افشاگری در سطح

نگاهی به فیلم «شهر مرزی» ساخته گریگوری ناوا

«شهر مرزی» یک فیلم افشاگرانه درباره ظلمی است که کشورهای سرمایه‌دار غربی در حق مردمان کشورهای جهان سوم روا می‌دارند.

این ظلم در فیلم «شهر مرزی» در قالب داستان قتل‌های زنجیره‌ای زنان کارگر در شهر خواریز مکزیک تصویر شده است؛ جنایت‌هایی که دولت مکزیک و سرمایه‌داران آمریکایی برای آنکه فعالیت کارخانه‌هایشان با مشکل مواجه نشود، روی آن سرپوش می‌گذارند. فیلمی که در سطح حرکت می‌کند و حتی به دلیل اصلی ماجرا نزدیک هم نمی‌شود.

«شهر مرزی» نشان می‌دهد برخی از کشورهای فقیر جهان سوم چقدر از اجرای سرسری و بی‌خاصیت قانون و از فساد سردمداران دولتی رنج می‌برند.

به‌عنوان مثال در فیلم می‌بینیم که پلیس مکزیک آمار زنان به قتل رسیده را کمتر اعلام می‌کند تا دولت و کمپانی‌های آمریکایی زیر سوال نروند. در فیلم به‌طور واضح لمس می‌کنیم که قانون طرف کسی است که پول بیشتری بدهد و اعمال قانون تنها مختص طبقات فرودست جامعه است.

شخصیت‌پردازی «لورن»، زن خبرنگار با بازی جنیفر لوپز خوب انجام شده است. در جای‌جای فیلم، او در فلاش‌بک‌هایی گذشته را به یاد می‌آورد و ما با یک قیاس ظریف او را هم جزو مردم رنج‌کشیده مکزیک می‌یابیم که همین خشونت جامعه مکزیک پدر و مادرش را در کودکی از او گرفته است و اینکه لورن هم می‌توانسته به‌راحتی جای یکی از کارگران مقتول هم‌وطنش باشد.

این فلاش‌بک‌های خوب از کودکی او به‌نحو تاثیرگذاری سماجت و پشتکار او را در پیگیری پرونده توجیه می‌کند.

در اواخر فیلم، وقتی سردبیر روزنامه از چاپ مقاله لورن سر باز می‌زند، دقیقا متوجه می‌شویم که از طرف دولت و کارخانه‌دارهای آمریکایی تحت فشار قرار گرفته است و اینکه کشورهای به‌اصطلاح جهان اول و متمدن تنها به فکر رفاه و آسایش مردم خود هستند، چه باک که این راحتی و آسایش با کشتار مردم جهان سوم به‌دست بیاید.

ولی در نگاه کلی به فیلم، سویه افشاگرانه فیلم تعمیق نمی‌شود و این نگاه افشاگرانه هم باز نوعی نگاه غربی و ژورنالیستی به مشکلی از کشورهای جهان سوم به‌حساب می‌آید.

اینکه خود مردم مکزیک نمی‌توانند کاری برای خودشان بکنند و فقط یک زن مکزیکی ـ آمریکایی می‌تواند ناجی آنها باشد، جای سوال دارد و دامنه افشاگری فیلم را محدود می‌کند و «شهر مرزی» با چنین رویکردی باز هم نجات مردم جهان سوم را در گرو یک ناجی از کشورهای غربی می‌بیند، البته فیلم از روی یک داستان واقعی ساخته شده است ولی انتخاب چنین داستانی نشان می‌دهد که سازندگان فیلم بیش از هر چیز جذب مضمون برگشت یک ناجی غربی به کشور زادگاهش شده‌اند.

فیلم «شهر مرزی» نسبت به فیلم‌های برجسته‌ای با مضمون قتل‌های زنجیره‌ای مثل فیلم «هفت» (دیوید فینچر) از نظر درام‌پردازی و پرداخت سینمایی به مراتب عقب‌تر است اما با وجود این نقیصه‌ها، «شهر مرزی» با اینکه یک فیلم روز معمولی سینمای آمریکا به‌نظر می‌رسد ولی جلوه‌های خوبی دارد و از نظر درام‌پردازی از کشش لازم برخوردار است و تماشاگر را تا انتها به‌دنبال خود می‌کشاند، هرچند دامنه افشاگری‌اش محدود به یک آرم فاسد است و به اصل ماجرا نمی‌پردازد.

حسین آریانی