روح بزرگ یك كوه

استاد شهید از تعینات آزاد بود در حالی كه از نظر تحصیلات حوزوی در مظان مرجعیت و در دانشگاه یك استاد برجسته بود, هیچ تعینی در او نمی دیدی راحت سخن می گفت و در مجالس خصوصی مزاح و نكته پرداز بود راحت راه می رفت و راحت لباس می پوشید و بطور خلاصه سبكبال بود و از قید تعینات آزاد گاه سوار اتوبوس شركت واحد می شد و كسانی كه ایشان را می شناختند تعجب می كردند

●ویژگی‌ خاص‌ رفتاری‌ استاد شهید از نظر علی‌ مطهری‌ چه‌ بود؟

این‌ بود كه‌ برای‌ خدا كار می‌كردند. آنجا كه‌ حق‌ را تشخیص می‌دادند ملاحظه‌ احدی‌ حتی‌ دوستان‌ را نمی‌ كردند. لذا در مقابل‌ جوهای‌ فكری‌ و اجتماعی‌ مقاوم‌ بودند و تحت‌ تاثیر جو قرار نمی‌ گرفتند. به‌ تعبیر بهتر، ایشان‌ جو شكن‌ بودند. در سال‌ ۵۰ تا ۵۴ كه‌ بسیاری‌ از انقلابیون‌ مسلمان‌ و برخی‌ افراد موجه‌ گرایشاتی‌ به‌ «سازمان‌ مجاهدین‌ خلق‌» پیدا كرده‌ بودند، ایشان‌ در داخل‌ كشور یك‌ تنه‌ ایستادند كه‌ ما باید از هم‌ اكنون‌ راهمان‌ را از اینها جدا كنیم‌، سران‌ اینها ماركسیست‌ها هستند و از آیات‌ قرآن‌ و روایات‌ اسلامی‌ به‌ عنوان‌ ابزار استفاده‌ می‌كنند چون‌ می‌دانستند جوان‌ مسلمان‌ ایرانی‌ را با حرفهای‌ ماركس‌ و لنین‌ نمی‌ توان‌ جذب‌ كرد. به‌ همین‌ جهت‌ طرفداران‌ آن‌ سازمان‌، تبلیغات‌ زیاد و ناجوانمردانه‌یی‌ علیه‌ استاد به‌ راه‌ انداختند. ولی‌ استاد چون‌ به‌ راه‌ خود ایمان‌ داشت‌ و برای‌ خدا كار می‌كرد اهمیتی‌ به‌ آن‌ تبلیغات‌ نمی‌ داد و می‌فرمود بعدا این‌ جوانها می‌فهمند كه‌ من‌ امروز چه‌ می‌گفتم؛ و همین‌ طور هم‌ شد.

بنابر این‌ ویژگی‌ خاص‌ رفتاری‌ استاد شهید، خلوص‌ و برای‌ خدا كار كردن‌ بود و به‌ همین‌ جهت‌ نام‌ و آثار ایشان‌ برای‌ همیشه‌ زنده‌ است‌ و خداوند اعمال‌ ایشان‌ را ضایع‌ نمی‌ كند.

●ایشان‌ با زیردستان‌ خود چه‌ رفتاری‌ داشتند؟

البته‌ زیردستان‌ زیادی‌ در كار نبود. تنها یك‌ راننده‌ داشتند كه‌ وی‌ خاطرات‌ جالبی‌ از خونگرمی‌ و جوشش‌ استاد با ایشان‌ دارد. مثلا می‌گوید اگر با استاد به‌ شهرستان‌ می‌رفتیم‌ و در منزل‌ كسی‌ مهمان‌ بودیم‌، استاد تا از جای‌ خواب‌ و رختخواب‌ من‌ مطمئن‌ نمی‌شدند خود به‌ خواب‌ نمی‌ رفتند و گاهی‌ رختخواب‌ اینجانب‌ را در غیاب‌ من‌ می‌انداختند. یا در بین‌ راه‌ خربزه‌ می‌گرفتند و خود می‌بریدند و با هم‌ می‌خوردیم‌، و از این‌ قبیل‌. در باب‌ كمكهای‌ مادی‌ و كمك‌ در دریافت‌ وام‌ و غیره‌ نیز خاطرات‌ زیادی‌ دارد.

بطور كلی‌ استاد شهید از تعینات‌ آزاد بود. در حالی‌ كه‌ از نظر تحصیلات‌ حوزوی‌ در مظان‌ مرجعیت‌ و در دانشگاه‌ یك‌ استاد برجسته‌ بود، هیچ‌ تعینی‌ در او نمی‌ دیدی‌. راحت‌ سخن‌ می‌گفت‌ و در مجالس‌ خصوصی‌ مزاح‌ و نكته‌ پرداز بود. راحت‌ راه‌ می‌رفت‌ و راحت‌ لباس‌ می‌پوشید و بطور خلاصه‌ سبكبال‌ بود و از قید تعینات‌ آزاد. گاه‌ سوار اتوبوس‌ شركت‌ واحد می‌شد و كسانی‌ كه‌ ایشان‌ را می‌شناختند تعجب‌ می‌كردند. اما در عین‌ اینكه‌ ساده‌ زیست‌ و بی‌ تعین‌ بود دارای‌ هیبت‌ بود و این‌ هیبتی‌ نبود مگر هیبت‌ تقوا، چنانكه‌ مولایش‌ امیرالمومنین‌ علی‌ علیه‌ السلام‌ توسط‌ دوستانش‌ چنین‌ توصیف‌ شده‌ است‌ كه‌ با ما بسیار خودمانی‌ و بی‌ تكلف‌ و مزاح‌ بود اما در عین‌ حال‌ ما هیبتی‌ از او در دل‌ داشتیم‌ و این‌ هیبت‌ همان‌ هیبت‌ تقوا بود.

