سه شنبه, ۹ بهمن, ۱۴۰۳ / 28 January, 2025
موسیقی در برنامه های کودک
موسیقی به یکی از بخش های اساسیِ برنامه های خردسال و کودک سیما تبدیل شده است و کمتر برنامه ترکیبی مختص کودکان را می توان یافت که فاقد موسیقی و اجرای ترانه های متفاوت باشد.
در عین حال، رویکرد تهیه کنندگان کودک برای تهیه برنامه های شاد است که ساده ترین راه برای نیل به این هدف گنجاندن موسیقی و ترانه در برنامه است.
این ترانه ها عموما توسط عروسک های برنامه و یا مجریان مرد اجرا می شود. به طور کلی اجرای موسیقی در برنامه های کودک را می توان از چند منظر مورد بررسی قرار داد که در این نوشتار به تعدادی از آنها اشاره خواهد شد.
همان گونه که بیان شد یکی از راه های ایجاد شادی و نشاط در برنامه های کودک، موسیقی است. این مسئله هنگامی بعد منفی پیدا می کند که موسیقی به تنها راه ایجاد نشاط و شادی در برنامه های کودک تبدیل شود و از سایر موارد شادی آفرین مانند قصه گویی، بازی با بچه ها، انجام کاردستی و ... غافل شود.
به عنوان نمونه، موسیقی و ترانه های مختلف از ویژگی های بارز برنامه های "رنگین کمان" و "شادونه در سرزمین دونه ها" است و بعضی از ترانه های آن نیز مورد توجه بینندگان کودک قرار گرفته است.
در این دو برنامه، هنگام حضور بچه ها در استودیو، یکی از ابرازهای مهم سرگرم کردن آنها اجرای ترانه و سرود است. از سویی دیگر، یکی از برنامه های شبکه کودک که در آن از ابرازهای دیگری به جز موسیقی برای ایجاد نشاط در برنامه استفاده میشود، برنامه "اتل متل تماشا" است.
در این برنامه محوریت بر موسیقی نیست و برای سرگرم کردن کودکان از ابزارهایی ماند قصه گویی، کاردستی و اجرای نمایش استفاده می کند. ترانه هایی هم که اجرا می شود با مشارکت بچه ها صورت می گیرد و آنها ترانه را به همراه عروسک و مجریان برنامه هم خوانی می کنند.
نکته دیگر که بسیار قابل توجه و در عین حال می تواند آسیب زا باشد، این است که موسیقی در برنامه کودک کاربردی منفی پیدا کند. بدین معنی که موسیقی مروج انجام کارهای نادرست باشد و به طور غیرمستقیم کودک را تشویق به عمل ناصحیح نماید.
نمونه بارز این مدعا در برنامه "رنگین کمان" است. "پنگول"(عروسک برنامه و با صداپیشگی هومن حاجی عبداللهی) هنگام انجام کار ناصحیح از موسیقی و ترانه استفاده می کند. یعنی هنگامی که او کار نادرستی را انجام می دهد، ترانه ای را اجرا می کند و کودکان بی توجه به محتوای آن و به دلیل اینکه موسیقی شاد است، با آن همراهی کرده و به دست زدن می پردازند. در واقع همراه شدن کار نادرست با موسیقی باعث تاثیرگذاری منفی در رفتار کودک و تاثیر نداشتن پیام برنامه در وی می شود.
در عین حال باید اضافه نمود که توجه افراطی به گنجاندن ترانه های مختلف باعث کاهش بار آموزشی آن برنامه خواهد شد. این طور استنباط می شود که برنامه سازان کودک به دلیل اینکه هر روز باید برنامه شان به روی آنتن برود، گاه از بار محتوایی برنامه می کاهند و پخش ترانه و سرود را جایگزین آن می کنند.
همچنین گرچه کودکان به ترانه و سرود علاقمند بوده و در یادگیری آنها نیز مستعد هستند، ولی پخش بیش از حد موسیقی می تواند خارج از حوصله آنها باشد و ممکن است که برنامه برایشان خسته کننده شود.
برنامه های "فیتیله۲" و "جمعه به جمعه، خونه به خونه" علی رغم داشتن نمایش هایی مناسب، ولی بخش های نمایشی نسبت به اجرای ترانه¬ها بسیار کمتر است. این امر باعث شده است که کودک پس از شنیدن و دیدن ترانه های بسیار که عموما هم تکراری هستند، رغبتی به دنبال کردن برنامه نداشته باشد.
مسئله دیگر در بررسی موسیقی برنامه های کودک این است که موسیقی ترانه ها معمولا توسط بزرگسالان انتخاب می شود و توجه چندانی به موسیقی و اشعار کودکانه نمی شود. موسیقی ترانه ها معمولا بسیار ساده و همراه با افکت های الکترونیکی است که در آنها کمتر خلاقیت و ویژگی های بومی سرزمین کودک دیده می شود.
در واقع معمولا اشعار ترانه ها فاقد ارزش های ادبی و مضامینی است که برای کودک قابل فهم باشد. به عنوان مثال در برنامه "مل مل"(عروسکی به شکل بره و با صداپیشگی مانیا احمدی) علاوه بر اینکه موسیقی آن ضربی و غیرکودکانه است، اشعار ترانه ها نیز معمولا در حال تعریف و تمجید از عروسک برنامه است و کمتر به نکات آموزشی توجه می شود.
این امر باعث می شود که سلیقه شنیداری کودک، به موسیقی بازاری عادت کند و نتواند موسیقی فاخر را از غیر آن تمیز دهد.
آسیب جدی دیگر در این حوزه، استفاده از موسیقی تند و غنادار است که بعضا با رقص و حرکات موزون عروسک های برنامه همراه است. نمونه بارز این امر در برنامه های "رنگین کمان" و "شادونه در سرزمین دونه ها" مشاهده می شود که عروسک های برنامه-پنگول و قیطون خان(عروسکی در نقش پدربزرگ پنگول) در "برنامه رنگین کمان" و دونه ها در "شادونه در سرزمین دونه ها"- به رقص واضح می پردازند.
نکته حائز اهمیت این است که پخش این موسیقی ها و نیز حرکات موزونی که همراه آنها صورت می گیرد، در برنامه ای که مفاهیم دینی و ارزشی، مانند صداقت، فداکاری، یادکردن از ائمه معصومین(ع)، دعا به درگاه خدا و... هم مطرح می شود، منجر به شکل گیری و تثبیت گزاره ای مبنی بر عدم منافات رقص و غنا با ارزشهای مقدس مذهبی در ذهن کودک می گردد.
همچنین این مسئله باعث می شود که موسیقی غنا در ذهن کودک عادی و قبح زدایی شود و گوش شنیداری کودک با این نوع موسیقی خو بگیرد.
با توجه به اینکه موسیقی مقوله ای است که می تواند باعث رشد ذهن و خلاقیت کودک شود، ولی استفاده ناصحیح از آن نیز خطرات و لطمات جدی را به روح و روان کودک وارد می سازد.
معمولا خانواده ها به دلیل اعتمادی که برنامه های کودک سیما دارند، با خیالی آسوده کودک خود را با تلویزیون تنها می گذارند (که البته این امر هم شیوه صحیح تربیتی نبوده و سخن درباره آن مجالی دیگر می طلبد) ولی غافل از آن که در برنامه های کودک سیما هم اشکالات جدی دیده می شود.
به همین دلیل تهیه کنندگان و برنامه سازان کودک باید اهتمام جدی در پخش موسیقی در برنامه های کودک داشته باشند تا پاسخگوی اعتماد خانواده ها در این حوزه باشند.
فاطمه محیا پاک آیین
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست