با شام نخوردن می شود لاغر شد

از ۱۵ سالگی اضافه وزن پیدا کردم قبل از ازدواج اضافه وزن داشتم اما بعد از بارداری هایم چاق شدم من ۲ فرزند دارم بعد از تولد اولین فرزندم چاق شدم و نتوانستم وزن کم کنم

خانم احمدی از اضافه‌وزنش شکایت دارد، می‌گوید:

بعد از بارداری‌ام چاق شدم

▪ خانم احمدی! از چه زمانی چاق شدید؟

از ۱۵ سالگی اضافه وزن پیدا کردم. قبل از ازدواج اضافه وزن داشتم اما بعد از بارداری‌هایم چاق شدم. من ۲ فرزند دارم. بعد از تولد اولین فرزندم چاق شدم و نتوانستم وزن کم کنم. ۵ سال بعد با وزن ۸۵ کیلوگرم برای بار دوم باردار شدم و وزنم به ۹۰ کیلوگرم رسید. در حال حاضر فرزند دومم ۲ ساله است و با اینکه شیر خودم را می‌خورد هنوز نتوانسته‌ام وزن کم کنم. زایمان‌هایم طبیعی بود و در بارداری‌ها هیچ مشکلی نداشتم. تنها مشکلم باقی ماندن اضافه وزن دوران بارداری است.

▪ چرا می‌خواهید وزن کم کنید؟

من خیلی چاق نیستم. چاقی‌ام کلی است و خیلی به چشم نمی‌آید. البته شکم بزرگی دارم و نمی‌توانم لباس‌هایی که دوست دارم بپوشم. به همین دلیل دوست دارم وزنم را پایین بیاورم.

▪ برای کاهش وزن چه کار کرده‌اید؟ تا به حال رژیم گرفته‌اید یا سراغ قرص و داروی گیاهی رفته‌اید؟

تا به حال سراغ قرص و داروهای (گیاهی و شیمیایی) لاغری نرفته‌ام اما چندبار رژیم گرفته‌ام. مدتی رژیم می‌گیرم و وزن کم می‌کنم اما بعد خسته می‌شوم و ادامه نمی‌دهم. بعد از رژیم هم ولع به خوردن پیدا می‌کنم و دوباره چاق می‌شوم. مثلا در آخرین رژیمی که گرفتم ۲ هفته روزی ۶ عدد سیب و ۱۲ عدد خرما می‌خوردم. با این رژیم مقداری وزن کم کردم اما خیلی سریع برگشت.

▪ پرخور هستید؟

به جز مواقعی که برای پیشگیری از چاقی کم‌خوری می‌کنم زیاد می‌خورم.

▪ مثلا در یک روز چقدر غذا می‌خورید؟

صبح دیر بیدار می‌شوم و فرصت صبحانه خوردن ندارم. ظهر برنج و خورش می‌خورم. برنج زیاد می‌خورم و غذاهایم را خیلی‌چرب می‌کنم. ساعت ۳ تا ۴ بعدازظهر دوباره برنج و خورش می‌خورم. عصر ساندویچ‌های بیرون و شام هم دوباره برنج و خورش می‌خورم. اهل تنقلات هم هستم و گردو و خرما خیلی دوست دارم و زیاد می‌خورم.

▪ چه زمان‌هایی بیشتر پرخوری می‌کنید؟

وقتی استرس دارم دائم در حال خوردن هستم. بعد هم دچار افسردگی و پشیمانی از پرخوری می‌شوم و تصمیم می‌گیرم دیگر زیاد نخورم اما نمی‌توانم جلوی خودم را بگیرم و دوباره پرخوری می‌کنم.

▪ مشکل و بیماری خاصی ندارید؟ دارو مصرف می‌کنید؟

نه، مشکل و بیماری ندارم و هیچ دارویی مصرف نمی‌کنم.

▪ چقدر فعالیت بدنی دارید؟ ورزش می‌کنید؟

متاسفانه حال و حوصله ورزش کردن ندارم و بیشتر در خانه هستم.

