آشپزخانه فقط جای خانم ها نیست

فاصله بین زمانی که مردان و زنان صرف کارهای خانه می کنند در ۴۰ سال اخیر کمتر شده است

انجام کارهای خانه یکی از منابع دائمی اختلاف بین زن و شوهر است. با وجود این که شرایط زندگی در یکی دو دهه اخیر بسیار تغییر کرده و بسیاری از خانم‌‌ها همپای همسرانشان خارج از منزل نیز کار می‌کنند، اما انگار بحث داغ مسوولیت‌پذیری در رتق و فتق امور منزل تمامی ‌ندارد.

در کشور ما نیز هر چند دیگر بسیاری از آقایان به این نتیجه رسیده‌اند که با پذیرش همکاری در کارهای خانه چیزی از شخصیت‌شان کم نمی‌شود، اما هنوز به طور غالب، زن و مرد به حسی مشترک از این همکاری نرسیده‌اند.

آنها معتقدند باید سهم بزرگ‌تری از استراحت و خدمات را در خانه دریافت کنند. به همین دلیل این سوال مطرح می‌شود که مردان چگونه و در چه زمانی ممکن است به این باور برسند که در باره کارهای خانه مسوولیتی مساوی با همسرشان دارند؟ جالب است بدانید این مشکل فقط به کشور و فرهنگ ما و حتی آسیا نیز محدود نمی‌شود و این مشکل کماکان در سراسر جهان وجود دارد و سنگینی خودش را بر طراوت روابط خانوادگی تحمیل می‌کند.

در حقیقت سال‌‌هاست که بسیاری از کشورها با نتایج کارشناسی به این نتیجه رسیده‌اند که حتی زنان خانه‌دار نیز نباید تمامی‌ مسوولیت‌‌های خانه‌داری را به عهده بگیرند و این بار سخت را نمی‌توان یک‌تنه به منزل رساند. به همین دلیل هم وسایل ارتباط جمعی وارد عمل شده‌اند و در این زمینه دست به فرهنگ‌سازی زده‌اند و با ارائه انوع و اقسام برنامه‌‌ها و از جمله برنامه‌‌های آشپزی که پدران خانواده در رقابت‌‌ها شرکت می‌کنند، تابوی حضور مرد در آشپزخانه را از بین برده‌اند و حتی آشپزی آقایان را تا سطحی طبیعی نشان داده‌اند که این روزها کمتر مردانی یافت می‌شود که مثل سابق با شهامت بگویند حتی یک نیمرو نیز بلد نیستند درست کنند. با همه اینها خانم‌‌ها بهتر است بدانند که آقایان به این زودی‌‌ها تن به برابری در انجام کارهای منزل نخواهند داد.

برمبنای تحقیقی که بتازگی دانشگاه آکسفورد انجام داده، این نتیجه به دست آمده است که بعید است آقایان تا سال ۲۰۵۰ بپذیرند سهم برابری در کارهای خانه داشته باشند، زیرا آنها بیش از هر چیز از کارهایی چون جاروکردن، گردگیری و شستن ظرف گریزانند. برمبنای این تحقیق، محققان هشدار می‌دهند که در بیشتر کشورها تا ۴ دهه آینده مادران شاغل همان‌طور که مسوول رسیدگی به کار مهدکودک بچه‌‌هایشان هستند، کارهای اصلی خانه را نیز بردوش خواهند کشید، زیرا کارهایی چون نظافت و آشپزی هنوز به عنوان «کارهای زنانه» در ذهن بسیاری از آقایان مطرح هستند.

با این حال نباید نادیده گرفت که فاصله زمانی که مردان و زنان صرف کارهای خانه می‌کنند در ۴۰ سال اخیر بتدریج کمتر شده است، اما اگر همین روند ادامه پیدا کند، هنوز ۴ دهه دیگر لازم است تا کارهای خانه به طور برابر تقسیم شود.

