روابط آتی آمریكا و آلمان

به خاطر تضادهای موجود در مناسبات دوسوی اقیانوس, مواضع سیاسی باید در آینده با یكدیگر هماهنگ شوند, زیرا هم اكنون یك اساس مشترك برای عملكردی چون دوران جنگ سرد وجود ندارد

مجله آلمانی اشپیگل در مقاله ای باعنوان «عمو سام خواستار مركل است» به بررسی مناسبات كنونی و آتی آمریكا و آلمان پرداخت و نوشت: از آنجا كه این مناسبات در چندین سال گذشته بحرانی بوده، بسیاری از كارشناسان امیدوارند با تغییر دولت در آلمان روابط بین برلین و واشنگتن بهبود یابد.

این در حالیست كه مركل هم اكنون محتاط شده است و اظهاراتش درباره مناسبات آمریكا و آلمان واقع بینانه به نظر می رسد، اما اینگونه برخورد برای مركل كه ریاست حزب دموكرات مسیحی «كنراد آدنائر» صدراعظم فقید آلمان را به عهده دارد اندكی با نااطمینانی و نوعی تردید همراه است.

برای كنراد آدنائر ارتباط با غرب و آمریكا بر هر امر دیگری ترجیح داشت.

مركل در سایت اینترنتی خود یادآور شده است كه اروپا نبایست خود را به عنوان قدرت مقابل آمریكا بداند و این كشور نیز باید از یك اتحادیه اروپای قوی و قادر به عمل حمایت كند. به گزارش ایرنا از برلین، به اعتقاد مركل، همكاری قدرت های دو سوی اقیانوس، یك ركن راهبردی برای آزادی و امنیت قاره اروپاست و همین گونه نیز باقی خواهد ماند.

مركل تاكید می كند كه بحران های بعدی نشان می دهند كه تا چه اندازه چنین شروعی قابل قبول است؟ این درحالیست كه حمایت های مركل از آمریكا در گذشته قوی تر بودند و زمانی كه به خاطر جنگ آمریكا علیه عراق، یك مناقشه علنی بین برلین و واشنگتن بروز كرد، مركل چهار هفته قبل از آغاز این جنگ و در فوریه ۲۰۰۳میلادی، وفاداری خود نسبت به آمریكا را نشان داد و مركل محافظه كار، دولت گرهارد شرودر صدراعظم آلمان را به شدت مورد انتقاد قرار داد.

مركل در آن زمان به خاطر اینكه مناسبات دو سوی اقیانوس اطلس را به مخاطره نیندازد حتی برخلاف دیدگاه اكثریت قاطع مردم آلمان كه با جنگ آمریكا علیه عراق مخالف بودند، سیاست ضد جنگ شرودر را نیز به باد انتقاد شدید گرفت.

در همین رابطه مقاله مركل در واشنگتن پست كه در آن قید شده بود كه شرودر و سیاست خارجی آن، نماینده دیدگاه و نظر مردم آلمان نیست در این كشور با پژواك شدیدی همراه بود، اما محافظه كاران آمریكا از موضع مركل تشكر كردند.

زمانی كه هیچكس در واشنگتن از اروپای قدیمی شرودر و هم پیمانان وی دیگر سخن به میان نمی آورد، دیك چنی معاون رییس جمهوری آمریكا مركل را در پایان فوریه ۲۰۰۳میلادی به حضور پذیرفت و ریچارد پرل مشاور دولت آمریكا حتی مركل را یك كارشناس و متخصص مسایل سیاسی قلمداد كرد.

هم اكنون دو سال پس از این كه مناسبات آمریكا و آلمان به یك بحران تاریخی دچار شده است برخی از كارشناسان سیاسی معتقدند كه تغییر دولت در این كشور می تواند شانس های جدیدی برای رابطه بهتر با آمریكا را به ارمغان بیاورد.

به اعتقاد «یولیان كناپ» كارشناس سیاست خارجی موسسه آمریكایی آسپن در برلین، مشكل اصلی تاكنون جو رفتاری و برخوردی حاكم بر مناسبات بوده است.

كناپ گفت: به ویژه رابطه بد بین بوش و شرودر، محصول دوران سرد سیاسی بین آمریكا و آلمان بوده است و نه موضوعات مورد مناقشه بین این دو كشور.

این كارشناس با بیان اینكه مركل در بحران عراق اندكی دپیلماتیك تر از شرودر عمل كرد، افزود: هرگز سئوال اصلی این نبوده است كه آیا آلمان نیروی نظامی به عراق اعزام كند و یا نه؟

كناپ گفت: دولت سوسیال دموكرات آلمان جو ضدآمریكایی موجود در آن زمان را به ابزار سیاسی خود تبدیل و از آن به نفع خود در آستانه انتخابات مجلس آلمان در سال ۲۰۰۲میلادی در افكار عمومی استفاده كرد.

