جمعه, ۳۰ شهریور, ۱۴۰۳ / 20 September, 2024
صدق و کذب
« صدق » یک ارزش والای اخلاقی است که آیینه قلوب را از هرگونه کدورت پاک می کند و زنگارهای مختلف ناشی از ناخالصی و گریز از یکرنگی و صفا را می زداید و جان و روح را محل بارش انوار الهی می نماید.
نقطه مقابل صدق « کذب » است که به صورت یک ضد ارزش در عرصه های مختلف حیات حضور می یابد و آفت و آسیب تولید می کند و آیینه دلها را از نقطه های سیاه گناه انباشته می سازد و مانع بارش نور رحمت خداوند می شود.
برای دست یابی به صفت و ارزش والای صدق و راستی باید این خصلت نیکو را شناخت و نسبت به آثار ارزشمند آن وقوف حاصل نمود همچنان که برای کسب بینش و آگاهی نسبت به کذب و دروغ باید آفات و زیان های آن را شناخت و از آنها اجتناب نمود.
تعالیم اسلام هر جویای حقیقت و دوستدار واقعیت را یاری می رساند تا به شناخت و آگاهی های لازم نسبت به این دو ارزش نائل آیند و با پشتوانه ای معرفتی و مجاهدت ها و مراقبت های لازم به تهذیب نفس با نفی کذب و جلب صدق نائل آیند و در نهایت آیینه جان را از زنگارهای دروغ بزدایند و به نور راستی مزین سازند.
یکی از آموزش های نهفته در فرهنگ و معارف اسلامی برای دست یابی به شناخت و آگاهی لازم نسبت به صدق و کذب را در این کلام حضرت علی (ع ) می یابیم :
« الصدق فضیله الکذب رذیله »
« صدق و راستی فضیلت است و کذب و دروغ رذیلت » (۱ )
برمبنای این آموزه دینی صدق در ردیف فضایل بزرگ اخلاقی قرار می گیرد و یک ارزش والا و هنجار برتر معرفی می شود و در نقطه مقابل صدق در ردیف رذایل اخلاقی جای دارد و یک ضد ارزش و ناهنجاری اخلاقی به شمار می رود.
فضایل اخلاقی مجموعه ای از خصال و صفات زیبا و نیکویی می باشند که در جان و روح ریشه می دوانند و به رشد و نمو در می آیند و در نهایت در رفتار و عمل انسان متجلی می گردند و به صورت میوه های ثمربخش کام جان افراد متعامل باصادقین را شیرین می نمایند.
صدق و راستی یکی از بزرگ ترین فضایل اخلاقی است و شجره پاک و ثمر دهنده ای می باشد که حیات جمعی را از آثار خود متحول می سازد و به رونق و صفا و یکرنگی در می آورد.
جامعه ای که به سوی صدق و راستی بشتابد و در مجاری و راه های منتهی به آثار و ثمرات بزرگ این فضیلت اخلاقی حرکت نماید هرگز به سکون نمی گراید و از بالندگی باز نمی ماند و همواره پویا و درحال رشد و کمال مکرر است . در چنین جامعه ای رابطه مردم با مردم تعامل دولت باملت و مواجهات فرادستان با فرودستان و مسئولین با مرئوسین بر محور صداقت و راستگویی تنظیم می شود و حاصل نهایی این نوع تعاملات و مواجهات این است که هرگز « اخلاق » در مسلخ « سیاست » ذبح نمی گردد زیرا سیاست با صداقت به هم می آمیزند و هرگونه کذب و نیرنگ و نفاق را طرد می نمایند و همین جاست که « سیاست اسلامی » معنی و مصداق پیدا می کند و این نوع راهبرد از خلوص ناشی از صدق و راستی بهره مند می گردد و جامعه را در جهت تعالی و مردم را با نور صدق به سوی رشد و کمال معنوی رهنمون می شود.
برمبنای کلام امیرمومنان (ع ) همچنان که صدق در مجموعه فضایل اخلاقی قرار می گیرد و جامعه و کشور ـ متشکل از ملت و دولت را در مسیر حقیقت به بالندگی و پویایی می رساند. « کذب » در مجموعه رذایل اخلاقی جای می گیرد و پی در پی آفت و آسیب می آفریند و ضرر و زیان تولید می کند.
آفات و خطرات ناشی از کذب و دروغ افراد و گروه های اجتماعی و سیاسی را به مرداب های عفن می کشاند و آب های آلوده می نوشاند و همین جاست که بذر دروغ در سرزمین جان و روح به رشد در می آید و به نهال و پس از آن به شجره ی تبدیل می شود که ریشه های خود را مستحکم می کند و میوه های تلخ و هلاکت بار تولید می نماید.
