ایران خودرو در مسیر جهانی شدن

نظام آینده چه در بخش سیاسی و چه در عرصه اقتصاد و فرهنگ, یک نظام مبهم و ناشناخته محسوب می شود و مرحله گذرد از نظام دوقطبی به نظام جدید بین المللی که هم اکنون بیش از یک دهه از آغاز این مرحله گذشته است, نشان داده که آینده مبهم, و مسیر بسیار پرپیچ و خم و مملو از دست اندازهای تکان دهنده است در این میان به نظر می رسد نظام اقتصادی آینده جهان, بسیار پیچیده تر و مبهم تر از دیگر ابعاد آن است, به طوری که حوادث و تحولات یک دهه گذشته در اقتصاد جهانی در میان ناباوری جهانیان شکستند و بسیاری نیز برای ماندن تن به ادغام با دیگر شرکت ها و یا فروش دارائی ها داده اند

اکنون کانون توجه جهانی به تکان‌های اصلی زلزله اقتصادی در راه است و گمانه‌رنی‌ها همراه با راهکارهائی برای مقابله با شوک‌های بزرگ ارائه می‌شود.با این همه، به نظر می‌رسد آنانی می‌توانند از تحولات نامشخص آینده بدون آسیب زیاد عبور کنند که زیرساخت‌های لازم را دارا هستند.اکنون ایران نیز با چالش حساس و جدی روبه‌رو است؛ چالشی که جایگاه آینده ما را در نظام اقتصادی جهان تعیین می‌کند. در این میان گروه صنعتی جهانی شدن برداشته است که طی چندین دهه فعالیت صنعت خودرو در کشور منحصر به فرد محسوب می‌شود. در گزارشی که در پی می‌آید بخشی از مهمترین دستاوردهای اخیر این گروه صنعتی را که سالیانه بیش از ۵۲۰ هزار دستگاه خودرو سواری و ۲۵ هزار دستگاه خودرو تجاری تولید می‌کند و زنجیره‌ای متشکل از ۱۲۰۰ سازنده قطعات و مجموعه‌های خودرو را پشتیبانی می‌کند، از نظر خواهیم گذراند.گروه صنعتی ایران‌خودرو با گردش مالی نزدیک به ۶ میلیارد دلار و اشتغال مستقیم ۵۰ هزار تن کارگر و متخصص، عظیم‌ترین مجموعه صنعتی خاورمیانه به‌شمار می‌رود. گزارش زیر تنها شامل بخشی از جدیدترین فعالیت‌های به ثمر نشسته یا در دست اجراء در این مجموعه است.

موتور ملی

طراحی موتور احتراق داخلی با هدف کاهش آلودگی و سوخت و استفاده از سوخت گاز طبیعی با حق مالکیت کشور ایران، نخستین بار در سال ۱۳۸۰ در جلسه‌ای با حضور دکتر عارف معاون اول ریاست جمهوری و دکتر ابتکار ریاست سازمان حفاظت محیط‌زیست و نمایندگانی از وزارت صنایع، نفت و سازمان برنامه و بودجه و همچنین مهندس میرسلیم رئیس هئیت مدیره مرکز تحقیقات موتور ایران‌خودرو و مهندس محمد زالی مدیرعامل مرکز به تصویب رسید. پس از دو سال تلاش در مرکز تحقیقات موتور ایران‌خودرو برای پیدا کردن راهکار کمترین هزینه و تأمین بودجه، در دی ماه سال ۸۲، این طرح از سوی مرکز تحقیقات موتور با تغییر نام به شرکت این طرح از سوی مرکز تحقیقات موتور با تغییر نام به شرکت تحقیق، طراحی و تولید موتور ایران‌خودرو ـ ایپکو ـ به‌عنوان هسته طراحی موتور، با همکاری مرمکز توسعه محصولات جدید ایران‌خودرو، شرکت تام ایران‌خودرو، شرکت ایساکو، شرکت ساپکو و با همکاری و مسئولیت شرکت FEV آلمان با همراهی بیش از ۵۰ تأمین‌کننده داخلی و خارجی آغاز شد.این در حالی است که مقدمات کسب دانش طراحی موتور با ترتیب نیروی انسانی حین تحصیل از سال‌ها قبل با تعریف پایان‌نامه‌ها و طرح‌های تحقیقاتی و آماده‌سازی تجهیزات آزمایشگاهی موتور در شرکت ایپکو با بیش از ۱۴۰ محقق و متخصص در این امر پیگیری شده بود.هدف اصلی این طرح، دستیابی به خانواده موتور با پایه گاز طبیعی برای استفاده در خودروهای کلاس B تا E با بیشترین توان قطعات تولیدی در داخل کشور و در سطح کیفی جهانی است. پس از گذشت ۱۵ ماه از این طرح، مراحل نخست نمونه‌سازی ۵۵ موتور به پایان رسیده و سایر مراحل طرح برای تولید انبوه در حال پیگیری است. موتور ۷۷ لیتری تنفس طبیعی از این خانواده موتور، دارای ۱۶ سوپاپ و مجهز به سامانه زمانبندی متغیر (CVVT) است. خانواده موتور ملی برای عملکرد بهینه در حالت استفاده گاز طبیعی طرحی شده و بنزین به‌عنوان سوخت دوم است.

