آسیابک زال!

شاید از آن جمله آدم‌هایی باشید که کمتر به دنیای پیرامون خودتان نگاه می‌کنید یا شاید هم ساده و زودگذر از کنار بی‌نهایت شگفتی‌های ذره‌بینی کنارتان می‌گذرید! کسی چه می‌داند.
شاید …

شاید از آن جمله آدم‌هایی باشید که کمتر به دنیای پیرامون خودتان نگاه می‌کنید یا شاید هم ساده و زودگذر از کنار بی‌نهایت شگفتی‌های ذره‌بینی کنارتان می‌گذرید! کسی چه می‌داند.

شاید هم آدم خیلی گرفتاری هستید یا کلا به دیگر جانوران کوچک و بزرگ اطرافتان به شکل مزاحم یا موزی نگاه می‌کنید! کمی صبر کنید... در «قاب ایرانی» می‌خواهم شما را با جانوران ریز و درشت سرزمین ایران آشنا کنم نه نمونه خارجی و احیانا چینی آن!

جانورانی حیرت‌انگیز که با آن همه زیبایی نگاهشان هم نکرده‌اید و آنها درست در گلدان گلخانه‌تان یا روی شیشه پنجره اتاق شما یا بیرون روی بوته‌های شمشاد کنار جدول خیابان شهرمان منتظر چشم‌های مشتاق شما هستند.

این بدن کشیده و قلمی مربوط است به یک آسیابک که از زیر راسته Zygoptera و از خانواده سنجاقک‌ها به حساب می‌آید. یادم می‌آید برای گرفتن عکس از این حشرات، بسیاری از همنوع‌های خوش آب و رنگش را فراری دادم و دست آخر این نمونه بی‌رنگ و رویش نصیب من شد!

اما با این همه این یک نمونه بسیار خوش رفتار بود و اجازه داد از زاویه‌های مختلف، سوژه دوربینم قرارش دهم!

چشمان مرکب سنجاقک‌ها با بیش از ۳۰ هزار عدسی مخروطی کوچک، امکان دید رنگی و خوبی را بخصوص هنگام پرواز برایشان مهیا می‌سازد. همه سنجاقک‌ها حشره‌خوار بوده و از شکارچیان مخوف طبیعت به حساب می‌آیند.

دوره پورگی (نوزادی) آنها در آب است، غیر از زیر راسته Anisoptera که حتی در مناطق خشک هم می‌توان آنها را دید و البته هیچ ضرری هم برای انسان ندارند. آسیابک‌ها عموما در جویبارها، رودخانه‌ها و کنار دریاچه‌های فصلی و غیرفصلی به چشم می‌خورند.

بدن تسمه‌ای و باریک آنها همچنین چشمان کوچکشان کلید شناسایی این حشرات از خانواده بزرگ‌ترشان یعنی سنجاقک‌های استاندارد است.

رنگ بال‌های بعضی از آسیابک‌ها آبی براق و رنگ بدن بسیاری از آنها ترکیبی از سبز و لاجوردی است. حرکت آنها عموما نزدیک به سطح آب است و اغلب شاخه‌های باریک بیرون آمده از سطح آب یا برگ‌های کشیده گیاهان آبزی را برای نشستن و استراحت انتخاب می‌کنند.

احمد کریمی