ماه رمضان؛ ماه ضیافت الهی

ضیافت به معنای میهمانی است و ماه ضیافت الهی یعنی ماه میهمانی خدا. اینکه به این ماه، ماه ضیافت الهی گفته می‌شود برگرفته از فرمایش رسول خدا (ص) است. از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده است …

ضیافت به معنای میهمانی است و ماه ضیافت الهی یعنی ماه میهمانی خدا. اینکه به این ماه، ماه ضیافت الهی گفته می‌شود برگرفته از فرمایش رسول خدا (ص) است. از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده است که: «روزی حضرت رسول (ص) برای ما خطبه‌ای خواند و فرمود: ایها الناس به درستی که روی آورده به سوی شما ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش، ماهی است که نزد خدا بهترین ماه‌هاست، روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعتهایش بهترین ساعات است و آن ماهی است که خداوند شما را در آن به سوی ضیافت خود فرا خوانده و در آن از اهل کرامت خدا گردیده‌اید، نفسهای شما در آن ثواب تسبیح دارد و خواب شما ثواب عبادت دارد و عملهای شما در آن مقبول است و دعاهای شما در آن مستجاب است… »(۱).

میهمانی مکانی و زمانی:

خداوند خالق زمان و مکان، از میان تمامی مکانها، مکان خاصی را به لطف خود ممتاز و آن را خانه خود خوانده است تا بندگانش متوجه آن شوند و او نیز الطاف و مواهب خود را بیشتر به آنها برساند و آن خانه، کعبه معظمه است که آن را بیت الله نام نهاده و همچنین از میان تمام زمانها، زمان خاصی را به خود نسبت داده و آن را

شهر الله نامیده تا لطف و کرم و مغفرت خود را در آن ماه بیش از ماه‌های گذشته به تمام بندگانش برساند. حضرت ابراهیم (ع) مامور ابلاغ دعوت الهی برای میهمانی مکانی خدا شد تا آنان که استطاعت این سفر الهی را دارند به میهمانی خداوند فرا خواند: «و اذن فی الناس بالحج»(حج/۲۷) و ماموریت ابلاغ دعوت مردم به میهمانی زمانی را به حبیب خود حضرت محمد بن عبدالله (ص) سپرد تا مردم را دعوت به ورود به این میهمانی با عظمت نماید: «یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون»(بقره/۱۸۳).

البته مردم در میهمانی زمانی خدا، بیش از میهمانی مکانی او، از لطف و رحمت و مغفرت الهی بهره می‌برند؛ چرا که خداوند در هر سال تمام بندگان خود را به ضیافت در این ماه (ماه رمضان) فرا می‌خواند، لکن تنها اهل استطاعت به میهمانی مکانی خداوند راه می‌یابند.

وقتی انسان روایات مربوط به ماه مبارک رمضان و دعاهای وارده در آن را بررسی می‌کند می‌بیند که خدای سبحان بهانه‌ای خواسته تا در این ماه پر فیض و برکت، به بندگان خود لطف و رحمت نماید و گر نه چرا نفس کشیدن که امری تکوینی و لازمه حیات است، ثواب گفتن «سبحان الله» را داشته باشد که مطابق روایات، ثواب گفتن هر سبحان الله روییدن یک درخت در بهشت است. و نیز چگونه خوابیدن که ناچار از آن هستیم، ثواب عبادت دارد و چگونه تلاوت تنها آیه‌ای از قرآن کریم، ثواب ختم کل قرآن را دارد؟ معلوم می‌شود اینها همه بهانه‌ای است که خدای رحمان و رحیم، لطف و مغفرت و بخشش خود را شامل همه دعوت شدگان به این ضیافت عظیم، نماید.

بنابراین باید از این فرصت ارزشمند و بسیار مغتنم، کمال بهره‌برداری صورت گیرد که بنا به فرمایش پیامبر (ص)، انسان تیره‌بخت کسی است که نتواند از این فرصتهای استثنایی بهره گیرد. از امیرالمؤمنین علی (ع) روایت شده: «ان الفرص تمر مرّ السحاب فانتهزوا اذا امکنت فی ابواب الخیر؛ بی‌گمان فرصتها همانند ابرهای زودگذر می‌گذرند، پس هر گاه فرصتی در انجام کارهای خیر به دست آوردید آن را غنیمت شمرده و از آن خوب بهره‌برداری کنید»(۲). تشبیه ظریفی که در این بیان حضرت وجود دارد آن است که حضرت، گذر عمر و از دست رفتن فرصتها را به حرکت ابر تشبیه فرموده‌اند، هنگامی که انسان به ابرها نظاره می‌کند چنین گمان می‌برد که آنها ثابت‌اند یا با سرعت کمی در حال حرکتند، در حالی که در عالم واقع، آنها با سرعت بسیار بالایی در حال گذر هستند، عمر انسان نیز این گونه است، چه بسا بسیاری از مردم از گذران عمر خویش غافلند و گمان می‌کنند که فرصتهای پیش آمده برای آنها، برای همیشه باقی خواهند ماند و سپری نخواهند شد، در حالی که عمر آدمی و فرصتهای پیش‌آمده در زندگی او از جمله فرصت طلایی ماه مبارک رمضان، به سرعت می‌گذرند و چنانچه انسان از آنها به خوبی استفاده نکند، ثمره‌ای جز پشیمانی و غصه به همراه ندارد؛ همچنان که از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده است: «از دست دادن فرصت، موجب غصه و پشیمانی خواهد شد»(۳).

علی خانی

پی‌نوشتها:

۱) وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۳

۲) شرح غررالحکم ج۲، ص ۵۷۳

۳) فهرست موضوعی غرر: ۳۰۳