شنبه, ۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 25 January, 2025
یاد اولین عملیات اكتشافی به خیر
كوه‌هایی همانند البرز، آنگونه كه در شمال تهران دیده می‌شود و دریایی بیكران كه بیشترین فاصله‌اش با كوه از ۳ كیلومتر تجاوز نمی‌كند و در بین این نوار باریك حاصل از امتداد ساحل خلیج فارس و پای كوه‌های مرتفع جاده‌یی ممتد و پر از انواع ماشین‌آلات راهسازی است كه دایم در حال تعریض و تسطیح هستند اما در دو طرف این جاده نیمه‌جان به طول چندین ده‌كیلومتر تاسیسات و تجهیزات عظیم گاز پارس جنوبی، پتروشیمی‌های متعدد، مخازن غول‌پیكر استوانه‌یی و كروی، برج‌های صدمتری و پنجاه‌متری تقطیر و پالایش خط لوله‌های بالای ۱۰ اینچ و جرثقیل‌های چند صد تنی در حال كار یا خاموش قرار دارد. اینجا به اندازه همه عمرتان ماشین‌آلات و تجهیزات ثابت و متحرك خواهید دید آن هم آنقدر تنگاتنگ و به هم فشرده كه هر تازه‌واردی را به سرگیجه می‌اندازد.اما اولین نكته‌یی كه بعد از حجم عظیم تاسیسات در حال احداث جلب توجه می‌كند فاصله بسیار كم دریا تا پای كوه است. در بسیاری از مناطق به دلیل كمبود فضا، لودرها و بیل‌های مكانیكی در حال خشك كردن دریا و پیشروی به قصد ساخت مجتمع‌های جدید یا توسعه مجتمع‌های پتروشیمی فعلی هستند، خشك می‌كنند و پیش می‌روند تا بلكه درصدی از عقب
ماندگی سالیان را در استخراج و فراوری مخازن عظیم دریایی گاز پارس جنوبی جبران كنند.تابلوهای متعددی كه نام و نشان شركت مختلف ایرانی و خارجی را بر خود دارند به بازدیدكنندگان یادآوری می‌كنند كه هرآنچه از نام و نشان در مهندسی می‌شناسند و نمی‌شناسند به طریقی در این منطقه حضور دارد. گاهی اوقات به این اندیشه فرو می‌روی كه سرانجام این سرسام چه خواهد بود؟
از فرودگاه كوچك و نیمه نظامی عسلویه كه به طرف غرب حركت كنید بعد از طی چند كیلومتر همان جاده معروف تبدیل به بورس لوازم یدكی و تعمیرات ماشین‌آلات سنگین و راهسازی خواهد شد، بعد از این بازار نه چندان چشم‌نواز، فضای سهمگین فازهای مختلف پارس جنوبی و پتروشیمی قرار دارند و در غربی‌ترین و نزدیكترین مكان به كنگان، هتل‌های زیبا و مجتمع پتروشیمی را خواهید دید فضای آرام و زیبا در كنار دریا، با فضای سبز و درخت‌های نخل كم‌نظیر كه به سواحل و مجتمع‌های تفریحی مشابه خود در آن سوی آب پهلو می‌زند. به اینجا كه می‌رسم به یاد روزی می‌افتم كه اولین بار اسم عسلویه را شنیدم. زیبایی نام آن در كنار عكس‌های یك عكاس ذهنم را به خود مشغول ساخت. دوست داشتم شهری كه به تنهایی نام پایتخت اقتصادی ایران را بر دوش خود حمل می‌كند را از نزدیك می‌دیدم و با تمام وجود آن را لمس می‌كردم اما این رویا زیاد به طول نیانجامید و دعوتنامه وزارت نفت برای افتتاح فاز یك پارس جنوبی آن را به واقعیت تبدیل كرد واقعیتی كه ساعت ۳۰:۱۳ روز جمعه ۳۰ آبان ۸۳ به حقیقت پیوست. وقتی هواپیما در فرودگاه عسلویه به زمین نشست تازه باورم شد كه بالاخره به قلب اقتصاد ایران پا گذاشتم شهری كه با گرمای شدید و رطوبت بالایش پذیرای ده‌ها خبرنگار و عكاس داخلی و خارجی بود كه برای افتتاح نخستین فاز پارس جنوبی توسط رییس جمهور به این شهر آمده بودند و از گرمای شدید آن در فصل پاییز لب به شكوه گشودند اما من آن را به جان خریدم. حالا از نخستین رفتنم به عسلویه مدتی می‌گذرد ولی هنوز دوست دارم هر از چندگاهی شاهد پیشرفت قطب اقتصاد ایران باشم. جایی كه تا قبل از نیمه دهه ۷۰ خورشیدی كمتر گذر پایتخت‌نشینی را به خود می‌دید اما با طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی كه فاصله یكصد كیلومتری آن در دل خلیج همیشگی فارس نهفته است هر روزه پذیرای تعداد كثیری از كارشناسان، متخصصان و مهندسان صنایع نفت و گاز و پتروشیمی است.
