غذای دوست داشتنی کودک

غذا دادن به کودک یکی از مهم ترین وظایف مادر نسبت به فرزند است طبیعی ترین غذا برای نوزاد, شیر مادر به حساب می آید

غذا دادن به کودک یکی از مهم‌ترین وظایف مادر نسبت به فرزند است. طبیعی‌ترین غذا برای نوزاد، شیر مادر به حساب می‌آید. برتری شیرمادر بر سایر شیرها، تنها از نظر ترکیب و مقدار مواد غذایی آن نیست، بلکه شیرمادر آب حیاتی است با اثرات عاطفی و روانی فراوان و حاوی فاکتورها و موارد مصونیت بخش بی‌شمار.

نقش داشتن مادر در تغذیه کودک و مایه گذاشتن از ذخایر جسمی خود و کوشش بی‌دریغ در ادامه تغذیه نوزاد، بخش مهمی از حیات طبیعی زن را تشکیل می‌دهد. احساس صمیمیت میان مادر و فرزند و مبادله مهر مادری و فرزندی و احساس عاطفی و روانی در موقع تغذیه نوزاد از شیر مادر، به نحوی بارز در طرفین تجلی می‌یابد. احتیاجات نوزاد برای رشد کافی و زندگانی سرشار از خوشحالی، شعف و سلامت جسم و روان، تنها تأمین مواد غذایی نوزاد نیست، بلکه نوزاد انسانی به هوای تمیز، گرمای مناسب محیط، تحریکات جسمی، روحی و روانی و مبادله متقابل بعضی از پدیده‌ها با انسان‌های دیگر نیاز دارد و جالب این است که همه نیازها و احتیاجات غذایی، روانی، عاطفی و روحی با تغذیه نوزاد از شیر مادر تأمین خواهد شدهنگام نوشیدن شیر، نگاه‌های محبت‌آمیز بین کودک و مادر مبادله می‌شود و این زیربنای ارتباط شخص با دیگران را در زندگی آینده تشکیل می‌دهد.

● نظر اسلام

تغذیه با شیر مادر، درگذشته، نشانه شایسته بودن مادر برای انجام نقش زیستی خود بوده و تغذیه با شیر مادر، در بسیاری از آموزش‌های مذهبی، جزو ارزش‌های اجتماعی بیان شده است. در روایاتی که از اهل بیت(ع) رسیده است، بر تغذیه با شیر مادر تأکید شده است. در قرآن مجید، آیه ۲۳۳ سوره بقره آمده است: «مادران باید دو سال تمام فرزندان خود را شیر بدهند، کسانی که بخواهند دوران شیر خوارگی را تمام کنند.»

در آیه ۶ سوره طلاق آمده است: «در مورد زن‌هایی که طلاق‌شان داده‌اید، چنان چه بچه‌های‌تان را برای‌تان شیر می‌دهند، مزدشان را بدهید. با آنها به عدل رفتار کنید و اگر شیر دادن برای‌شان دشوار است، زن دیگری را دایه فرزند خود بگیرید.»

همچنین پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «هر جرعه شیری که کودک از مادر می‌نوشد، ثوابی دارد و اگر برای مراقبت از طفل خود، شبی بیدار ماند، پاداش او همان است که هفتاد بنده را در راه خدا آزاد کرده است.»

● فواید

مزایای تغذیه با شیر مادر را از ابعاد مختلف می‌توان مورد مطالعه و بررسی قرار داد:

الف) مزایای مربوط به کودک

ـ شیر مادر به تنهایی می‌تواند از لحظه تولد تا پایان چهار و شش ماهگی، تمامی نیازهای غذایی شیرخوار را برای رشد طبیعی او تأمین کند.

ـ آغوز یا شیر زرد رنگ روزهای اول تولد نوزاد، حاوی مواد مفید و ارزنده‌ای است که نخستین و بهترین واکسن برای حفاظت کودک علیه بیماری‌های عفونی است.

ـ تغذیه با شیر مادر، احتمال مرگ بر اثر بیماری‌های اسهالی را به شدت کاهش می‌دهد و از ابتلا به عفونت‌های گوش میانی و عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی و مرگ و میر ناشی از آن می‌کاهد.

ـ‌ میزان ابتلا به آسم و اگزما و انواع آلرژی در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، بسیار کمتر گزارش شده است.

