یک حقیقت علمی و اثبات‌شده یا یک باور خرافاتی!

● شگفتی‌های روان‌شناسی
رؤیت همزاد روان‌پریشانه، پدیده‌ای است که در آن فرد به‌صورتِ یک توهم بینایی، تمام یا قسمتی از بدنش را خارج از کالبد خودش مشاهده می‌کند. این ادراکِ وهمی …

شگفتی‌های روان‌شناسی

رؤیت همزاد روان‌پریشانه، پدیده‌ای است که در آن فرد به‌صورتِ یک توهم بینایی، تمام یا قسمتی از بدنش را خارج از کالبد خودش مشاهده می‌کند. این ادراکِ وهمی که شبح هم نامیده می‌شود، به‌طور معمول بی‌رنگ و شفاف است و از آن‌جا که شبح اغلب همان حرکت خود فرد را تقلید می‌کند، ممکن است برای فرد، این احساس به‌وجود آید که گویی او خود را در آیینه مشاهده می‌کند. این شبح، تمایل دارد به‌صورت ناگهانی و بدون اعلام یا علائم قبلی آگاهی‌دهنده، ظاهر شود.

رؤیت همزاد، پدیده‌ی نادری است که برخی از افراد فقط برای یک یا چندبار این حالت را تجربه کرده‌اند و به‌ندرت در موارد بیش‌تری، به این ادراک یا تجربه‌ی بینایی رسیده‌اند. هرچند اطلاعات و گزارشات در این زمینه نادر است، اما به‌نظر نمی‌آید جنسیت، سن، وراثت و یا میزان هوش در پیدایش این علائم و نشانه‌ها، تأثیری داشته باشد.

علت رؤیت همزاد

علت تجربه‌ی رؤیت همزاد، نامشخص و ناشناخته است. یک پیش‌فرضِ زیست‌شناسانه، این است که پیدایش یک مرحله از فعالیت خارق‌العاده در قسمت‌هایی از ناحیه‌ی گیجگاهی مغز که با احساس خود همراه است، شاید همراه و همگام با پیدایش یک فعالیت خارق‌العاده‌ی دیگر در ساختار ناحیه‌ی ادراک بینایی قشر مغز، در پیدایش این حالت مؤثر می‌باشد.

در نظریه‌ها یا تئوری‌های روان‌‌شناسانه، این حالت با اختصاصات شخصیتی، قدرت تصویرپردازی و تصویرسازی ذهنی فرد، حساسیت بینایی و یا به احتمال زیاد با زمینه‌ی اختلالات خودشیفتگی مربوط و مرتبط تصور می‌شود. این نوع افراد، احتمال دارد در مراحل و شرایط پراسترس، به تجربه‌ی رؤیت همزاد برسند.

دوره و پیش‌آگهی بیماری

در شرح حال‌های جمع‌آوری‌شده از افرادی که این تجربه را داشته‌اند، مشخص می‌شود این علائم، نه پیش‌رونده و نه محدودکننده هستند. این افراد در معاینه‌، ممکن است علائم و نشانه‌های بیش‌تری از اختلالات عصبی را نشان‌دهند که در این شرایط، وجود یک ضایعه‌ی عصبی مطرح می‌شود. به‌ندرت این نشانه‌ها می‌توانند احتمال پیدایش یک جنون جوانی (اسکیزوفرنی) و یا اختلالات جنون‌آسا را مطرح کنند.

رؤیت همزاد در آثار بزرگان

در آثار نویسندگان و مشاهیری مانند «گوته»، «پرسی شلی»، «دوموپاسان»، «ادگار آلن‌پو» و «پروفسور کامیل فلاماریون» با وضوح، به مضمون رؤیت همزاد اشاره شده است.

در شرح حال دکتر «زیگموند فروید» به یک تجربه‌ی رؤیت همزاد و مشاهده‌ی یک «فروید» دیگر توسط خودِ «فروید» در مقاله‌ای اشاره شده است.

دو پژوهشگر در مروری گسترده، به مضمونِ رؤیت همزاد از پزشک ۷۵ساله‌ای یاد می‌کنند که شبی به‌علت بی‌خوابی، در اتاق خواب بر لبه‌ی تخت نشسته بود که مشاهده کرد فردی کاملاً شبیه به او، از رختخوابش خارج شده و آهسته‌آهسته به دستشویی رفت و پس از خروج از آن‌جا، ناپدید شد. این جریان حدود ۳دقیقه‌ طول کشید.

معرفی یک مورد رؤیت همزاد در ایران

در مراسم فارغ‌التحصیلی دانشجویان کلاس هیپنوتیزم دندان‌پزشکی، در اردیبهشت‌ماه ۱۳۷۲ خانم «س.آ» دانشجوی رشته‌ی ارتباطات که به‌عنوان کتاب‌دار کار می‌کرد، چنین اظهار کرد:

خیلی‌وقت‌ها شخصی را احساس می‌کنم که به‌صورت ندایی بیرونی با من در تماس و صحبت است. همیشه و در خیلی از موارد، من را نصیحت می‌کند و بسیار پیش‌ آمده که وجود خودم را دقیقاً با مشخصات خودم در مقابلم مشاهده کرده‌ام. برای مثال یک‌‌بار در حالی‌که مشغول صحبت با خواهرم بودم، متوجه شدم خودم هم کنار او ایستاده‌ام. یک‌بار هم خودم را درحالی‌که دراز کشیده بودم، کنار خودم مشاهده کردم، درحالی‌که درست لباس‌های او مانند من بود...

تقریباً صدا یا ندای او را هم همیشه می‌شنوم، ولی فقط در لحظات نگرانی یا غمگینی، همزادم را مشاهده می‌کنم.

نتیجه‌گیری پایانی

احساس رؤیت همزاد، یک پدیده‌ی بسیار نادر است که دانش‌ امروز، آن‌را یک حالت توهمی یا روان‌پریشی می‌داند که برخی از نویسندگان و دانشمندان بزرگ هم در شرایط سلامتی کامل، آن‌را تجربه کرده‌اند. علاوه‌بر افراد سالم و عادی، دیگران هم در شرایط اضطراب، خستگی شدید، بیماری‌های تب‌دار، اعتیاد به مواد مخدر، جنون جوانی و اختلال در چگونگی ایجاد و انتشار تحریکات الکتریکی قشر مغز ازجمله در زمان حملات صرعی و میگرنی ممکن است به این احساس برسند.