▪ حرف یا پرسش آخر؟

از متخصصان می‌خواهم من را برای کاهش وزن راهنمایی کنند. در ضمن می‌خواهم بدانم آیا می‌شود با شام نخوردن لاغر شد.

نگاه متخصص تغذیه

نظردکتر تیرنگ نیستانی درباره سوژه «میزگرد تغذیه»

با حذف شام مخالفم

▪ مهمان این هفته «میزگرد تغذیه» قدشان ۱۶۵ سانتی‌متر و وزنشان ۹۰ کیلوگرم است. وزن مناسب برای ایشان چقدر است؟

وزن ۶۰ تا ۶۳ کیلوگرم برایشان مناسب است اما این تمام داستان نیست. مهم این است که ایشان به اندازه‌ای وزن کم کند که کیفیت زندگی‌اش آسیب نبیند و وضعیت سلامتش بهبود پیدا کند. وزن ایده‌آل در مورد هر فرد متفاوت است. بیمار باید به‌طور فردی بررسی شود تا وزن دست‌یافتنی برایش مشخص شود. به ایشان پیشنهاد می‌کنم به‌عنوان گام نخست به وزن ۸۰ کیلوگرم فکر و بعد از رسیدن به این وزن برای گام‌های بعدی برنامه‌ریزی کند.

▪ ایشان به گفته خودش پرخور است اما صبحانه نمی‌خورد. شام و ناهار برنج و خورش می‌خورد و تنقلات هم زیاد مصرف می‌کند. نظر شما درباره رفتار غذایی ایشان چیست؟

افرادی که صبحانه نمی‌خورند ۲ گروه هستند، یکی افرادی که صبح زود بیدار می‌شوند و گروه بعد افرادی که تا نزدیک ظهر خوابند. افرادی که صبح زود بیدار می‌شوند و صبحانه نمی‌خورند اگر سابقه دریافت غذایی بالا داشته باشند ممکن است به‌دلیل مصرف زیاد شام صبح اشتهایی به خوردن صبحانه نداشته باشند. نتایج مطالعه‌های متعدد نشان داده نخوردن صبحانه یکی از عوامل خطر افزایش وزن است. حذف صبحانه نه‌تنها به کاهش وزن کمک نمی‌کند بلکه باعث افزایش وزن می‌شود. افرادی که دیر از خواب بیدار می‌شوند برای حفظ سلامتشان باید نظم بیشتری داشته باشند. نظم در برنامه غذایی و تغذیه بسیارمهم است. متابولیسم بدن تحت‌تاثیر تغذیه و سوخت‌وساز بدن و نظم غذایی تابع نظم در کل زندگی است. به ایشان توصیه می‌کنم نظم را در برنامه غذایی‌شان جاری کنند. صبح زودتر بیدار شوند و صبحانه بخورند. روزانه ۳ وعده اصلی و در فاصله وعده‌ها میان‌وعده مناسب مثل میوه بخورند. برخی افراد به‌دلیل اینکه در فاصله صبحانه تا ناهار احساس گرسنگی نمی‌کنند میان‌وعده نمی‌خورند اما موقع ناهار ولع پیدا می‌کنند و کالری زیادی وارد بدنشان می‌کنند. به‌طور معمول ۳ ساعت بعد از صرف غذا گرسنگی ملایمی ایجاد می‌شود که با صرف میان‌وعده رفع می‌شود، بنابراین صرف میان‌وعده به‌دلیل اینکه از ولع در وعده بعد پیشگیری می‌کند، بسیارمهم است.

▪ درباره عادت به غذاهای چرب نظرتان چیست؟

مصرف زیاد چربی علاوه بر اینکه ممکن است در آینده دور یا نزدیک مشکل‌های زیادی برای ایشان و همسرشان ایجاد کند سلامت فرزندانشان را نیز تهدید می‌کند. مصرف غذای چرب باعث دریافت کالری اضافه می‌شود و امکان پروزنی را در فرزندانشان افزایش می‌دهد. ضمن اینکه ذائقه بچه‌ها به غذای پرکالری و پرچرب عادت می‌کند. ایشان باید به حد و اندازه چربی غذایی که برای خود و خانواده‌شان تهیه می‌کنند دقت کنند. به نظر من، خانم‌های ایرانی اینقدر باسلیقه هستند که با روغن کم هم می‌توانند غذای خوشمزه تهیه کنند.