ـ در شیرخوارانی که از شیرمادر تغذیه می‌کنند، مشکل افزایش کلسترول در بزرگسالی و بالا رفتن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی به علت متابولیسم بهتر کلسترول، کمتر است.

ـ چربی و پروتئین شیرمادر، بهتر از چربی و پروتئین دیگر انواع شیرها هضم و جذب می‌شود.

ـ ترکیب شیر مادر همراه با رشد شیرخوار تغییر پیدا می‌کند. چربی شیرمادر در شروع هر وعده شیر کم است و سپس میزان آن تدریجاً بیش‌تر می‌شود. این تغییرات، کمک بزرگی به سیر نگه داشتن شیرخوار می‌کند.

ـ به علت وجود آب کافی در شیرمادر، تشنگی نوزاد برطرف و اشتهای او تحریک می‌شود و نیازی به دادن آب یا آب‌قند حتی در مکان‌های گرم و خشک نیست.

ـ شیر خوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، کمتر دچار عارضه چاقی در بزرگسالی می‌شوند.

ـ تغذیه با شیرمادر، رابطه عاطفی میان مادر و فرزند را بیشتر می‌کند.

ـ این نوزادان در دوران بلوغ از امنیت بیشتری برخوردارند.

ـ جذب کلسیم شیر مادر به سبب نسبت مناسب کلسیم به فسفر، بهتر انجام می‌شود.

ـ شیرخوارانی که از شیرمادر تغذیه می‌کنند، کمتر دچار مشکلات دندانی ناشی از پستانک و تغذیه مصنوعی می‌شوند.

ب) مزایای مربوط به مادر

ـ تغذیه شیرخوار منحصراً با شیر مادر و به طور مکرر در شبانه روز، امکان تخمک‌گذاری مادر را به تعویق می‌اندازد، و از حاملگی نابهنگام جلوگیری می‌کند.

ـ جمع شدن و برگشت رحم به اندازه طبیعی در مادرانی که به نوزادشان شیر می‌دهند، سریع‌تر انجام می‌گیرد.

ـ مادرانی که به نوزادشان شیر می‌دهند، وزن اضافی خود را زودتر از دست می‌دهند.

ـ احتمال ابتلا به سرطان پستان و تخمدان در زنان شیرده، بسیار کمتر است.

ـ مادر به دلیل تماس‌های مکرر با بدنش در جریان شیردهی و احساس آرامش و رضایتی که از این تماس حاصل می‌شود، وضع روحی و عاطفی بهتری حس می‌کند.

ج) مزایای اقتصادی و اجتماعی

ـ تغذیه با شیر مادر با توجه به افزایش نیاز غذایی مادر در طول شیردهی، از هر شیوه دیگر تغذیه به مراتب ارزان‌تر است. به عبارت دیگر، هزینه خرید شیرخشک و غذاهای آماده برای شیرخواران محروم از شیرمادر، به مراتب بیش از میزان هزینه‌ای است که مادر برای تغذیه صحیح خود و شیردهی موفقیت‌آمیز لازم دارد.

ـ کودکانی که شیرمادر می‌خورند، چون کمتر دچار بیماری می‌شوند، هزینه درمان آنها به طور مشخص کاهش می‌یابد.

ـ سلامت هر جامعه با ارتقای سطح تغذیه، رشد کودکان، پیشگیری از بیماری‌های عفونی،‌ تنظیم خانواده و کنترل جمعیت ارتباط مستقیم دارد. تغذیه با شیر مادر به تنهایی همه این امکانات را با روشی اقتصادی و آسان میسر می‌سازد.

شیر مادر ارزشمند‌ترین شیر برای نوزادان است و کمتر کسی است که این حقیقت را انکار کند. اجزای تشکیل‌دهنده شیر مادر براساس احتیاجات نوزاد انسان ساخته شده و برای تأمین رشد و سیر تکامل طبیعی ایده‌آل است. آنچه شیر مادر را به عنوان مناسب‌ترین شیر برای تغذیه نوزاد مطرح می‌کند، تنها جنبه عاطفی و رضایت مادر و طفل و تماس نوزاد با مادر نیست، بلکه ترکیبات شیمیایی آن است که در مقام مقایسه، هیچ نوع شیری قدرت مقابله با شیرمادر را دارا نیست و همچنین تفاوت در ترکیب شیمیایی شیرمادر با دیگر شیرها است.