اخلاق اسلامی و اخلاق کاربردی

کتاب حاضر در نظر دارد برخی نکات و آموزه های اخلاق را از منظرهای مختلف اخلاق کاربردی و اخلاق اسلامی مورد بررسی قرار دهد در متن ذیل به برخی مواردی که در این کتاب مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند, اشاره می کنیم

کتاب حاضر در نظر دارد برخی نکات و آموزه‌های اخلاق را از منظرهای مختلف اخلاق کاربردی و اخلاق اسلامی مورد بررسی قرار ‌دهد. در متن ذیل به برخی مواردی که در این کتاب مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند، اشاره می‌کنیم.

۱- عقل‌گرایی و راسیونالیسم که در عصر مدرنیسم و مدرنیته روشنفکران غربی طرح و ارائه کرده‌اند، آنچه درست در مقابل موضع‌گیری‌های ضد عقل و علم مسیحیت پدید آمده و در جایگاه خود طبیعی و صحیح هم بوده است و یاد‌آوری شده در منطق قرآن و در اسلام در واقع این ما هستیم که عقل‌گراییم، به ویژه که منظور آنان از عقل، فقط عقل جزیی و ابزاری است و نه بیشتر و فراتر از آن و نه عقل منطقی و فلسفی.

۲-موضع‌گیری ستایشگرانه و ممتاز اسلام و قرآن در برابر علم و علوم که درست در نقطه مقابل موضع‌گیری سخیف و ضد علم مسیحیت در این زمینه است، آنچه از نقطه‌های سرآغاز پیدایش رنسانس و بعد لاییتیسیته، سکولاریسم و دین‌گریزی دوران معاصر شده.

۳- اومانیسم یا انسان‌گرایی که لیبرال‌ها آن را طرح کرده و در فضای حاکمیت اندیشه و منش لاییک، سکولار و نفی دین و دین گریزی از انسان بدون خدا و ابعاد الهی او سخن رانده‌اند و در واقع حیوان گرایی را به جای انسان‌گرایی طرح و ارائه کرده و از آن سخن رانده‌اند، به جای انسان گرایی واقعی، آنچه با توجه به کرامت، شرافت و ارزش فوق‌العاده آدمی در دیدگاه اسلامی و قرآن دیده و یافت می‌شود.

۴- اندیشه سکولاریسم و جدایی دین از سیاست که در اندیشه لیبرالی طرح و ارائه شده و از مبانی فکری نظام‌های سیاسی، اجتماعی لاییک و عصر مدرن است، اگر بگذریم از اینکه در خاستگاه خود طبیعی و منطقی هم بوده به خاطر موضع‌گیری‌های ضد‌علمی و ضد‌عقلی مسیحیت در قرون وسطی و بعد به خدمت درآمدن آن نزد شاهان و حاکمان فئودال، با توجه به آیات قرآن و سیره نبوی و خاندان پیامبر، در این کتاب یادآوری شده است این اندیشه تا چه حد ضد‌اندیشه اسلامی، قرآنی و نبوی است.

۵- همچنین نسبی‌گرایی در اخلاق و دنیای مدرن یادآوری شده از طرفی نتیجه خلط موضوعات و مسائل یا روش‌ها با اصول و مبانی ارزش‌های فطری انسانی و الهی ثابت و اصیل است، از طرف دیگر زمینه و مقدمه توجیه ضعف‌ها، انحراف‌ها و بی‌بند و‌ باری‌ها یا جنایت‌های عصر جدید و مدرن است.

۶- درباره فمینیسم (نهضت زن محوری یا برتری زن) یادآوری شده این اندیشه اولا در مقابله با نگرش سخیف و تحقیر‌کننده تورات و انجیل نسبت به انسانیت زن و زندگی او پدید آمده؛ مثلا در تورات ذکر شده زن نمی‌تواند شهادت دهد چون نفرین شده آدم است و باعث رانده شدن او از بهشت یا دروغ گوی بالذات است و مانند این، ثانیا و از طرف دیگر این نهضت در برابر بی‌توجهی اومانیسم نسبت به وجود و زندگی زن به وجود آمده، بگذریم از اینکه فمینیسم بیشتر وضع موجود را نقد کرده و با ظلم نسبت به زن مخالفت کرده اما راهکار ارائه نمی‌دهد، آنچه درست در نقطه مقابل اسلام است، یعنی در بخش اول موافق اسلام است و در بخش دوم مخالف.

