نگاهی به زندگی و آثار جان راولز

جان راولز در ۲۱ فوریه ۱۹۲۱ در شهر بالینمور واقع در‌ ‌ایالت مریلند متولد شد.‌
‌او دومین فرزند از پنج فرزند ویلیام لی راولز و آنا‌ ‌استامپ بود. پدرش حقوقدان بود و در امور مالیاتی …

جان راولز در ۲۱ فوریه ۱۹۲۱ در شهر بالینمور واقع در‌ ‌ایالت مریلند متولد شد.‌

‌او دومین فرزند از پنج فرزند ویلیام لی راولز و آنا‌ ‌استامپ بود. پدرش حقوقدان بود و در امور مالیاتی فعالیت می‌کرد. و مادرش ریاست‌ ‌انجمن زنان بالتیمور را به عهده داشت. وی دوره ابتدایی و متوسطه را در بالتیمور و‌ ‌سپس در مدرسه‌ای پیرو کلیسای استقفی در کانکتیکت به پایان رساند در سال ۱۹۳۹ به‌ ‌دانشگاه پرینستون رفت و به تحصیل در رشته فلسفه پرداخت. سپس در سال ۱۹۴۳ پس از‌ ‌اتمام دوره لیسانس به ارتش آمریکا پیوست و به عنوان سرباز نیروی زمینی در جنگ در‌ ‌منطقه اقیانوس آرام شرکت کرد. در سال ۱۹۴۶ از خدمت در ارتش کناره‌گیری نمود و به‌ ‌نوشتن رساله دکترای خود در زمینه فلسفه اخلاق پرداخت. وی پس از اخذ دکترا تا سال۱۹۵۲ ‌ ‌در همان دانشگاه به تدریس فلسفه اشتغال داشت. سپس به دانشگاه کورنل رفت. و پس‌ ‌از چند سال به عنوان استاد فلسفه در دانشگاه هاروارد شروع به تدریس کرد.‌

‌او در سال ۱۹۷۱ کتاب معروف خود را تحت عنوان نظریه‌ ‌عدالت نوشت. این کتاب تا کنون به ۲۳ زبان ترجمه شده و بیش از ۲۵۰/۰۰۰ نسخه از آن در‌ ‌امریکا به فروش رفته است.‌

‌و در حدود ۵۰۰۰ کتاب و مقاله در رد یا تفسیر این کتاب‌‌ ‌تا به امروز نوشته شده است.البته او اندیشه هایی را که در آن کتاب بیان کرده بود در‌ ‌کتاب دیگری با عنوان (لیبرالیسم سیاسی۱۹۹۳) تعدیل و تکمیل کرد.راولز پیش از تالیف‌ ‌این دو اثر مقاله(عدالت به مثابه انصاف۱۹۵۸)را منتشر کرد که از آن به عنوان اثری‌ ‌کلاسیک یاد می شود.او در ۲۶نوامبر۲۰۰۲چشم از جهان فروبست.هنگام مرگ ۸۱ سال داشت و‌ ‌از سال ۱۹۶۴تا پایان عمر در دانشکده فلسفه دانشگاه هاروارد تدریس می کرد.‌

‌هدف راولز از نوشتن کتاب نظریه عدالت‌،

‌به گفته خود او هدف‌اش از نوشتن این کتاب “طرح نظریه‌ ‌سنتی قرارداد اجتماعی اندیشمندانی چون لاک، روسو و کانت بود در چارچوبی عمومی‌تر و‌ ‌تجریدی‌تر”. شکی نیست که راولز در این کتاب در جستجوی یافتن مبانی فلسفی جدیدی برای‌ ‌اندیشه لیبرالی قرن بیستم است.‌

‌از این رو، مخالفت راولز با سنت اندیشه سیاسی مارکسیسم‌ ‌و آموزه های نفع گرایانه بنتام و جان استورات میل که از آموزه “بیشترین سعادت برای‌ ‌بالاترین شمار افراد” دفاع می‌کردند، موجب شد که او پایه و اساس اندیشه لیبرالیسم‌ ‌را همزمان بر مبنای مفاهیمی چون عدالت اجتماعی و حقوق فردی پایهریزی کند. چرا که‌ ‌بر مبنای آموزه‌های قبلی حقوق اقلیت‌ها و گروه‌های ضعیف به دست اصحاب قدرت و ثروت‌ ‌تحت تاثیر نوع اکثریت به فراموشی سپرده می‌شد.‌ ‌به‌ ‌واقع نام جان راولز همواره تداعی گر بحثی در باب عدالت اجتماعی است که سعی شده است‌ ‌در آن، قرابتی بین آزادی و عدالت به وجود آید. یکی از دلایل توجه به مفهوم عدالت در‌ ‌آرای راولز، پیوند نظری موفقی است که وی بین آزادی‌به مثابه مهمترین آرمان لیبرال ها‌ ‌و عدالت برقرار کرده است. پیوندی که بسیاری ازفلاسفه و اندیشمندان متقدم وی، آن را‌ ‌نفی کرده بودند

لیبرال بودن راولز به معنی این است که وی‌ ‌آزادی فردی و حکومت قانون را مبنای کار خود قرار داده و با تکیه بر عقلانیت،‌ ‌فردگرایی، تساهل، جهانشمول گرایی، سکولاریسم و پلورالیسم [که همه از اصول معرفت‌ ‌شناختی لیبرالیسم هستند] سعی کرده است، نظریه خود را ساخته و پرداخته کند. البته او‌ ‌از آن دست لیبرالهایی است که تا حدودی به دخالت دولت در امور جامعه عقیده دارد،‌ ‌یعنی میزانی از حضور و دخالت دولت را برای تحقق آرمان های لیبرالیستی ضروری می داند‌ ‌و حتی از این منظر، دولت حداقلی رادیکال را نیز قبول ندارد. برای راولز هدف رسیدن‌ ‌به جامعه ای “موزون و متعادل” است. جامعه ای که در آن خیر و منفعت هر یک از افراد،‌ ‌به واسطه نهادینه شدن تعبیری عام از عدالت که مبتنی بر آزادی های برابر است، محقق‌ ‌می شود. عدالت مورد نظر راولز، عدالت ورزیدن به شخص یا عدالت به مثابه یک رفتار و‌ ‌عمل خاص نیست؛ بلکه اصولا، عدالت برای او در سطحی نهادی- اجتماعی مورد نظر است. بر‌ ‌همین اساس او بیش‌ ‌از عدالت توزیعی بر عدالت رویه ای تکیه می کند، چرا که در عدالت‌‌‌رویه ای برابری در فرصت ها اصل است.‌ ‌

منابع:

فیلسوفان سیاسی قرن بیستم-مایکل‌ ‌ایچ لسناف-ترجمه خشایار دیهیمی-نشر ماهی-تهران ۱۳۸۵‌

درجستجوی عدالت-رامین جهانبگلو-انتشارات‌ ‌جهان کتاب

جهانی شدن با عدالت سازگار نیست-محمود‌ ‌شفیعی-مجله بازتاب اندیشه شماره ۱۶‌

فاطمه شهابی