چشم انداز فناوری در سال ۲۰۱۲

تبلت ها و اسمارت فون ها در سال ۲۰۱۲

بازار تبلت با ۷۰۰ درصد رشد در طول سال ۲۰۱۱ و رشد کلی ۴۴۰ درصد یکی از شگفت‌انگیز‌ترین نرخ‌های رشد را در میان بخش‌های‌مختلف بازار تجهیزات پردازشی‌داشته‌است. ۲۰۱۱ سال بسیار پررونقی برای تبلت‌ها بود و رونق زیاد برای یک دستگاه؛ یعنی ورود تولیدکننده‌های جدیدی که آن‌ها نیز برشی از این‌کیک را می‌خواهند. سال گذشته اپل نسخه دوم تبلت خود را عرضه‌کرد و بازیگرانی مانند سامسونگ، ایسوس، موتورولا و لنوو نیز به‌طور جدی وارد این بازار شدند. گوگل اما بخش تجهیزات همراه موتورولا را خرید تا علاوه بر توسعه‌دادن پرطرفدارترین سیستم‌عامل در این حوزه، صاحب سخت‌افزار نیز شود. از طرفی، اپل همچنان سردمدار تولیدکنندگان تبلت است و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این بازار به رشد سرسام‌آور خود ادامه دهد. اما به‌یقین بازار اسمارت‌فون جنجال و هیجان بازار تبلت را ندارد و به روند قبلی خود ادامه می‌دهد.

● بازیگران اصلی

نخستین‌خبر این‌که سال ۲۰۱۲، سال‌تبلت‌های چهارهسته‌ای خواهد بود و سال ‌۲۰۱۱ سال تبلت‌های دوهسته‌ای و ۲۰۱۰ سال تبلت‌های تک‌هسته‌ای بود. در‌حال حاضر، نخستین تبلت چهار‌هسته‌ای، یعنی Transformer Prime با پردازنده Nvidia Tegra ۳ نیز در حال تولید و عرضه است. انتظار می‌رود که آی‌پد۳ نیز با پردازنده چهارهسته‌ای A۶ اپل عرضه شود. ممکن است به‌نظر برسد، این افزایش هسته‌ها امسال فقط به یک مسابقه «هسته‌های پردازشی من بیشتر است» تبدیل‌شود، اما هسته‌های پردازشی بیشتر واقعاً به افزایش کارایی دستگاه و اجرای روان‌تر بازی‌ها انجامیده‌ و ممکن است نتیجه دیگری نیز در بر داشته باشد و آن افزایش توان‌مصرفی است. البته، تولیدکنندگان سعی‌می‌کنند در عین افزایش قدرت پردازشی، توان مصرفی را پایین نگه دارند. از طرفی، شکی نیست که بسیاری از اسمارت‌فون‌ها در سال آینده دوهسته‌ای خواهند بود و حتی برخی، اسمارت‌فون‌های چهارهسته‌ای را پیش‌بینی می‌کنند. اما سؤال اصلی این است که بازیگران اصلی این صحنه برای سال آینده چه چیزی در ذهن دارند؟

شرکت اپل که در حال حاضر از نظر سهم بازار، سردمدار تولیدکنندگان تبلت است، اوایل سال آینده (اواخر فوریه یا اوایل مارس) آی‌پد ۳ را عرضه خواهد‌کرد. البته، مانند همیشه تا زمان عرضه، ‌دیواری از رازداری دورتادور این محصول را فرا‌گرفته و درباره مشخصات هیچ منبعی به‌جز‌گمانه‌زنی، انتظارها و شایعه‌ها نمی‌توان‌یافت. مسلم این است که قدرت پردازشی، تفکیک‌پذیری و کیفیت نمایشگر آن افزایش می‌یابد و البته، این احتمال وجود دارد که پردازنده این محصول چهارهسته‌ای‌باشد. از‌طرف دیگر، انتظار می‌رود که آی‌فون ۵ و iOS ۶ نیز در سه‌ماهه چهارم‌عرضه شوند که البته روند پیشین اپل را در این حوزه دنبال خواهند کرد. آندروئید سال جدید را با نسخه تازه خود آغاز کرده که به‌نظر یک ارتقای اساسی و جالب‌توجه به نظر می‌رسد. ویژگی‌های جدید آندروئید ۴ با گوشی سامسونگ، یعنی Nexus One برای نخستین بار به نمایش درآمد و نظر مثبت اغلب کارشناسان را جلب کرد.

