چه کنیم که به هپاتیت مبتلا نشویم

آمار مبتلایان به هپاتیت C در ایران رو به افزایش است

هپاتیت C نوعی بیماری ویروسی است که در نهایت ممکن است منجر به سرطان کبد شود. راه‌های انتقال این ویروس تقریبا مشابه ویروس ایدز است و به اندازه HIV مهم و خطرناک است. طبق آخرین آمار وزارت بهداشت، ابتلا به این ویروس در میان ایرانیان رو به افزایش گزارش شده است. پس با ما باشید تا درصد ابتلا و راه‌های انتقال و پیشگیری از این بیماری خطرناک را بررسی کنیم.

● هپاتیت C رو به افزایش و هپاتیت B رو به کاهش

میزان ابتلای ویروس هپاتیت C در گذشته کمتر از ۱ درصد بوده است اما اکنون به ۲ تا ۳ درصد جمعیت کشور رسیده است. از بین انواع هپاتیت، هپاتیت C تمایل بیشتری به مزمن شدن دارد اما به دلیل نبود واکسن این بیماری، مهار آن به زمان طولانی نیاز دارد. میزان ابتلا به هپاتیت C بین زندانیان ، ۳ درصد و بین معتادان تزریقی ۱۰ درصد و در کل جامعه معتادان به ۳۰ درصد می‌رسد. این در حالی است که منحنی بروز هپاتیت B در کشور رو به سقوط بوده و از ۱۳ به ۱۱ درصد رسیده است. میزان آلودگی و ناقل بودن هپاتیت B به ترتیب ۷/۱ و ۲/۱ درصد در جامعه است.

● هپاتیتBرا هم جدی بگیرید!

هپاتیت، کبد را درگیر کرده و به انواع A، B، C، D و E تقسیم‌بندی می‌شود. همچنین عوامل کمتر شناخته شده‌ای در گروه G و F نیز وجود دارند. انواع هپاتیت A و E از طریق غذا و آب آلوده منتقل می‌شوند. البته این دو نوع از هپاتیت اپیدمی‌های محدودی ایجاد می‌کنند و از آنجا که آب مصرفی ایران ضدعفونی می‌شود، مسئله چندانی در این مورد برای کشور وجود ندارد. لازم به ذکر است که تمام ایرانی‌های زیر ۲۴ سال علیه هپاتیت B، واکسینه شده‌اند که اگر این واکسیناسیون به افراد زیر ۴۰ سال افزایش یابد، مشکل هپاتیت B در کشور تا حد زیادی رفع خواهد شد. ۹۵ درصد بیماران هپاتیت B ، بهبود یافته، ۱ تا ۲ درصد جان خود را از دست داده و ۲ درصد هم دچار هپاتیت مزمن می‌شوند.

● بسیاری از مبتلایان در ابتدا علائمی از خود نشان نمی دهند!

ویروس هپاتیت C باعث ایجاد هپاتیت (التهاب کبد) می‌شود. این ویروس از طریق خون، منی و دیگر مایعات بدن به افراد دیگر گسترش می‌یابد. راه‌های مختلف گسترش آن شامل شریک شدن در سوزن با شخص آلوده به ویروس و به‌طور تصادفی فرورفتن سوزن آلوده به ویروس در بدن است. نوزادانی که از مادران آلوده به این ویروس به دنیا می‌آیند نیز ممکن است به آن آلوده شوند. گرچه ممکن است در بسیاری از بیمارانی که به ویروس هپاتیت C آلوده هستند هیچ علائمی مشاهده نشود، اما امکان دارد آلودگی درازمدت به آن منجر به سیروز و سرطان کبد شود. این امکان هم وجود دارد که در این بیماران خطر ایجاد انواع خاصی از لنفوم غیر‌هوچکین افزایش یابد. بانک‌های خون، همه خون‌های اهدایی را از نظر ابتلا به هپاتیت C آزمایش می‌کنند که این امر، به‌طور قابل ملاحظه‌ای خطر ابتلای فرد از طریق تزریق خون را کاهش می‌دهد.

● مراقب آرایشگر و دندانپزشک خود باشید!