●رفتار استاد با خانواده‌ و همسر و فرزندانشان‌ به‌ چه‌ ترتیبی‌ بود؟

همه‌ اعضای‌ خانواده‌ اعم‌ از همسر و فرزندان‌ به‌ ایشان‌ به‌ چشم‌ یك‌ مراد نگاه‌ می‌كردند. ما مرید بودیم‌ و ایشان‌ مراد. اهل‌ حقیقت‌ بودن‌ و صداقت‌ و خلوص‌ و در یك‌ كلام‌ برای‌ خدا كار كردن‌ ایشان‌ و اینكه‌ از فردیت‌ خود خارج‌ شده‌ بود و چیزی‌ را برای‌ خود نمی‌ خواست‌، هر چه‌ می‌خواست‌ برای‌ خدا و اسلام‌ می‌خواست‌، اینها باعث‌ شده‌ بود كه‌ هر كس‌ كه‌ با ایشان‌ مانوس‌ بود شیفته‌ ایشان‌ بشود. او روح‌ بزرگی‌ داشت‌. با آنكه‌ به‌ گفته‌ همه‌ دست‌ اندركاران‌ انقلاب‌، شخص دوم‌ انقلاب‌ اسلامی‌ بود، برخی‌ افراد به‌ دلیل‌ موضعگیری‌ ایشان‌ علیه‌ مجاهدین‌ خلق‌ و دیگران‌ می‌گفتند او انقلابی‌ نیست‌ و تبلیغات‌ زیادی‌ علیه‌ ایشان‌ می‌كردند. ولی‌ او مانند یك‌ كوه‌ راسخ‌، همه‌ این‌ موجها را باز می‌گرداند و آن‌ تبلیغات‌ تاثیری‌ در روحش‌ نداشت‌. زبان‌ حالش‌ این‌ بود كه‌ انسان‌ باید برای‌ خدا كار كند، خواه‌ مردم‌ بفهمند و خواه‌ نفهمند.

اصولا اگر اعضای‌ خانواده‌ شخصی‌ شیفته‌ آن‌ شخص باشند و او را به‌ درستی‌ و صداقت‌ بشناسند، این‌ امر بهترین‌ دلیل‌ بر درستی‌ و صداقت‌ اوست‌، زیرا اعضای‌ خانواده‌ یك‌ شخص بهتر از دیگران‌ به‌ نقاط‌ قوت‌ و نقاط‌ ضعف‌ او آگاهند و اگر نقاط‌ ضعفی‌ داشته‌ باشد طبعا از ارادت‌ آنها به‌ او كاسته‌ می‌شود.

رفتار ایشان‌ با همسرشان‌ بسیار محبت‌ آمیز و توام‌ با احترام‌ بود. اگر همسرشان‌ به‌ مسافرت‌ می‌رفتند، هنگام‌ بازگشت‌ ایشان‌، به‌ ما فرزندان‌ توصیه‌ می‌كردند به‌ استقبالشان‌ برویم‌ و چای‌ و میوه‌ آماده‌ كنیم‌. رفتارشان‌ با ما فرزندان‌ به‌ گونه‌یی‌ بود كه‌ در مورد هیچ‌ كاری‌ زور و اجبار به‌ كار نمی‌بردند بلكه‌ می‌خواستند خودمان‌ به‌ درستی‌ یا نادرستی‌ یك‌ كار برسیم‌. در مورد انجام‌ فرایض‌ بر ما نظارت‌ داشتند و بر نماز اول‌ وقت‌ و با وضو بودن‌ تاكید داشتند.

●به‌ نظر شما شهادت‌ استاد چه‌ تاثیری‌ در روند انقلاب‌ اسلامی‌ گذاشت‌؟

تاثیر بسیار زیادی‌ گذاشت‌. اگر ایشان‌ در قید حیات‌ بودند در تك‌ تك‌ حوادث‌ انقلاب‌ اسلامی‌ از تدوین‌ قانون‌ اساسی‌ گرفته‌ تا ماجراهای‌ بنی‌ صدر و جنگ‌ تحمیلی‌ و سرنوشت‌ آیت‌الله‌ منتظری‌ و غیره‌ تاثیر فراوان‌ داشتند و به‌ عقیده‌ اینجانب‌ شكل‌ بسیاری‌ از قضایا عوض‌ می‌شد. همچنین‌ قطعا در رد بسیاری‌ از شبهاتی‌ كه‌ امروز توسط‌ روشنفكران‌ مطرح‌ می‌شود و در نزدیك‌ كردن‌ تفكر گروههای‌ خودی‌، نقش‌ اساسی‌ داشتند و از همه‌ مهمتر در ایجاد تحول‌ در حوزه‌ علمیه‌ قم‌ نقش‌ بسیار اساسی‌ داشتند و اصولا امام‌ خمینی‌ در سالهای‌ آخر حیات‌ استاد، ایشان‌ را ترغیب‌ به‌ حضور در قم‌ می‌كردند و قطعا پیشرفت‌ حوزه‌ به‌ وسیله‌ استاد مطهری‌ از اهداف‌ حضرت‌ امام‌ بوده‌ است‌. به‌ هر حال‌ اگر ایشان‌ شهید نمی‌شدند، تاثیر ویژه‌یی‌ بر حوادث‌ انقلاب‌ داشتند.

منبع‌:خبرگزاری‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