ریشه های افزایش سن ازدواج

بعضی ها ادعا می کنند تنها دلیل بالا رفتن سن ازدواج در ایران, مسائل و مشکلات مالی و اقتصادی است در حالی که مشکلات مالی در کنار مسائل دیگری دست به دست هم داده اند تا سن ازدواج را به تدریج بالا ببرند مشکلاتی که در ادامه به چند نمونه از مهم ترین آنها اشاره می کنم البته بخشی از جهش میانگین سن ازدواج در ایران به مسائل اقتصادی مربوط می شود

بعضی‌ها ادعا می‌کنند تنها دلیل بالا رفتن سن ازدواج در ایران، مسائل و مشکلات مالی و اقتصادی است در حالی که مشکلات مالی در کنار مسائل دیگری دست به دست هم داده‌اند تا سن ازدواج را به‌تدریج بالا ببرند؛ مشکلاتی که در ادامه به چند نمونه از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنم. البته بخشی از جهش میانگین سن ازدواج در ایران به مسائل اقتصادی مربوط می‌شود...

یعنی برخی از دخترها و پسرهای جوان به دلیل مشکلات اقتصادی یا نداشتن شغل مناسب، متوجه می‌شوند که قادر نیستند به‌طور مستقل، یک زندگی را اداره کنند. به همین دلیل چند سال تا رسیدن به موقعیت کاری مناسب و کسب درآمد کافی صبر می‌کنند و همین مساله باعث افزایش سن ازدواجشان می‌شود. یعنی امنیت شغلی و امنیت اقتصادی می‌توانند در سن ازدواج تاثیرگذار باشند. دلیل دیگری که امروزه باعث افزایش سن ازدواج شده، این است که بیشتر جوانان دوست دارند به حدی از بلوغ فکری یا اجتماعی برسند و بعد تصمیم به تشکیل خانواده بگیرند، در حالی که در زمان‌های گذشته، خیلی از پسرها قبل از رفتن به سربازی یا بلافاصله پس از برگشت از خدمت ازدواج می‌کردند. دسترسی مناسب و ایجاد فرصت‌های بیشتر برای ارتقای سطح زندگی (در زمینه‌های اقتصادی، آموزشی یا مهارتی) باعث شده نسل امروز، علاقه‌ای به ازدواج زودهنگام نداشته باشد. نکته دیگر در مورد میزان مسوولیت‌پذیری افراد است.

معمولا زندگی مجردی ویژگی‌های خاص خود را دارد و بار مسوولیت کمتری به دوش افراد است. فرد مجرد، در بیشتر موارد فقط باید پاسخگوی خودش باشد اما زندگی متاهلی به معنای پذیرش مسوولیت جدید و ایفای نقشی جدید است. برخی افراد با توجه به خوشی‌هایی که در زندگی مجردی در این دوره و زمانه دارند، نمی‌توانند به راحتی با نقش و مسوولیت جدید در زندگی مشترک کنار بیایند و این قبول مسوولیت را به قدری عقب می‌اندازند که باعث بالا رفتن سن ازدواجشان می‌شود. متاسفانه گروهی از افراد گمان می‌کنند تشکیل خانواده به معنای ایجاد محدودیت‌هاست و دیگر نمی‌توانند راحتی دوران مجردی‌شان را در دروان تاهل هم تجربه کنند. این تفکر غلط در کنار کاهش مسوولیت‌پذیری می‌تواند عامل افزایش سن ازدواج باشد.

در مواردی هم می‌بینیم برخی دخترها یا پسرها، ‌به هیچ‌وجه مشکل مالی ندارند و تنها دلیل بالا رفتن سن ازدواجشان، نداشتن امید به آینده است. چنین افرادی با وجود داشتن مسکن، شغل و درآمد مناسب، از ازدواج سر باز می‌زنند. نداشتن اطمینان به آینده عامل بالا رفتن سن ازدواج در این گروه از افراد است. مشاهده مشکلات زندگی اطرافیان، افزایش مشکلات اجتماعی مانند اعتیاد، بالا رفتن آمار طلاق، نداشتن اطمینان به سلامت دخترها و پسرها و دیدن مشاجره‌های خانوادگی، همه و همه باعث می‌شوند یک جوان شاداب، با وجود اینکه مشکل اقتصادی هم ندارد، تمایلی به ازدواج نداشته باشد.

تغییر شیوه زندگی و تمایل بیشتر به داشتن زندگی مستقل هم باعث شده سن ازدواج در ایران نسبت به چند دهه گذشته افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. متاسفانه بسیاری از زوج‌های جوان به زندگی در خانه‌های کوچک هم راضی نمی‌شوند و آنقدر صبر می‌کنند تا به ایده‌آل‌های رفاهی‌شان برسند و بعد ازدواج کنند! نتیجه هم این می‌شود که سن ازدواج، هر روز و هر روز بالاتر می‌رود. البته این مساله و تغییر در ساختار خانواده‌ها،‌ بیشتر در کلانشهرها به چشم می‌خورد.

در برخی موارد هم علت افزایش سن ازدواج در جامعه امروزی، تمایل بیشتر جوانان به ادامه تحصیل است. دخترها تمایل بیشتری به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر نشان می‌دهند و دوست دارند ازدواج خود را به بعد از اتمام تحصیلات دانشگاهی، موکول کنند. در چنین شرایطی هم بالا رفتن سن ازدواج، غیر قابل انکار خواهد بود. ضمن اینکه افزایش تحصیلات، معمولا با تغییر معیارهای ازدواج همراه است. یک فرد تحصیلکرده، معیارهای سفت و سخت‌تری برای ازدواج دارد و همین تغییر معیار می‌تواند سن ازدواج را تا رسیدن فرد به همسر ایده‌آلش، بالا و بالاتر ببرد.

دکترسیدحسن موسوی‌چلک

رییس انجمن مددکاری ایران