آثار سوء مصرف دخانیات بر سلامت زنان

مصرف سیگار یكی از مهم ترین عوامل ایجاد سرطان حلق و مثانه در میان زنان است همچنین خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده و كلیه در زنان سیگاری بیشتر است سرطان حنجره و مری نیز در میان زنان سیگاری بیشتر از حد معمول است

مصرف سیگار نقش مهمی در مرگ‌ومیر زنان آمریكا دارد. در گزارش جراحان عمومی با عنوان <زنان و سیگار> كه سال ۱۹۸۰ برای اولین بار منتشر شد، حدود ۳ میلیون نفر از زنان بر اثر ابتلا به بیماری‌های ناشی از سیگار، مرگ نابه‌هنگام داشتند.

در سال ۱۹۹۷ نیز در آمریكا حدود ۱۶۵ هزار زن بر اثر بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات از قبیل سرطان ریه و سایر سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی، حملات قلبی، بیماری‌های مزمن ریوی و همچنین آمفیزم جان خود را از دست دادند. در سال ۱۹۹۰ در آمریكا حدود ۲/۱ میلیون سال عمر مفید زنان به دلیل بیماری‌های ناشی از مصرف سیگار تلف شد و مرگ زنان سیگاری‌ بر اثر بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات به طور متوسط موجب از بین رفتن ۱۴ سال طول عمر مفید بود. ترك سیگار در زنان خطر مرگ‌های ناگهانی را در آنان كاهش می‌دهد. وقتی زنان در سن جوانی سیگار را ترك می‌كنند، برایشان مفیدتر است.

● سرطان ریه

مصرف سیگار بزرگ‌ترین عامل ایجاد سرطان ریه در زنان است و در آمریكا حدود ۹۰ درصد مرگ‌های ناشی از سرطان ریه زنان به دلیل مصرف سیگار اتفاق می‌افتد. سال ۱۹۵۰ تاكنون، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در زنان آمریكا به شش برابر ۶۰۰( درصد) افزایش یافته است. سال ۱۹۸۷، سرطان ریه نسبت به سرطان پستان افزایش یافت و یكی از علل مهم مرگ‌های ناشی از سرطان‌ در میان زنان آمریكا شد. سال ۲۰۰۰ میزان مرگ ناشی از سرطان ریه در بین زنان ۲۷ هزار مورد بیشتر از سرطان پستان بود.

● سایر سرطان‌ها

مصرف سیگار یكی از مهم‌ترین عوامل ایجاد سرطان‌ حلق و مثانه در میان زنان است. همچنین خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده و كلیه در زنان سیگاری بیشتر است. سرطان حنجره و مری نیز در میان زنان سیگاری بیشتر از حد معمول است.

زنان سیگاری برای ابتلا به سرطان كبد و روده مستعدتر از زنان غیرسیگاری هستند.

مصرف سیگار خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد اما میزان ارتباط استعمال دخانیات و ابتلا به عفونت ویروس پاپیلیوم انسانی (تومور حاصل از ویروس) نامعین است.

مطالعات مختلف نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض دود سیگار خطر سرطان پستان را افزایش می‌دهد، البته میزان این تاثیر نامعلوم است و نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.

● بیماری‌های قلبی - عروقی

مصرف سیگار یكی از عوامل مهم بیماری‌های عروق كرونر قلب در میان زنان است. این خطر با افزایش تعداد نخ سیگار معرفی و تداوم مصرف آن افزایش می‌یابد. زنان سیگاری‌ از نظر ابتلا به سكته مغزی (لخته شدن خون در سرخرگ‌هایی كه به مغز خون می‌رسانند) و خونریزی‌ مغزی در معرض خطر بیشتری هستند.

زنان سیگاری از نظر ابتلا به آترواسكلروز (سخت شدن رگ‌ها) رگ‌های محیطی نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. ترك سیگار موجب كاهش خطر بیماری كرونر قلب می‌شود. گفتنی است، سن زنان در ترك سیگار اهمیتی ندارد. خوشبختانه خطر و زیان‌های سیگار یك یا دو سال بعد از ترك آن به طور قابل ملاحظه‌ای كاهش می‌یابد. احتمال حمله مغزی ناشی از استعمال دخانیات پس از ترك آن كاهش می‌یابد. حدود ۱۰ تا ۱۵ سال بعد از ترك سیگار، نسبت حمله مغزی در زنان سیگاری مانند غیر سیگاری‌ها است.

● انسداد ریه

كشیدن سیگار، اولین علت ایجاد بیماری انسداد مزمن ریوی در زنان است كه خطر آن با مقدار و مدت مصرف سیگار افزایش می‌یابد.

میزان مرگ‌ومیر به علت انسداد مزمن ریوی در میان زنان ۲۰ تا ۳۰ ساله بالاست. حدود ۹۰ درصد مرگ‌های ناشی از انسداد مزمن ریوی در میان زنان، به سیگار نسبت داده می‌شود.

مادرانی كه در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند، نوزادانشان دچار كاهش نقص عملكرد ریه می‌‌شوند و همچنین قرار گرفتن در معرض دود تحمیلی سیگار در دوران كودكی و جوانی، به عملكرد ریه دختران آسیب می‌رساند. دخترانی كه سیگار می‌كشند دچار كاهش رشد ریه و كاهش سطح ماكزیمم عملكرد ریه می‌شوند و زنان سیگاری در معرض كاهش و نقص عملكرد ریه قرار دارند.

● درد ماهانه

برخی مطالعات نشان می‌دهد، كشیدن سیگار دوره قاعدگی را تغییر می‌دهد و خطر قاعدگی دردناك و آمنوره ثانویه (غیرطبیعی بودن قطع قاعدگی) و نامرتب بودن آن را افزایش می‌دهد. زنان سیگاری نسبت به غیرسیگاری‌ها بیشتر دچار یائسگی در سن جوانی می‌شوند و آن ممكن است با شدت نشانه‌های یائسگی مواجه شوند.

● حاملگی

زنان سیگاری‌ در معرض خطر تاخیر در حاملگی و سقط در حاملگی‌های اول و دوم قرار دارند و در دوران بارداری با خطر مشكلات بارداری، زایمان نوزاد نارس، زایمان نوزادكم‌وزن، مرده‌زایی و مرگ نوزاد مواجه‌اند. خطر حاملگی خارج رحم و سقط خودبه‌خود نیز زنان سیگاری‌ باردار را تهدید می‌كند. مطالعات نشان می‌دهد، رابطه مستقیمی بین سیگار كشیدن و خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در بین نوزادان زنان باردار سیگاری وجود دارد.

● تراكم استخوان

قبل از یائسگی، زنان سیگاری نسبت به زنان غیرسیگاری تراكم استخوانی كمتری دارند و نسبت به زنان غیرسیگاری بیشتر با خطر شكستگی مفصل بالای ران مواجه‌اند.

● سایر موارد

زنان سیگاری به طور متوسط برای ابتلا به روماتیسم مفصلی در معرض خطر بیشتری قرار دارند و از نظر ابتلا به كاتاراكت نیز بیشتر در معرض خطر هستند.

شیوع مصرف سیگار در بین زنان موجب افزایش اختلالات اضطرابی، مرض قند، افسردگی، اختلال در كاهش عملكرد حواس و ... می‌شود؛ به ویژه احتمال ابتلا‌ی به بیماری اسیكزوفرنی در آنها بالاست. البته رابطه بین مصرف سیگار و اختلالات ناشی از آن به تحقیقات بیشتر نیاز دارد.

● دود تحمیلی

دود تحمیلی سیگار یكی از علل سرطان ریه در بین زنان غیرسیگاری است. بر اساس مطالعات، یكی از علت‌های مرگ‌های ناشی از بیماری‌های عروق كرونر قلب در بین زنان غیرسیگاری، به استنشاق دود تحمیلی دود سیگار نسبت داده می‌شود. نوزادان زنانی كه در دوران بارداری در معرض دود تحمیلی سیگار قرار می‌گیرند، با وزن كم متولد می‌شوند و در معرض خطر تاخیر در رشد داخل رحمی مواجه‌اند.‌

‌ خدیجه مصلحی

دبیر كمیته كشوری مبارزه با دخانیات