وقتی میوه های برآمده از آب های آلوده کذب و دروغ به کام جان ها نشست روحیات به تحولات نامطلوب و متضاد با فطرت هایی که باید بیدار باشند و راهگشا به حقایق دین از جمله حقیقت صدق و راستی گردند در اثر سیطره نفس خفته می مانند و به این ترتیب کذب و دروغ سر بر می آورد و به رفتار و عمل در می آید و آسیب و زیان های مکرر تولید می نماید. این آسیب و زیان ها در سطح کلان و در حوزه های مدیریت های گوناگون فرهنگی و اقتصادی و سیاسی بسیار وحشت زا و مخرب است و به هیچ وجه قابل مقایسه با محدوده حیات فردی نمی باشد. در همین حوزه های کلان است که در اثر تمرکز اختیارات و امکانات بسیاری از حق ها ناحق می شوند و کثیری از رفتارهای ناشایست و ناسالم شایسته و سالم معرفی می گردند و « نفس های نامهذب و ناپرورده » و در « خود » مانده و به « خدا » نرسیده هرچه بخواهند می کنند و همواره برای توجیه خلافکاری های خود آماده و مهیا می باشند و در نهایت به نام دین بی دینی می نمایند و خود را با وسوسه های شیطان برون و درون راضی و خشنود می کنند که هرچه انجام می دهند به قصد « قربت » و برای « رضای خدا » می باشد!
یکی از مصادیق و جایگاه های به عینیت درآمدن دعاهایی که از لسان مبارک ائمه اطهار(ع ) اشاره به نفس سرکشی می کنند که هرگز سیر نمی شود و از قلبی یاد می نمایند که به خشوع نمی رسد و علمی را نام می برند که هیچ نفعی به انسان نمی رساند و نمازی را معرفی می کنند که هیچ گاه به درگاه الهی بالا نمی رود و دعایی را نشان می دهند که شنیده نمی شود و برگشت می خورد(۲ ) همین نامهذب بودن درون و دوری از راستگویی و آلودگی به دروغگویی است و به راستی در درگاه الهی این گریز از صدق و فرو افتادن در دامان کذب ـ که حرکتی متعهدانه و آگاهانه و با انگیزه های ناسالم و اهداف مشخص فردی اجتماعی اقتصادی فرهنگی و سیاسی می باشد ـ بسیار پلید و شنیع می باشد و متون فرهنگ و معارف اسلامی این عمل ناصواب را ضد عقل و خرد(۳ ) زینت منافقان (۴ ) میوه درخت ذلت و خواری (۵ ) موجب تباهی دین (۶ ) و از بین رفتن اعتماد و وثوق مردم و بدگویی آنان نیست به اهل دروغ (۷ ) معرفی می نمایند.
پاورقی :
۱ ـ غررالحکم تنظیم موضوعی ج ۱ ص ۶۳۴
۲ ـ مراجعه شود به مفاتیح الجنان دعایی که در تعقیب نماز عصر خوانده می شود .
۳ ـ غررالحکم ج ۲ ص ۳۷۷
۴ ـ همان منبع ص ۳۶۹
۵ ـ همان منبع
۶ ـ همان منبع ص ۳۷۰
۷ ـ همان منبع
در جامعه راستین اسلامی رابطه مردم با مردم تعامل دولت با ملت و مواجهات فرادستان با فرودستان و مسئولین و مرئوسین بر محور « صداقت و راستگویی » تنظیم می شودو حاصل نهایی این نوع تعاملات و مواجهات این است که هرگز « اخلاق » در مسلخ « سیاست » ذبح نمی گردد زیرا سیاست با صداقت در هم می آمیزند و هرگونه کذب و نیرنگ و نفاق را طرد می نمایند و همین جاست که « سیاست اسلامی » معنی و مصداق پیدا می کند
آفات و خطرات ناشی از کذب و دروغ افراد و گروه های اجتماعی و سیاسی را به مرداب های عفن می کشاند و آب های آلوده می نوشاند و در نتیجه بذر دروغ در سرزمین جان و روح به رشد در می آید و به نهال و پس از آن به شجره ای تبدیل می شود که ریشه های خود را مستحکم می کند و میوه های تلخ و هلاکت بار تولید می نماید
در عرصه های فعالیت ها و مدیریت ها نفس های نامهذب و ناپرورده و در « خود » مانده و به « خدا » نرسیده هرچه بخواهند می کنندو حق ها را ناحق و ناشایست ها را شایسته معرفی می نمایند و همواره برای توجیه خلافکاری های خود آماده و مهیا می باشند و در نهایت به نام دین بی دینی می نمایند و خود را با وسوسه های شیطان درون و برون راضی و خشنود می کنند که هرچه انجام می دهند به قصد « قربت » و برای « رضای خدا » می باشد!
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست