۲۶ دسامبر ۲۰۰۳ ـ درگذشت "تک مرد" دنیای روزنامه نگاری - مردی که فلسفه روزنامه نگاری را تنظیم کرد

۲۶ دسامبر ۲۰۰۳ جهان یکی از بزرگترین روزنامه نگاران خود و به نظر برخی، وفادار ترین فرد به حرفه روزنامه نگاری را از دست داد که بسیاری از روزنامه ها برای اعلام درگذشت او تیتر «تک …

۲۶ دسامبر ۲۰۰۳ جهان یکی از بزرگترین روزنامه نگاران خود و به نظر برخی، وفادار ترین فرد به حرفه روزنامه نگاری را از دست داد که بسیاری از روزنامه ها برای اعلام درگذشت او تیتر «تک مرد روزنامه نگاری» را انتخاب کرده بودند. آی. اف. ستونI.F.Stone در آن روز در ۸۱ سالگی براثر حمله قلبی در شهر بوستون (آمریکا) درگذشت ـ روزنامه نگاری که مصاحبه های عمومی را «شستشوی مغزی مردم» خوانده بود.

«ستون» که شش دهه روزنامه و کتاب نوشت «فلسفه روزنامه نگاری» را تنظیم کرد که پیش از وی وجود نداشت و برپایه نظر او، مدارس روزنامه نگاری به پذیرش دانشجو تنها پس از «آزمایش استعداد» پرداخته اند. به عبارت دیگر؛ مدرسه روزنامه نگاری «کارخانه دیپلم سازی» نباید باشد و هرکس بدون داشتن استعداد ویژه نمی تواند روزنامه نگار شود. به نظر «ستون» روزنامه نگار در درجه اول باید تبلیغ، تحریف و دروغ را از «خبر مطلق» تشخیص دهد و گزارش ها را برحسب توجه و میزان مخاطب ردیف بندی کند.

وی که هشت روزنامه معروف آمریکا را سردبیری کرده بود و به مدت ۱۸ سال هم ناشر یک هفته نامه به نام خود (ستون ویکلی) بود با اختصاص دادن هر صفحه روزنامه به یک نوع مطلب مخالف بود و براین مخالفت آنقدر پافشاری کرد تا روزنامه ها هرکدام دارای چند سکشن (لائی) شدند و سکشن اول (آ) اختصاص به خبرهای روز یافت.

ستون روزنامه نگاران را به «امین (آنست )»، نیمه امین، و غیر امین تقسیم کرد و گفت که روزنامه نگار غیر امین باید طرد و نیمه امین به مردم شناسانده شود تا در قبول مطالب او احتیاط کنند.

ستون نوشته است: بدون داشتن روزنامه واقعا مستقل، هر کشور را - گرچه دارای انتخابات و مجلس - نمی توان «دمکراسی» نامید، زیرا که ستونهای روزنامه (نه رادیو ـ تلویزیون) باید کارنامه هر نماینده مجلس باشد و این کارنامه ملاک قضاوت مردم برای تجدید انتخاب آن نماینده باید قرار گیرد و کارنامه «حاصل کار» است نه «نطق پیش و پس از دستور». برای مردم مهم است که بدانند آیا وکیل آنان همیشه در دسترسشان بوده، و تماس تلفنی، دریافت و پاسخ نامه و تماس حضوری مردم با نماینده و یا رئیس جمهور (نماینده کل جامعه) چگونه بوده است. روزنامه های حزبی و دولتی باید با علامت خاص (لگو) از روزنامه های مستقل مشخص شوند. روزنامه دولتی نباید اعلان تجاری و تکفروشی داشته (تجاری باشد) و یا اینکه روزنامه حزبی در نیوزستاند (کیوسک عمومی) فروخته شود. روزنامه حزبی باید برای اعضای حزب و علاقه مندان ارسال شود.

«ستون» بود که «ژورنالیسم کمباتیو» را ابتکار کرد. وی هر روز ده روزنامه مختلف را دقیقا می خواند و در ستون (مقاله) همان روز خود، تفاوت انشاء و عناصر خبری، و اختلاف در عرضه خبرهارا که در آنها به دست آورده بود می نوشت و این کار خود را «افشاء روزنامه ها» عنوان داده بود.

«ستون» درپایان هر سفر یک کتاب نوشت. در سال ۱۹۵۶ از شوروی دیدن کرد و نوشت که در شوروی مردم بیش از کشورهای کاپیتالیست استثمار می شوند و رهبران شوروی به سوسیالیسم مومن و صادق نیستند و در حالی که از برابری حرف میزنند برای خود بیمارستان و فروشگاه اختصاصی دارند. پس از دیدار از اسرائیل نوشت که فلسطین باید به صورت فدراسیونی از اعراب و یهودیان درآید تا درآرامش بسر برد.