیات و تکنولوژی، فلسفه هوش مصنوعی، مهندس اصولمند و فراسوی فرهنگ عناوین دیگر فصول این کتاب است.

این کتاب در ۴۴۹ صفحه با قیمت ۶۳ هزار ریال عرضه شده است.

مریم لباف‌زادی