▪ این خانم ناهار و شام برنج و خورش می‌خورند. آیا این موضوع می‌تواند روی وزنشان تاثیر داشته باشد؟

انباشت چربی در بدن به برنج و نان مربوط نیست بلکه به کالری دریافتی بستگی دارد. این کالری می‌تواند از هر منبعی باشد. مقدار کالری غذاست که در کنار فعالیت بدنی نقش تعیین‌کننده ‌روی وزن دارد. این باور که نان و برنج باعث چاقی می‌شود درست نیست. بیشتر افرادی که در آمریکای شمالی و اروپا زندگی می‌کنند مثل ایرانی‌ها به مصرف برنج عادت ندارند اما چاق هستند. مشکل وزن ایشان باید با مراجعه به متخصص تغذیه و دریافت مشاوره صحیح حل شود. متخصص تغذیه مامور این نیست که فرد را از لذت غذاخوردن محروم کند. هدف این است که همه افراد از این لذت بهره‌مند شوند و در عین حال سلامتشان را حفظ کنند. لذت حفظ تندرستی از لذت غذاخوردن بیشتر است.

▪ درباره رژیم تک‌غذایی ایشان چه نظری دارید؟

این نوع برنامه‌های غذایی به هیچ عنوان کارآمد و قابل‌استفاده نیست. پیشنهاد من به همه خواننده‌ها و افرادی که مشکل اضافه‌وزن دارند و لازم است شیوه زندگی و عادت‌های غذایی‌شان را تغییر دهند این است که قبل از اجرای هر برنامه غذایی از خودشان بپرسند: «من تا چه مدت می‌توانم این رژیم‌غذایی را ادامه بدهم؟» پاسخ این سوال تاریخ مصرف برنامه غذایی را مشخص می‌کند. اگر رژیم‌غذایی منطقی و عقلانی نباشد علمی و کاربردی نیست. بشر نمی‌تواند با یک ماده غذایی نیازهای بدنش را رفع کند و دچار سوء‌تغذیه می‌شود. این رژیم‌های عجیب و غریب مانند کوچه بن‌بست هستند که از طریق آنها نمی‌توان به مقصد رسید و برای رسیدن به مقصد باید راه رفته را برگشت.

▪ با حذف شام موافقید؟

حذف وعده‌های غذایی، از جمله شام، کار نادرستی است و من به‌هیچ‌عنوان آن را پیشنهاد نمی‌کنم. اینکه در همه‌جای دنیا مردم روزی ۳ وعده غذا می‌خورند، براساس نیاز و فیزیولوژی بدن شکل گرفته و همان‌طور که صرف شام‌های متداول باعث چاقی نمی‌شود حذف آن نیز باعث لاغری نمی‌شود اما اگر فرد گرسنه باشد و شام نخورد قطعا دچار عوارض می‌شود. گرسنگی نوعی شکنجه است و باعث ناراحتی معده و عوارض دیگر می‌شود. از سوی دیگر، حذف شام به‌دلیل سیر بودن نیز ناشی از پرخوری در وعده قبل است که مطابق اصول تغذیه نیست.