۷- حرکت‌های اجتماعی، سیاسی کج‌اندیشی، چون طالبان، القاعده و مانند آن یا حتی منافقان با تعصب کور خود به مناسبت بحث درباره عقل و بعد علم یادآوری شده، حرکت‌ها و گروه‌هایی به نام اسلامند و عملا در خدمت سرسخت‌ترین دشمنان اسلام، دشمنانی چون استکبار جهانی و سران آن بوده و هستند.

۸- در اخلاق خانوادگی یادآوری شده غریزه جنسی و روابط زناشویی که برخی چون گروهی از صوفیه، بودیسم و حتی مسیحیت ازدواج را به خاطر آن مذموم می‌شمارند و برخی چون لیبرال‌ها و متفکران آنها آن را تایید کرده و پاسخگویی بی‌حد و مرز این غریزه را صریحا یا عملا توصیه می‌کنند، این امر در اسلام نه یک هدف و نه یک اصل است که محکوم شود یا تایید بلکه در دیدگاه قرآنی این غریزه و این روابط یک وسیله است برای هدف تشکیل کانون خانواده تا در روابط عاطفی گرم آن میان زن و مرد و بعد فرزندان زمینه‌یی فراهم شود برای رشد و پیشرفت و تعالی هر یک و از این‌رو ازدواج امری مقدس است و متعالی.

۹- در خلقت جن، شیطان و ملایکه که با توجه به نوع خلقت آنها طبق آیات و احادیث که از آتش است یا نور موجوداتی نادیده‌اند و دارای درک و شعور مثل انسان کاملا محتمل است، موجوداتی باشند از اصل وجودی امواج مثل امواج رادیویی یا الکترومنیتیک. جن و شیطان از امواج مادون قرمز و حرارتی هستند که محدوده عمل و برد و نفوذ محدودتری دارند و ملایکه از امواج ماورای بنفش مثل ایکس و گاما با قدرت برد و نفوذ بالا و گسترده که بحثی مستدل‌تر و منطقی و معقول آن طرح شده.

۱۰- فیلمبرداری عملی در و دیوار ودست‌ و ‌پا یا پوست آدمی از اعمال و رفتار ما. طبق دلایل و شواهد آیات و روایات یادآوری شده نوشتن نامه اعمال آدمی عبارت است از ثبت و ضبط این اعمال و رفتار و گفتار روی سلول‌های مغز آدمی درست مثل ثبت و ضبط کارها و امور روی هارد یا دیسک کامپیوتر یا فلش یا مغز الکترونیک که تحت مدیریت و کنترل ملایک انجام می‌شود.

از طرف دیگر مولکول‌ها و سلول‌های در و دیوار و دست و پا و پوست آدمی هم مثل مولکول‌ها یا سلول‌های فیلم دوربین فیلمبرداری از اعمال و رفتار و صدا و گفتار ما فیلمبرداری کرده و آنها را ثبت و ضبط می‌کنند و در قیامت خداوند با علم و فناوری برتر خود این فیلم‌ها را استخراج کرده و به ما ارائه می‌کند به عنوان شهادت در و دیوار و دست و پا و پوست آدمی بر اعمال و رفتار.

پس اگر گفته‌اند در و دیوار و مانند آن زنده‌اند به دلیل شهادت آنها، باید بگوییم زنده بودن آنها به این معناست و نه بیشتر.

بنابراین در این کتاب علاوه بر اینکه مثلا ازدواج برخلاف نظریه‌های غالب و دیرین هدفی نه حیوانی بلکه انسانی می‌یابد و از این‌رو الهی. یا نقش و لزوم نمازهای یومیه توجیه و تحلیلی عقلی و منطقی می‌یابد که اینجا فرصت اشاره به آن نیست. اموری مانند جن، شیطان، ملایکه، شهادت در و دیوار و پوست بر اعمال آدمی یا نامه اعمال از اموری مجهول، مبهم و معماگونه خارج شده و جنبه‌یی محسوس و معقول و تاحدی عینی می‌یابد و بر ایمان آدمی به علم و تدبیر و قدرت الهی می‌افزاید.

دکتر سید حسین سجادی