چگونگی كشف میدان گازی پارس جنوبی
اما چگونگی كشف مخازن عظیم گاز پارس جنوبی در جای خود جالب و خواندنی است. دكتر منصور پروینیان اینگونه می‌گوید: در سال ۱۳۶۴ با شروع مسوولیت من در مدیریت اكتشاف و تولید شركت ملی نفت ایران به تلاش برای راه‌اندازی فعالیت اكتشافی كه تا آن زمان تقریبا به صورت راكد درآمده بود پرداختم. بخصوص در منطقه‌خلیج فارس به علت جنگی كه درگیر آن بودیم هیچگونه فعالیت اكتشافی صورت نمی‌گرفت و من نیز بسیار مصمم بودم تا فعالیت‌های اكتشافی را در كلیه مناطق ایران و خصوصا خلیج فارس و دریای خزر احیا كنم. با توجه به این هدف یك كشتی مین جمع‌كن هلندی را كه از زمان جنگ جهانی دوم در خلیج فارس باقی بود و بلااستفاده در بنادر اطراف امارات لنگر انداخته بود اجاره و آن را به امكانات و وسایل لرزه‌نگاری تجهیز كردیم و به این ترتیب برای اولین بار در تاریخ صنعت نفت ایران عملیات اكتشافی در خلیج فارس را با همت كارشناسان و كاركنان صنعت نفت آغاز نمودیم. من از آغاز مسوولیتم در بررسی نقشه‌های نفتی به این نكته اعتقاد داشتم كه گنبد گاز قطر به طرف آبهای ایران نیز گسترش دارد و هدف اصلی من از عملیات لرزه‌نگاری در آبهای خلیج فارس منطقه شمال این مخزن عظیم در خلیج فا
رس بود كه به علت مسائل امنیتی آن زمان در منطقه، بنده از افشای عملیات بطور كامل پرهیز نمودم.در ابتدا كشتی لرزه‌نگاری را به منطقه نفتی خلیج فارس جهت انجام عملیات گسیل نمودم و همزمان با این كار تحقیقات خود را در ارتباط با گنبد گاز شمالی قطر از طریق منابع خارجی آغاز كردم تا با صرف كمترین هزینه به شك خود جامه عمل بپوشانم. بعد از جمع‌آوری اطلاعات فنی در این زمینه به كشتی لرزه‌نگاری دستور آمدن به مرز آبی بین ایران و قطر را برای عملیات وسیع لرزه‌نگاری دادم.اما بعد از چند روز از آغاز عملیات قایق‌های گشتی قطر با حمایت ناو جنگی كشور بیگانه به بهانه ورود به آبهای قطر از ادامه عملیات اكتشافی جلوگیری كردند و بنده مجبور شدم كه كشتی هیدروگرافی متعلق به شركت نفت ایران را به منطقه اعزام كنم تا ؤابت كنیم كه هیچگونه تعرضی به آبهای قطر نداشته‌ایم و این مساله باعث ایجاد وقفه‌یی بمدت دو هفته شد اما پس از آن عملیات لرزه‌نگاری با تلاشی گسترده‌تر دنبال شد و دو ماه بعد به اتمام رسید و بنده شخصا مدارك را به مركز بازخوانی لرزه‌نگاری در هلند برده و با نظارت كارشناسان صنعت نفت ایران مرحله بازخوانی را با موفقیت به اتمام رساندم. بعد از اتمام این مرحله یك دستگاه حفاری متعلق به شركت ملی حفاری ایران را به منطقه اعزام و براساس داده‌ها لرزه‌نگاری اولین چاه اكتشافی بر روی این ساختمان گازی دایر شد. اولین چاه حفاری بسیار بجا انتخاب شد و پس از ۳ ماه حفاری وجود گاز در این مخزن عظیم به اؤبات رسید.و اینگونه بود كه با صرف هزینه كمتر از پانصد هزار دلار ؤروتی عظیم به مردم تقدیم شد و اكنون نیز بزرگترین پروژه‌های صنعتی در طول تاریخ كشور برپایه این مخزن و در منطقه عسلویه در حال اجرا است.
همسایه ایران در پارس جنوبی
اما همسایه ایران در میدان گازی پارس جنوبی (گنبد شمالی) در آن طرف آب، كشوری نیست جز كشور امیرنشین قطر كه در سال ۱۳۵۰ میدان گازی پارس جنوبی را كشف كردند. سالهای انقلاب و پس از آن جنگ تحمیلی توان كشور را معطوف خود كرد تا بخش ایرانی بزرگترین میدان گاز جهانی همچنان بلااستفاده بماند و قطر نیز با توجه به موقعیت شریك خود با شتاب هرچه تمامتر از بزرگترین میدان گازی مستقل جهان بهره‌برداری كند و برای تسخیر بازارهای جهانی گاز گامهای بلندی بردارد. بررسی عملكرد قطری‌ها و نگاهی اجمالی به برنامه‌های هدف‌گذاری شده آنها نیز نشان می‌دهد كه صنعت گاز، محور توسعه اقتصادی قطری‌ها است و مركزیت پروژه‌های گازی این كشور نیز، حوزه گنبد شمالی قرار گرفته است. دولت قطر، بهره‌برداری از میدان را در سه فاز كه فاز اول برای تامین انرژی داخلی، فاز دوم جهت صادرات گاز از طریق مایع‌سازی و تبدیل به پجث و فاز سوم توسعه میدان به منظور ایجاد ارزش افزوده در صنایع انرژی را مدنظر قرار داد.در هر صورت كشور قطر با جمعیت كمتر از یك میلیونی خود می‌تواند به عنوان یكی از ثروتمندترین كشورهای منطقه یا حتی جهان قرار بگیردكشوری كه تحریم امریكا علیه ایران به نفع او شد تا بتواند چند میلیارد دلار از حوزه گازی مشترك برداشت كند و چندین سال در بهره‌برداری از این میدان از رقیب خود پیش بیفتد هرچند برخی از مدیران داخلی بیان كردند با بهره‌برداری از فاز ۴ و ۵پارس جنوبی ظرفیت تولید ایران با قطر برابر شده است اما این برابری كمی ذهن را درگیر خود می‌كند كه آیا واقعا چنین اتفاقی رخ داده است یا خیر. به هرحال ما امیدواریم كه اینگونه باشد.
رویا خالقی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست