کلسیم و فسفر​ عناصر مورد نیاز بدن

دو عنصر کلسیم و فسفر ۶۵ درصد مواد تشکیل‌دهنده استخوان‌ها را شامل می‌شود. اگرچه عمده کلسیم بدن در استخوان‌ها رسوب کرده است، ولی همان میزان کم این عنصر که در مایعات داخل و خارج سلولی است در فرآیندهای مهم جریان الکتریکی سلول‌ها و نیز انعقاد خون دخالت مستقیم دارد.فسفر عنصری است که در استخوان‌ها به‌عنوان مکمل کلسیم به کار می‌رود. این عنصر نیز در فرآیندهای مهمی مثل تولید انرژی در سلول‌ها نقش مهمی دارد.

دو عنصر کلسیم و فسفر ۶۵ درصد مواد تشکیل‌دهنده استخوان‌ها را شامل می‌شود. اگرچه عمده کلسیم بدن در استخوان‌ها رسوب کرده است، ولی همان میزان کم این عنصر که در مایعات داخل و خارج سلولی است در فرآیندهای مهم جریان الکتریکی سلول‌ها و نیز انعقاد خون دخالت مستقیم دارد.فسفر عنصری است که در استخوان‌ها به‌عنوان مکمل کلسیم به کار می‌رود. این عنصر نیز در فرآیندهای مهمی مثل تولید انرژی در سلول‌ها نقش مهمی دارد.

همه می دانیم کلسیم و فسفر در لبنیات به وفور یافت می شود، اما برای جذب این دو عنصر حیاتی و رسوب آنها در استخوان نیاز به ویتامین D است.

ویتامین D در واقع مجوز جذب کلسیم و فسفر است و در صورتی که دچار کمبود این ویتامین باشیم حتی با وجود مصرف مقدار کافی کلسیم و فسفر آنها جذب نمی شود.

با وجود تبلیغات منفی که این روزها در مورد نور آفتاب می شود، اگر یک فرد هر روز ۱۵ دقیقه در معرض نور آفتاب قرار بگیرد و فقط بازوها و گردن نور را جذب کند، می تواند ویتامین D مورد نیاز روزانه را تامین کند. ویتامین D البته در غذاهایی مانند تخم مرغ و کره هم وجود دارد.

خوشبختانه در سال های اخیر اندازه گیری آزمایشگاهی سطح ویتامین D در خون میسر شده است و می توان با دقت این ماده را اندازه گیری کرد و در صورت کمبود به بیمار مقادیر کافی از این ماده را داد.​

کمبود ویتامین D ​موجب ناتوانی روده ها در جذب کلسیم و فسفر شده و در نهایت موجب می شود که استخوان ها خوب سفت و محکم نشوند و نرمی استخوان ایجاد شود.

علامت اصلی این بیماری درد سراسری استخوان ها بخصوص استخوان های تنه و لگن است. از دیگر علائم مهم این بیماری ضعف عضلانی بخصوص عضلات ران و شانه است. استخوان های نرم ضمنا در معرض شکستگی است. نرمی استخوان در چند دسته از افراد شایع است.

اول در افرادی که به دلیل مشکلات روده ای دچار سوء جذب مواد غذایی بخصوص ویتامین D می شود. در این افراد کمبود دیگر مواد مثل آهن موجب کم خونی فقر آهن می شود و می توان با مشاهده ترکیب کم خونی و نرمی استخوان به بیماری سوء جذب، که می تواند هردوی این بیماری ها را ایجاد کرده باشد، شک کرد.

در سنین پیری ضعف مخاط روده ها شرایط را برای ایجاد سوء جذب مهیا می کند و افراد پیر بکرات دچار کمبود ویتامین D و به تبع آن کمبود کلسیم و فسفر و در نهایت نرمی استخوان می شوند.

شاید بسیاری از موارد دردهای استخوانی که در این رده سنی دیده می شود در واقع ناشی از کمبود ویتامین D است. به همین دلیل، استفاده کافی از لبنیات، و در کنار آن از مکمل های کلسیم و ویتامین D به همه افراد مسن توصیه می شود.

دکتر رضا کریمی

فوق تخصص بیماری های غدد