راهبردهای طرح موتور ملی

امکان استفاده از سوخت گاز طبیعی و در صورت نیاز بنزین با توجه به اینکه نخستین موتور ۱۷۰۰ سی‌سی تنفس طبیعی و پرخوران در حالت گازسوز و یکی از موتورهای برتر جهان در زمان تولید خواهد بود و هم‌خانوادگی مجموعه قوای محرکه (موتور و مجموعه انتقال قدرت) به‌عنوان یک راهبرد بلندمدت برای صنعت خودروی کشور در اجراء طرح موتور ملی مطرح بوده است.رهائی از وابستگی موتور در خودروهای داخلی، بهره‌جوئی از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده یا در دست انجام، همخوانی سطح فن‌آوری قطعات این خانواده موتور با سرمایه‌گذاری و سیاست‌گذاری‌های داخلی کشور از دیگر راهبردهای طرح بوده‌اند.صادرات موتور خودرو، انتقال دانش فنی طراحی موتور، و دستیابی به استاندارد کاهش آلایندگی به مدت ۳ سال جلوتر از استانداردهای مصوب کشور از راهبردهای مهم دیگر طرح ساخت موتور ملی هستند.

دستاوردها

موتور ملی، نخستین موتور و قوای محرکه است که به‌نام ایران و شرکت ایران‌خودرو از مرحله طراحی به تولید انبوه می‌رسد. طراحی متناسب با سیاست‌های دولت برای بهره‌گیری از گاز طبیعی، کمک به سازندگان داخلی از جنبه طراحی قطعات برای ورود به بازار صادرات موتور خودرو و کسب دانش فنی طراحی مستقل موتور در کشور از دیگر دستاوردهای این طرح است.کسب تجربه کار گروهی از طراحی تا تولید براساس فرآیندهای توسعه محصول و استفاده از مهندسی همزمان برای کاهش زمان و هزینه، دستیابی به مالکیت معنوی قوای محرکه برای ورود به بازار صادراتی و قطع وابستگی، حفظ مالکیت خودروی سمند با قوای محرکه داخلی برای استفاده در داخل و صادرات و کاهش مصرف سوخت در هر دو حالت گازسوز و بنزین‌سوز دستاوردهای اصلی طرح به‌شمار می‌روند.

اتوبوس ملی

مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو اخیراً در حکمی خطاب به مجید شیخانی مدیرعامل ایران‌خودرو دیزل دستور ساخت اتوبوس ملی را صادر کرد.اتوبوس ملی که پس از خودرو ملی سمند و تولید موتور ملی، سومین حرکت بزرگ ایران‌خودرو دیزل دستور ساخت اتوبوس ملی را صادر کرد.اتوبوس ملی که پس از خودرو ملی سمند و تولید موتور ملی، سومین حرکت بزرگ ایران‌خودرو در جهت توسعه همه جانبه صنعت خودرو و تأمین نیازهای حمل‌ونقل کشور و نیز اتخاذ سیاست‌های صادراتی به‌شمار می‌رود، نشانگر عزم این شرکت برای تأمین حداکثر منافع ملی و توان صنعتی و فنی آن است.به این ترتیب طراحی و ساخت اتوبوس ملی با استانداردهای روز، در دستور کار برنامه سال ۸۴ ایران‌خودرو و دیزل قرار گرفته است.دکتر منوچهر منطقی در حکم خود مبنی بر ساخت اتوبوس ملی در ایران‌خودرو و دیزل خواستار آن شد که این وسیله حمل‌ونقل جمعی با بیشترین حجم قطعات ساخت داخل، مطابق با استانداردهای روز دنیا و شرایط محیطی و فرهنگی کشور طراحی و ساخته شود.ایران‌خودرو دیزل یکی از بزرگترین پایگاه‌های ساخت اتوبوس در دنیا با ظرفیت سالانه شش هزار دستگاه انوع اتوبوس گازسوز و دیزلی است و با توجه به توان فنی ساخت داخل که اکنون در این شرکت وجود دارد، قادر به طراحی و عرضه اتوبوس‌ ملی مطابق نیاز کشور خواهد بود. هم‌اکنون موتور، گیربکس، اکسل و بیشتر قطعات اتوبوس‌های تولیدی ایران‌خودرو دیزل با استانداردهای بنز آلمان در داخل کشور ساخته می‌شوند و این مهمترین مزیت شرکت در سرعت بخشیدن به ساخت اتوبوس ملی خواهد بود.ایران‌خودرو دیزل با ظرفیت تولید سالانه ۲۵ هزار دستگاه انواع خودرو سنگین نظیر اتوبوس، مینی‌بوس، ون، کامیون، کامیونت و آمبولانس، بزرگترین سازنده خودروهای تجاری در منطقه خاورمیانه به‌شمار می‌رود.

پرس رباتیک

سالن‌های برش و پرش رباتیک ایران‌خودرو از بهترین و مجهزترین سالن‌های تولید در مقایسه بین خودروسازان است و می‌توان این سالن‌ها را هم‌ردیف تویوتا و بنز دانست. اخیراً در سالن پرس ۳ ایران‌خودرو از جدیدترین پرس‌ها برای ساخت قطعات بزرگ روئی بدنه خودروها که موسوم به G۲، G۱ و G۳ تا G۵ هستند، استفاده می‌شود. این پرس‌ها ساخت شرکت هیتاچی بوده و به‌دست متخصصان تام ایران‌خودرو نصب و راه‌اندازی شده‌اند.در آینده نزدیک سه خط پرس G۳ در شرکت IKID، سه خط مشابه در شرکت ایپکو و خطوط پرس پرو گرسیو در شرکت GPI نیز برای ساخت قطعات کوچکتر نیز به‌دست مهندسان شرکت تام ایران‌خودرو راه‌اندازی خواهند شد.جلوگیری از خروج ارز برای خرید قطعات بدنه خودرو اصلی‌ترین صرفه‌جوئی ارزی انجام یافته در پی اتمام این پروژه‌ها محسوب می‌شود. قطعات بدنه خودرو به‌دلیل وزن بالا، حقوق و عوارض گمرکی و همچنین ضایعات بالائی دارند که با ساخت داخل شدن این قعطات از صرف میلیاردها ریال هزینه جلوگیری خواهد شد.ایجاد خودباوری در سازندگان ایرانی پرس و قالب نیز یکی از بزرگترین دستاوردهای پروژه‌های مذکور بوده و شرکت تام ایران‌خودرو ضمن ایفاء نقش واسط میان سازندگان ایرانی و خارجی برای ایجاد توان مهندسی داخلی در زمینه ساخت پرس و قالب‌های سنگین در کشور در راستای ایجاد سالن پرس جدید، توانست صرفه‌جوئی ارزی به میزان ۷۹۰ هزار دلار نیز به ارمغان بیاورد.ربات‌های به‌کار رفته در این خطوط با حداکثر ظرفیت بار ۱۵۰ کیلوگرم از جدیدترین روش‌ها برای جابه‌جائی قطعه بین دوقالب بدون چرخش ۱۸۰ درجه بهره می‌برند که بازدهی و سرعت ساخت قطعات بدنه را در حد بسیار بالائی افزایش می‌دهند. خطوط پرس رباتیک نصب شده برای ساخت قطعات انواع خودروها قابل استفاده بوده و هم‌اکنون از این خطوط برای ساخت قطعات بدنه انواع محصولات ایران‌خودرو استفاده می‌شود.

مرکز طراحی و توسعه محصولات جدید

مرکز طراحی و توسعه، محصولات جدید به مثابه قلب و مغز ایران‌خودرو به‌طور همزمان عمل می‌کند؛ از سوئی وظیفه قلب را با پمپاژ جدیدترین ایده‌ها و ابتکارات در جهت بهبود و داخلی‌سازی محصولات موجود به سراسر گروه صنعتی ایران‌خودرو برعهده دارد و در سوی دیگر با تحقیق و نوآوری در زمینه خودروهای جدید، راه آینده و تولیدات بعدی ایران‌خودرو را تبیین می‌سازد.آخرین محصولات ارائه شده از سوی این مرکز که آن را به اختصار NPD می‌نامند سمند سریر و خودروهای آپشنال بود که با حضور سیدمحمد خاتمی رئیس‌جمهور اسبق به بهره‌برداری رسید.

---