این كارشناس آسپن تاكید كرد: انسان نمی تواند این چنین با همتاهای خود برخورد بكند.

كارشناسان بخش آلمان حزب جمهوریخواه آمریكا نیز خواستار آن هستند كه مركل، صدراعظم آینده آلمان شود.

«اریك اشتال» سخنگوی بخش آلمان حزب جمهوریخواه آمریكا تاكید كرد: ما امیدواریم كه تغییر سیاسی و دولت در آلمان برای این كشور نیز خوب باشد.

اشتال با بیان اینكه مركل به حزب جمهوریخواهان آمریكا و بوش از نظر سیاسی نزدیك تر است افزود: مركل خواستار ایجاد جو بهتری در سیاست خارجی با همتای آمریكایی است و تمایل ندارد كه سیاست درگیری و مناقشه را پیش گیرد.

چنین به نظر می رسد كه به طور كلی اعتماد نسبت به آمریكا در افكار عمومی آلمان از زمان تشدید مناقشه به خاطر جنگ آمریكا علیه عراق از بین رفته است.

در حالی كه آمریكا حتی در دوران جنگ ویتنام در نظرسنجی های آلمان، از حمایت بالایی در بین شهروندان این كشور برخوردار بود، این امر از زمان جنگ عراق بشدت و به طور بنیادین تغییر كرده است.

طبق نظرسنجی یك موسسه آمریكایی، در حالیكه پنج سال قبل ۷۸درصد از شهروندان آلمانی تصویر و برداشت مثبتی از آمریكا داشتند در نظرسنجی جدید صرفاً ۴۱درصد اعلام كرده اند كه در رابطه با آمریكا خوب فكر می كنند. چنین جوی را حتی یك دولت جدید در آلمان نیز به سختی می تواند تغییر دهد.

«دان دینر» مورخ آمریكایی حتی از تضادهای بنیادین بین اروپایی ها و آمریكایی ها سخن می گوید و معتقد است كه شكاف عمیق فرهنگی و سیاسی بین این دو وجود دارد.

به نظر دینر، آمریكا و اروپا نه تنها فرهنگ های متفاوت هستند بلكه حتی دو فرهنگ متضاد با یكدیگر دارند.

از دیدگاه این مورخ، تاسیس آمریكا نیز پاسخی به مشكلات اروپا بوده است زیرا آمریكا از سوی كسانی شكل گرفته است كه از اروپا به عنوان قاره قدیمی اخراج شده اند.

دینر معتقد است، به خاطر تضادهای موجود در مناسبات دوسوی اقیانوس، مواضع سیاسی باید در آینده با یكدیگر هماهنگ شوند، زیرا هم اكنون یك اساس مشترك برای عملكردی چون دوران جنگ سرد، دیگر وجود ندارد.

هر چند حزب دموكرات مسیحی آلمان به ریاست مركل، در برنامه انتخاباتی خود كه به تازگی ارایه شد بر همتایی دو سوی اقیانوس تاكید كرده اما خطوط جدید چالش در این برنامه از هم اكنون ترسیم شده است.

به عنوان نمونه، حزب دموكرات مسیحی در سیاست اروپا، خط و سیاست دیگری غیر از آمریكا را دنبال می كند.

در حالی كه بوش بشدت تمایل دارد كه تركیه به زودی عضو اتحادیه اروپا شود و با حمایت از این عضویت، در این امر یك وحدت نظر بین شرودر و بوش نیز وجود دارد، اما مركل صرفاً قصد دارد كه یك ارتباط ویژه به غیر از عضویت به تركیه داده شود.

بدین خاطر آنكارا نیز در زمان آغاز مذاكرات عضویت با اتحادیه اروپا مجبور است از واشنگتن استمداد بگیرد.

پرفسور «ورنر وایدن فلد» هماهنگ كننده همكاری آلمان و آمریكا در سال های ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۹میلادی معتقد است، در دولت مركل نیز هیچ تغییری در مشكل اصلی مناسبات با آمریكا ایجاد نخواهد شد.

به گفته وایدن فلد، اروپا و آمریكا درك های بشدت متفاوتی از یك خطر و ریسك دارند و پاسخ های متفاوتی به سناریوهای تهدید جدید می دهند.

وایدن فلد افزود، با وجود این امر، دولت بوش، از مركل در مقایسه با شرودر همكاری بیشتری را طلب می كند.

وایدن فلد اضافه می كند: این بدین خاطر است كه آنجلا مركل از حزب دموكرات مسیحی آلمان است و آمریكا تاكنون با صدراعظم های این حزب هرگز مشكلات غیرقابل حل نداشته است.

اشپیگل در پایان این مقاله كه به قلم سباستیان كریست نوشته شده افزود: حتی در دولت مركل نیز مناقشات بین آمریكا و آلمان به آسانی حل نخواهند شد بلكه صرفاً موضوع مناقشات تغییر خواهند كرد.