دور تكراری استبداد و هرج و مرج

اگر می بینیم با وجود استمرار نظام مشروطه باز هم چرخه استبداد هرج و مرج فعالانه عمل می كند، علتش آن است كه اساسی ترین عامل بازتولید یعنی ناامنی همچنان امكان ادامه حضور یافته …

اگر می بینیم با وجود استمرار نظام مشروطه باز هم چرخه استبداد هرج و مرج فعالانه عمل می كند، علتش آن است كه اساسی ترین عامل بازتولید یعنی ناامنی همچنان امكان ادامه حضور یافته است. به بیان دیگر به رغم تشكیل دولت ملی و حاكمیت قانون عوامل اصلی تولید كننده ناامنی در حیات اجتماعی مردم كه تا دیروز قدرت های طایفه ای، بزرگ مالكان، وابستگان به دولت های استعماری و افراد فرصت طلب و سود جو و گروه ها و شخصیت های اقتدار طلب بعدی و ملاحظات خارجی بود به كلی از بین نرفتند و مهار نشدند.

به این دلیل كه دولت ملی مشروطه خواه از كاربرد اقتداری كه از قیام و انقلاب ملت و رای آنها در انتخابات به دست آورده بود، عاجز ماند، صرفاً به این خاطر كه به جای تمركز همه توانایی و اقتدار حكومتی و امكانات و ابزار در برقراری نظم، اعمال حاكمیت قانون و رفع مشكلات مردم و نظم و نسق بخشیدن به امور، قسمت اعظم نیروی آنها صرف كشمكش های داخلی و رقابت های گروهی یا خنثی كردن توطئه ها و دسیسه های خارجی و وابستگان به استبداد شد، به ویژه افراط و تفریط ها، تندروی ها و نزاع هایی كه بعضاً ریشه در قدرت طلبی و خود مداری شخصیت ها و گروه ها داشت مانع از انسجام درونی حاكمیت ملی و اتخاذسیاست های عقلانی و وحدت عمل و تحقق هدف ها و اجرای طرح ها گردید. در نتیجه آشوب و هرج و مرج در اركان دولت و در سراسر جامعه دامن گسترد. مداخله قدرت های بیگانه بر شدت بحران می افزود و در نتیجه زمینه برای نیروی اقتدارگرا كه درصدد احیای دوباره استبداد از راه غلبه و زور بود فراهم گشت. در تمام تاریخ ایران، حكومت ها چه مستبد و چه به ظاهر قانونی و مشروطه در باز تولید ناامنی در جامعه كه عامل اصلی بروز هرج و مرج است سهم تعیین كننده داشته اند.

حبیب الله پیمان