آلوده شدن تیغ‌های اصلاح در آرایشگاه ها توسط فرد مبتلا به هپاتیت C و استفاده از آن توسط یک فرد سالم نیز می‌تواند باعث انتقال این ویروس شود. همچنین در مراکز دندان پزشکی ، پزشکی و جراحی اگر وسایل مورد استفاده تمیز و استریل نباشند می‌توانند عامل انتقال هپاتیت C باشند. حتما از تیغ اختصاصی یا یک بار مصرف استفاده کنید و شانه ومسواک و ناخن گیر اختصاصی داشته باشید، چون موقع گرفتن ناخن یا مسواک زدن، امکان دارد ناخن گیر یا مسواک به خون آغشته شود. لازم به ذکر است که تماس معمولی باعث انتقال بیماری نمی شود؛ برای مثال دست دادن، رو بوسی کردن و سر و کار داشتن با فردی که هپاتیت C دارد، عامل انتقال نیست. شنا کردن در یک استخر،آشپزی کردن و دریک مکان غذا خوردن و معاشرت معمول درمحل کار ومنزل نیز باعث انتقال این ویروس نمی‌شود.

● مرگ سالانه یک میلیون نفر در دنیا بر اثر هپاتیت

کنترل هپاتیت C با اقدامات کاهش آسیب انجام می‌شود. اقدامات انجام شده در جهت کنترل و مبارزه با ایدز بویژه میان معتادان تزریقی، سبب شده منحنی تند ابتلا به هپاتیت C نیز مانند ایدز از سرعتش کاسته شود. تمام موارد مبتلا به هپاتیت B به درمان نیاز ندارند و تعداد کسانی که نیازمند درمان هستند به چند هزار نفر محدود می‌شود. اما ۸۰ درصد از مبتلایان به هپاتیت C نیازمند درمان هستند. در مجموع از اقدامات انجام شده برای مبارزه و کنترل هپاتیت در کشور راضی هستیم. سه سال گذشته سازمان بهداشت جهانی به کشورها هشدار داد که هپاتیت و واکسیناسیون علیه این بیماری را جدی بگیرند. این در حالی بود که ما ۱۹ سال قبل از آن واکسیناسیون را آغاز کرده بودیم. لازم به ذکر است که سالانه یک میلیون نفر در دنیا به دلیل هپاتیت جان خود را از دست می‌دهند.

● چه کسانی در خطر بیشتری قرار دارند؟!

در ابتلای به این بیماری هیچ فرقی بین آقایان و خانم ها وجود ندارد. البته عده ای استعداد بیشتری برای پیشرفت این بیماری دارند. برای مثال پیشرفت هپاتیت C در افراد چاق نسبت به افراد لاغر بدتر و شدیدتر است. همچنین افراد الکلی ۱۰ برابر افراد معمولی در خطر پیشرفت سریع هپاتیت C هستند. در اشخاصی که بیماری جدی دیگری مثل ایدز دارند نیز هپاتیت C سریع‌تر پیشرفت می‌کند. شاید به علت اینکه اعتیاد در آقایان بیشتر است، هپاتیت C نیز در آقایان بیشتر دیده می‌شود. سن خاصی برای ابتلای به این بیماری وجود ندارد. به نظر نمی رسد مسائل ژنتیکی در ابتلای به هپاتیت C نقشی داشته باشند فقط ممکن است در سرعت پیشرفت بیماری در مبتلایان تاثیرگذار باشند.

● دوره خفتگی بیماری بین ۲ تا ۲۰ ماه طول می‌کشد!

دوره خفتگی بیماری، یعنی از هنگام ورود ویروس تا شروع فعالیت آن، ممکن است بین ۲ تا ۲۰ ماه به طول انجامد. این امکان وجود دارد که پس از ورود ویروس هپاتیت C سیستم دفاعی بدن بتواند تا مدتی مقاومت کند و آن را به صورت خفته نگه دارد اما پس از مدتی ویروس می‌تواند به دلایل نامعلومی فعال شود. شروع فعالیت ویروس گاه به یک سرماخوردگی ساده شبیه است و ممکن است با علایمی از قبیل خستگی، دل درد، درد عضلانی، تهوع و بی‌اشتهایی همراه باشد. اما در موارد پیشرفته علائم نارسایی کبدی بروز می‌کند که شامل تورم شکم و اندام ها، یرقان، خونریزی‌های گوارشی و... است.