نکته: برمبنای تحقیقی که بتازگی دانشگاه آکسفورد انجام داده، بعید است آقایان تا سال ۲۰۵۰ بپذیرند سهم برابری در کارهای خانه داشته باشند، زیرا آنها بیش از هر چیز از کارهایی چون جاروکردن، گردگیری و شستن ظرف گریزانند

محققان دانشگاه آکسفورد با تحلیل نظرات ۳۴۸ هزار فرد به صورت روزانه که شامل گزارش‌‌هایی از مردان و زنان به طور مرتب بوده و در آن گزارش شده که هر روز چه کارهایی انجام داده‌اند و چقدر از وقت خود را صرف کارهای خانه و نگهداری بچه‌‌ها کرده‌اند، این نتایج را به دست آورده‌اند. در این تحقیق از گزارش‌های زنان و مردان ۲۰ تا ۵۹ ساله بریتانیایی و ۱۵ کشور دیگر از جمله نروژ، دانمارک، آمریکا، استرالیا و فرانسه استفاده شده است.

● برابری کامل در کمترین زمان

محققان می‌گویند در برخی از این گروه‌‌ها از جمله در میان بریتانیایی‌‌ها، رسیدن به برابری در امور نگهداری خانه و بزرگ کردن بچه‌‌ها، ممکن است ۷۰ تا ۸۰ سال طول بکشد. در حالی که در کشورهای اسکاندیناوی برابری کامل در کمترین زمان ممکن به نسبت دیگر کشورها حاصل خواهد شد.

در بریتانیا، زنان به طور متوسط ۴ ساعت و ۴۰ دقیقه از روز خود را صرف امور خانه‌داری و مسوولیت‌‌های مربوط به بچه‌‌ها می‌کنند، در حالی که این میزان برای آقایان ۲ ساعت و ۲۸ دقیقه در یک روز است. البته نباید فراموش کرد که این میزان در دهه ۶۰ قرن بیستم ۶ ساعت برای خانم‌ها و فقط ۹۰ دقیقه برای آقایان در روز بود. با مقایسه این دو آمار می‌توان به روشنی نتیجه گرفت که کار‌‌های کارشناسی و برنامه‌‌های آموزشی در چند دهه اخیر بسیار اثربخش بوده‌اند و با نزدیک شدن تقریبی این آمار میزان تفاهم در خانواده نیز بیشتر شده است. اما یک نکته مهم را نباید از نظر دور داشت و آن این که روند نزدیک شدن زمان کار کردن آقایان و خانم‌‌ها در کارهای خانه در کشورهای مختلف متفاوت است. چون بسیاری از کارهای روزمره مثل پختن غذا، تمیز کردن خانه و مراقبت از بچه‌‌ها، هنوز هم در ذهن بسیاری از مردها به عنوان کارهای زنانه مطرح هستند و آنها ترجیح می‌دهند حتی وقتی حرف کارهای خانه مطرح می‌شود، به کارهای مردانه بپردازند و وقت خود را صرف انجام دادن کارهایی چون بحث و تبادل نظر، تمیز کردن و رسیدگی به اتومبیل و کارهای خارج از خانه یا خرید کردن بکنند. محققان می‌گویند صرف اطلاق شدن کارهای زنانه به چنین کارهایی باعث می‌شود تا آقایان علاقه کمتری به این کار پیدا کنند؛ چون آنها از کودکی آموخته‌اند که این کارها زنانه است.

دکتر سولیوان محققی که این تحقیق گسترده زیر نظر او انجام شده معتقد است نگرش‌‌های فرهنگی که بویژه در دوره مدرسه در ذهن پسرها تقویت می‌شود، می‌تواند عامل دائمی کردن دیدگاه جنسیتی در مورد مشاغل مختلف باشد. به این ترتیب آنها ناخودآگاه می‌آموزند کارهای خانه کارهای زنانه هستند و از کودکی نسبت به انجام دادن آنها بیگانه می‌شوند. با این حال سیاست‌های اجتماعی هر جامعه نیز بر شکل‌گیری این نگرش‌‌ها بی‌تاثیر نیست و در جوامع اسکاندیناوی که از نظر اجتماعی زنان موقعیت مساوی در کارهای بیرون منزل دارند و به عنوان نیروی کار برابر با مردان به آنها نگاه می‌شود، همین مساله موجب می‌شود تا مردان نیز در امور منزل همان نقش‌‌ها را تقبل کنند و در نتیجه تساوی مسوولیت در امور خارج و داخل خانه به وجود می‌آید.

آرزو پناهی

منبع: گاردین