▪ حرف آخر؟

این خانم در سنین جوانی هستند و فعلا نیروی جوانی کمکشان می‌کند وزن بالا را حمل کنند اما این نیرو در طول زمان از بین می‌رود و مشکل‌های چاقی و وزن بالا گریبانگیرشان می‌شود. به ایشان توصیه می‌کنم از الان به فکر کاهش وزن باشند تا بتوانند راحت‌تر و سالم‌تر زندگی کنند. توجه داشته باشند راه کاهش وزن رعایت رژیم‌غذایی درست است و هیچ راه میانبری وجود ندارد. حتی جراحی و دارودرمانی فرد را از رعایت رژیم‌غذایی درست بی‌نیاز نخواهد کرد. پیشنهادم به ایشان این است که به متخصص تغذیه مراجعه کنند. رژیم‌غذایی خوب به تنهایی کارساز نخواهد بود. متخصص تغذیه با مشاوره، بررسی مشکل‌ها، ارائه راه‌حل، ایجاد انگیزه، مراقبت و گوشزد کردن خطاها و رفتارهای غلط غذایی می‌تواند به ایشان کمک کند. بیشتر افراد به فردی نیاز دارند که خطاهایشان را به آنها گوشزد کند. خیلی مواقع افزایش وزن ناشی از یک یا دو عادت غذایی نادرست است که در طول زمان تکرار می‌شود. مثلا خانم‌هایی که کودکشان غذای کمکی می‌خورد با خوردن اضافه غذای کودک در پایان سال دچار چند کیلوگرم اضافه وزن می‌شوند و خودشان هم به این موضوع توجهی ندارند.

● نگاه متخصص بیماری‌های زنان

قبل از بارداری به فکر وزنتان باشید

دکتر طاهره افتخار

عضو هیات‌علمی‌دانشگاه علوم‌پزشکی تهران

ما به خانم‌هایی که خیلی چاق هستند توصیه می‌کنیم در دوران بارداری به متخصص تغذیه مراجعه کنند چون افرادی که خیلی چاق هستند لزومی ‌ندارد در بارداری وزنشان بالا برود. نتیجه افزایش وزن زیاد در بارداری چاقی پیشرونده است چون در این صورت فرد همه اضافه وزن را در دوران شیردهی از دست نمی‌دهد و در نتیجه به‌صورت مزمن در هر بارداری دچار اضافه وزن بیشتر می‌شود. خانم‌ها از دوران بارداری باید رژیم مناسب داشته باشند، غذای سالم بخورند، غذاهای چرب و سرخ‌کرده، خامه و بستنی نخورند و از دریافت ویتامین‌ها و شیر و کلسیم مطمئن شوند، از لبنیات کم‌چرب استفاده کنند، شیرینی بیش از حد مصرف نکنند و همین کار را در دوران شیردهی انجام دهند. همچنین فعالیت بدنی و تحرک داشته باشند. برخی فکر می‌کنند یک خانم باردار نباید فعالیت طبیعی داشته باشد در حالی که زن باردار هم یک فرد سالم است و نباید تحرکش کم باشد. این اشتباهی است که به مرور باعث چاقی و افزایش وزن می‌شود.

بنابراین به ایشان توصیه می‌کنم برای حفظ سلامتشان سبک زندگی‌شان را اصلاح کنند. بررسی‌ها نشان داده ۵۰درصد بیماری‌های بدخیم به‌علت سبک زندگی است. چاقی با سبک زندگی ارتباط دارد و خیلی از سرطان‌ها مانند سرطان رحم، پستان و کولون با چاقی مرتبط است. همچنین چاقی از علت‌های اصلی بیماری‌هایی مانند اختلال‌های قلبی- عروقی و آمبولی ریه که جدی و کشنده‌اند، است. به ایشان تاکید می‌کنم برای حفظ سلامتشان حتما وزن کم کنند و سعی کنند به وزن متعادل برسند.