بنابراین، می‌توان سال پرباری را برای آندروئیدی‌ها پیش‌بینی‌کرد. از طرفی، برخی تولیدکنندگان اعلام‌کرده‌اند که بعضی از اسمارت‌فون‌ها و تبلت‌های کنونی قابل ارتقاء به آندروئید ۴ نخواهند‌بود و اسامی این محصول‌ها را در قالب فهرستی در اختیار‌مصرف‌کنندگان قرار‌داده‌اند. به طور کلی، یکی از موضوع‌های مهم سال ۲۰۱۱ این بود که دو نسخه مختلف سیستم‌عامل آندروئید که یکی مخصوص اسمارت‌فون و دیگری مخصوص‌تبلت بود، در نسخه۴ به هم پیوستند و به نظر می‌رسد که سازندگان اسمارت‌فون‌ها و تبلت‌هابتوانند از پلتفرمی یکپارچه در محصولاتشان استفاده کنند. اما یکی از تبلت‌های آندروئیدی که در سال ۲۰۱۱ عرضه شد و برخی معادلات را در بازار به هم ریخت، کیندل فایر محصول آمازون بود که با قیمتی بسیار پایین بازار را تکان داد. انتظار می‌رود که امسال نسخه دوم این تبلت نیز به بازار عرضه شود. در نهایت، احتمال می‌رود که آندروئید بعدی نیز در اواخر همین سال عرضه شود. از سوی دیگر، ۲۰۱۲ برای مایکروسافتی‌ها سال مهمی‌خواهد بود. حرف و حدیث‌های زیادی پیرامون نسخه اولیه ویندوز۸ بوده و عوامل زیادی باعث شده که مایکروسافت امید زیادی به این سیستم‌عامل در‌ حوزه‌تبلت داشته‌باشد. رابط کاربری مترو، ویژگی‌های جالب‌توجهی دارد و شرکت‌هایی مانند سامسونگ، نوکیا و دل برای عرضه‌محصول‌هایی مبتنی‌بر ویندوز‌۸ که با قیمت‌های مختلف و در سطوح گوناگون سازمانی و مصرفی عرضه خواهند شد، اعلام آمادگی کرده‌اند. همچنین، علاوه بر تبلت‌های مبتنی بر ویندوز۸ با پردازنده اینتل، تبلت‌هایی با پردازنده ARM نیز در این دسته عرضه‌خواهد شد. البته، بهای حق امتیاز ویندوز‌۸ تبلت (که تقریباً چهار‌برابر ویندوز‌فون است) می‌تواند رقابت با تبلت‌های دیگر را برای تولیدکنندگان دشوار کند و مایکروسافت برای به‌دست‌آوردن سهم‌بزرگی از بازار، باید ویژگی‌هایی واقعاً استثنایی را به‌نمایش بگذارد. در هر صورت، انتظار می‌رود که سهم مایکروسافت از سیستم‌عامل اسمارت‌فون و تبلت در اواخر سال آینده تا حدی افزایش داشته‌باشد.

همچنین، یکی از بازیگران اصلی حوزه تلفن‌همراه و اسمارت‌فون نیز به سال‌۲۰۱۲ امید بسته‌است. نوکیا طی توافق‌هایی که با مایکروسافت داشته، در سال آینده اسمارت‌فون‌هایی مبتنی‌بر ویندوز‌فون عرضه خواهد‌کرد و به یکی از بزرگ‌ترین پشتیبان‌های این سیستم‌عامل تبدیل‌خواهد‌شد. در هر‌صورت، با وجود رشد روزافزون بازار اسمارت‌فون، سال ۲۰۱۲ سالی حیاتی برای نوکیا‌خواهد‌بود که سرنوشت این شرکت بزرگ را در این حوزه تعیین خواهد کرد. رشد بازار اسمارت‌فون را می‌توان از افزایش درخواست DRAM برای این دستگاه‌ها دریافت که در سال ۲۰۱۱ به میزان ۱۵۷,۲ درصد افزایش‌یافت و پیش‌بینی می‌شود، در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال‌گذشته این درخواست هفتصد درصد افزایش‌یابد. این موضوع علاوه بر بزرگ‌تر شدن بازار اسمارت‌فون، می‌تواند نشانه افزایش میزان حافظه اسمارت‌فون‌ها نیز باشد که در طول دو سال اخیر همچنان افزایش یافته‌اند.

از سوی دیگر، موتورولا که بخش تجهیزات همراه آن به مالکیت گوگل در‌آمده، یکی از شرکت‌هایی است که بسیاری از کارشناسان و مصرف‌کنندگان منتظر اسمارت‌فون‌ها و تبلت‌های آن در سال‌جاری خواهند‌بود. گوگل خبر از محصول‌هایی باکیفیت و رده‌بالا می‌دهد، اما باید دید هنگام عمل چه جایگاهی در بازار خواهند یافت. اما سال گذشته بازار تبلت با دو شکست ناامیدکننده هم رو‌به‌رو شد که برخی سال ۲۰۱۲ را به‌کلی سال مرگ این دو پیش‌بینی‌می‌کنند؛ یعنی تاچ‌پد اچ‌پی و پلی‌بوک RIM. اچ‌پی با شکست تجاری تاچ‌پد مجبور شد تولید‌آن را متوقف کند که اچ‌پی در نهایت اعلام کرد که سیستم‌‌عامل Web OS را به صورت یک پروژه اپن‌سورس در اختیار توسعه‌دهندگان قرار خواهد داد و خود نیز در سال جدید میلادی دست کم یک تبلت مجهز به این سیستم‌عامل را عرضه خواهد کرد. اما RIM هم با یک شکست تجاری در بازار تبلت روبه‌رو شد و همین حالا مجبور است، نیم میلیارد‌دلار، بابت تخفیف‌هایی که روی پلی‌بوک‌داده، پرداخت‌کند و گاردین تخمین می‌زند که ۱,۷۹ میلیون‌پلی‌بوک نیز روی دست این شرکت باقی‌مانده‌است. در هر صورت، برخی ناظران معتقدند که RIM این حوزه را کنار بگذارد و روی همان حوزه قدیمی و اصلی خود، یعنی اسمارت‌فون تمرکز کند.

● بازیگر تازه

در میان نام تولیدکنندگان اصلی پردازنده در اسمارت‌فون و تبلت یعنی کوالکام، سامسونگ، اپل، NVidia، TI و....؛ نام یکی از شرکت‌ها خالی است: اینتل. شرکت اینتل که دوران‌اخیر خود را صرف‌یکه‌تازی در بازار پردازنده‌های دسکتاپ و لپ‌تاپ‌کرده، در حوزه اسمارت‌فون و تبلت تنها نقش نظاره‌گر را بازی‌کرده‌است تا این‌که در اواسط دسامبر ۲۰۱۱، سایت تکنولوژی ریویو اعلام کرد که یک نمونه اسمارت‌فون و تبلت از اینتل دریافت کرده که از پردازنده جدید این شرکت با نام رمز Medfield استفاده می‌کرده‌اند. به این ترتیب، می‌توان به‌یقین دریافت که اینتل هم در این دوران بیکار ننشسته و سعی کرده تا یک پردازنده کم‌مصرف و پرقدرت در قالب یک system on-a-chip عرضه کند. اما در تمام این مدت تولیدکنندگان گوناگونی به معماری ARM روی آوردند و هر کدام پردازنده‌های خود را بر‌اساس این معماری تولید‌کرد‌ند. به این ترتیب، اینتل برای پیمودن این مسیر رقبای زیادی را برای سبقت‌گرفتن خواهد داشت.

به ظاهر کارشناسان سایت تکنولوژی ریویو تحت‌تأثیر کارایی، قدرت و توان مصرفی‌کم این پردازنده قرار گرفته‌اند و به‌عنوان مثال، از قابلیتی با نام burst mode در این نمونه‌ها نام‌برده‌اند که این قابلیت به کاربر اجازه‌می‌دهد، ده عکس پیاپی با اندازه‌کامل و کیفیت هشت مگاپیکسل با سرعت پانزده عکس در ثانیه ثبت‌کند؛ توانایی‌ای که در بسیاری از برنامه‌ها از جمله واقعیت افزوده می‌تواند به‌کار‌گرفته‌شود. علاوه بر این، اینتل در ساخت این پردازنده از فناوری ۳۲ نانومتری استفاده‌کرده، در صورتی که باقی رقبا از فناوری ۴۰ تا ۴۵ نانومتری استفاده‌می‌کنند. این عدد در سال ۲۰۱۳ به ۲۲ نانومتر خواهد‌رسید. بنابراین، به نظر می‌رسد که اینتل برای ورود به بازار پردازنده‌های‌تبلت و‌اسمارت‌فون تمام تلاش خود را به‌کار‌گرفته تا به‌سرعت جایی در‌این بازار برای خود باز کرده و این جایگاه را تثبیت کند.در نهایت، می‌توان گفت که در سال ۲۰۱۲، بازار تبلت شور و هیجان و رشد سریع خود را حفظ خواهد کرد و با محصول‌های متنوع، بازیگرهای جدید و تازه‌نفس رقابتی جدید را به نمایش خواهد گذاشت. اسمارت‌فون‌ها نیز به رشد و گسترش بازار خود ادامه خواهند‌داد و رقابت با برداشته‌شدن برخی محدودیت‌های سخت‌افزاری دشوارتر خواهد شد. سال‌۲۰۱۲ سال محاسبات همراه خواهد بود؛ چه در قالب تبلت، چه در قالب اسمارت‌فون یا حتی اولترابوک.

احمدرضا فرزان جم