زمین‌خورد و زمینگیر شد

مرد، نگران مادرش را به بیمارستان رساند. می‌گفت که مادرش زمین‌خورده و دیگر توان ایستادن روی پا را ندارد. پای راست بیمار به سمت خارج چرخیده بود. درد شدیدی در ناحیه بالای ران احساس می‌کرد. تصویربرداری از لگن شکستگی سر استخوان ران را نشان می‌داد.

مرد، نگران مادرش را به بیمارستان رساند. می‌گفت که مادرش زمین‌خورده و دیگر توان ایستادن روی پا را ندارد. پای راست بیمار به سمت خارج چرخیده بود. درد شدیدی در ناحیه بالای ران احساس می‌کرد. تصویربرداری از لگن شکستگی سر استخوان ران را نشان می‌داد.

استئوپروز یا پوکی استخوان بیماری شایع افراد مسن، بخصوص زنان در سنین پس از یائسگی است. در این بیماری به دلیل تغییرات هورمونی، ژنتیک و مشکلات تغذیه‌ای بیمار دچار اختلال در استخوان‌سازی شده و بتدریج استخوان‌ها توانایی تحمل فشارهای معمول ناشی از ضربات را ندارند.

این بیماران معمولا در پی‌زمین‌خوردن دچار شکستگی در ستون مهره‌ای و مفصل ران می‌شوند. شکستگی در نواحی محوری بدن با ناتوانی فراوان در بیماری که توان بدنی وی به دلیل سن بالا کاهش یافته، همراه است. از طرفی ترمیم استخوانی نیز در افراد مبتلا به پوکی استخوان کندتر است.

امروزه با به کار رفتن هورمون درمانی و استفاده از املاح کلسیم و ویتامین E به همراه داروهای جدید، خطر شکستگی استخوان به دلیل پوکی استخوان کاهش یافته است.

شکستگی سر استخوان ران در زنان دو تا سه برابر مردان است. این بیماری معمولا ناشی از سقوط افراد مسن است. تصادفات جاده‌ای یکی دیگر از علل این نوع شکستگی است که متاسفانه تصادفات موتورسواران آمار آن را در ایران افزایش داده است.

دیده شده که آموزش‌های رزمی به منظور کاهش نیروهای وارده بر فرد هنگام زمین‌خوردن، می‌تواند در کاهش امکان شکستگی در مفصل ران نقش داشته باشد.

هنگام افتادن در هر دو حالت ایستاده و زانو زده اگر فرد خود را روی یک پهلو بیندازد، ایمنی لازم روی مفصل ران وجود داشته و خطر شکستگی از بین می‌رود. زمانی که بیمار به جلو می‌افتد فقط در حالی‌که زانو زده، سقوط وی امن است.

نتیجه کلی این است که افراد مسن هنگام زمین افتادن تا جای ممکن روی یک‌طرف خود بیفتند تا کمترین نیرو به مفصل آنها وارد شود. شکستگی استخوان‌ ران در ناحیه سر می‌تواند به عوارضی منجر شود.

سر استخوان ران بخوبی خون‌رسانی نمی‌شود و شکستگی می‌تواند به خرابی سر استخوان منجر شود که نیازمند جایگزینی کامل مفصل ران است. از طرفی شکستگی ران به دلیل خون‌رسانی نامناسب احتمال جوش خوردن را به حداقل می‌رساند. یکی از عوارض خطرناک این نوع شکستگی بروز لخته در ریه است.

به دلیل بی‌تحرکی بیمار، در پا لخته تولید می‌شود و ممکن است این لخته از پا به سمت ریه حرکت کند. مستقر‌شدن لخته در ریه به سکته در ریه و مردن بخشی از ریه می‌شود.

اگر با مصدومی برخورد کردید که پس از زمین‌خوردن یا تصادف قادر به حرکت پاها نبوده یا نمی‌تواند روی پا بایستد، نباید او را مجبور به راه رفتن یا تلاش برای ایستادن کرد.

بیمار را بخوابانید و با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید تا بیمار با رعایت اصول انتقال، به بیمارستان منتقل شود.

دکتر بهروز هاشمی - متخصص طب اورژانس