● نگاه روان‌پزشک

بعضی وسواس‌ها

اضافه‌وزن می‌آورند

دکتر محمدرضا خدایی

عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌بهزیستی و توانبخشی

افزایش وزن و چاقی علت‌های مختلفی دارد و سبک زندگی فرد نیز بر این موضوع تاثیر دارد. وسواس هم می‌تواند باعث چاقی و افزایش وزن شود. افرادی که وسواس خوردن دارند برای کسب آرامش غذا می‌خورند. همان‌طور که برخی افراد هنگام تنش به‌صورت وسواس‌گونه کارهایی مانند جویدن ناخن انجام می‌دهند برخی هم دچار نوعی اختلال در خوردن می‌شوند و باوجود اینکه از خوردن لذت نمی‌برند بدون اشتها و علت خاصی صرفا برای خاموش کردن استرس غذا می‌خورند. بیشتر هم به غذاهای کربوهیدراتی مانند نان، برنج و شیرینی که کالری و انرژی زیادی دارند روی می‌آورند. برخی از این افراد بعد از خوردن دچار پشیمانی می‌شوند و برای جبران پرخوری‌شان به راه‌های نامناسب مانند ورزش سنگین و غیرمتعارف، رژیم‌های سفت و سخت یا استفراغ رو می‌آورند. همان‌طور که ایشان توضیح داده است نمی‌تواند برنامه کاهش وزنش را تا آخر ادامه بدهد و به اتمام برساند. این خوردن و رژیم گرفتن‌های پی در پی و رژیم‌های دوره‌ای بدترین حالت چاقی و لاغری است و ممکن است شکل بدن را تغییر بدهد و در بدن اختلال‌هایی ایجاد کند.

ایشان باید توجه داشته باشد اگر بخواهد این وضع را ادامه بدهد ممکن است دچار افزایش قند و چربی خون شود و مشکل‌هایی برایش ایجاد شود. به ایشان توصیه می‌کنم به متخصص تغذیه مراجعه کند و برای رسیدن به وزن مطلوب برنامه غذایی مناسب دریافت کند. در کنار آن به‌وسیله تیم روان‌پزشک و روان‌شناس مورد بررسی، مشاوره و درمان قرار بگیرد. البته برای کاهش وزن خانواده هم باید همکاری لازم را داشته باشد و سبک زندگی همه افراد خانواده تغییر کند، به این ترتیب که از ورود تنقلات، شیرینی، شکلات و موادغذایی چاق‌کننده به خانه جلوگیری شود و بیشتر سبزی و میوه به مصرف برسد.

● نگاه متخصص پزشکی ورزشی

ورزش به تنهایی

لاغرتان نمی‌کند

دکتر احمد باقری‌مقدم

عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان

همه فعالیت‌هایی که ما طی روز انجام می‌دهیم فعالیت فیزیکی هستند. هنگام انجام کارهای روزمره مانند کارهای خانه‌داری و پیاده‌روی معمولی مقداری کالری سوزانده می‌شود اما این مقدار خیلی قابل‌توجه نیست و اثری روی کاهش وزن ندارد. این فعالیت‌ها باعث حرکت مفاصل می‌شود و از لاغری عضلات پیشگیری می‌کند اما آثار قلبی- عروقی ندارد و چاقی را از بین نمی‌برد. برای کاهش وزن ورزش‌های هوازی با شدت متوسط مانند دویدن آرام، راه‌رفتن تند، شنا و دوچرخه‌سواری توصیه می‌شود. (در ورزش با شدت متوسط ضربان قلب فرد باید به ۱۰۰تا ۱۲۰برسد اما نباید به نفس‌نفس بیفتد.) این نوع ورزش باعث بهبود سیستم قلبی تنفسی، افزایش سوخت کالری و کاهش وزن می‌شود. ایشان برای کاهش وزن باید برنامه ورزشی منظمی ‌داشته باشند و هر روز یک ساعت ورزش هوازی با شدت متوسط انجام دهند. در شروع می‌توانند در زمان‌های کمتر و ۲بار در روز ورزش کنند. استفاده از تردمیل در خانه که ضربان قلب و میزان مصرف کالری را نشان می‌دهد مفید است. شنا، راه‌رفتن در آب و پیاده‌روی تند در پارک نیز برای ایشان مناسب است. البته نباید فراموش کرد که کاهش وزن تنها با ورزش امکان‌پذیر نیست اما ورزش در کنار رژیم‌غذایی مناسب باعث می‌شود روند کاهش وزن تسریع و تاثیر آن ماندگار شود.

فرزانه فولادبند

«میزگرد تغذیه» درباره اضافه وزن خانم احمدی با حضور دکتر تیرنگ نیستانی متخصص تغذیه دکتر طاهره افتخار متخصص بیماری‌های زنان دکتر محمدرضا خدایی روان‌پزشک دکتر احمد باقری‌مقدم متخصص پزشکی ورزشی