چهارشنبه, ۹ خرداد, ۱۴۰۳ / 29 May, 2024
ماکیاولی و راز آنا گاوالدا
در بازار نشر ایران کتابهایی هستند که به ناگاه میآیند، طرفدارانی پیدا میکنند، تجدید چاپ میشوند و بعد ناگاه میروند. در عالم کتاب و کتابخوانی به این نوع آمدن و رفتن میگوییم موج. مثل موج کریستیان بوبن، موج ژوزه ساراماگو، موج ریچارد براتیگان و موجهایی از این قبیل. هر کدام از این موجها ویژگیهای مشترکی دارند که اولین و مهمترینشان برتریها و نقاط قوت آثار و در یک کلام داشتن قابلیتهای بالای ادبی است. وجود این موجها کاملا طبیعی است. در شرایط خاص اجتماعی و در برخی زمانها با توجه به خرده عوامل بسیار، نویسندهای در جامعه کتابخوان محبوبیت پیدا میکند. برنده جایزههای معتبر جهانی بودن، نزدیک بودن جهانبینی نویسنده به مخاطب و البته تبلیغ گسترده از جمله این عوامل است. برخی از این موجها ماندگار میشوند. مثلا موج کوئیلوخوانی هنوز فروکش نکرده است. البته نسبت به اوایل شکلگیری این موج در اواسط دهه هفتاد اندکی کاهش داشته است اما همچنان کیمیاگر و رودخانه پیدرا خوانده میشوند. ماندگار شدن چنین موجهایی دلایل منطقی خود را دارد. در مورد دلایل محبوبیت کوئیلو در ایران در کتاب «جادوگر سرزمین سامبا» ( بررسی آثار پائولو کوئیلو، ۱۳۸۰ ) به تفصیل به شرح این عوامل پرداختهام. البته در این میان، نویسندگانی هم هستند که به تدریج استقبال مخاطب را از دست میدهند و آن تب اولیه رو به سردی میگذارد. کریستیان بوبن در این مورد مثال خوبی است. طبیعی است که در سالهای اخیر، تب بوبنخوانی در میان خوانندگان نسبت به سالهای آغازین دهه ۸۰ فروکش کرده است. اما موضوع این یادداشت کتابهایی هستند که در دورهای خاص محبوبیت پیدا میکنند بیآنکه از پتانسیلها و ویژگیهای متمایز کننده یک اثر قابل توجه- از هر نظر- برخوردار باشند یا حتی بتوان راز محبوبیتشان را با دلایل حاشیهای و منطقی -مثل تبلیغات- توجیه کرد. وقتی کتاب «دوست داشتم کسی جایی منتظرم باشد» منتشر شد، هنوز کسی نویسنده جوانش را نمیشناخت. اولین بار یکی از کارشناسان و منتقدان کتاب، این نویسنده را به من معرفی کرد. شنیدن نام این نویسنده همراه بود با تعریف و تمجید از کتابش که تازه ترجمه و منتشر شده بود. «دوست داشتم کسی جایی منتظرم باشد» مجموعه داستانی بود از یک نویسنده جوان فرانسوی؛ خانم آنا گاوالدا. درباره موج تازه نویسندگان فرانسوی دهه نود چیزهایی خوانده بودم و گهگاه آثاری از نسل جوان نویسندگان فرانسه به فارسی ترجمه میشد. نمونهاش ترجمه خوب عباس پژمان از رمان ماری دایوسک با نام تولدی دیگر که حدودا چهار، پنج سال پیش منتشر شد. پیش از خواندن کتاب سفارش شده از طرف آن دوست منتقدم، انتظار داشتم با اثری دست کم در حد و حدود کارهای نوئل شاتله یا ماری داریوسک مواجه شوم. اما چنین نشد. اولین نشانههای دافعه هنگامی ظاهر شد که دریافتم با یک ترجمه ضعیف از اثری متوسط روبه رو هستم. بعضی از داستانهای آن مجموعه را در ناخودآگاه ذهنم مقایسه میکردم با نمونههای ایرانی که در همان ژانر و در همان حال و هوا نوشته میشد و میشود اما بسیار قویتر است. غلطهای مربوط به ویرایش و نمونهخوانی هم مزید بر علت بود.
در همان خوانش اولیه و بیآنکه نیازی به بررسی تطبیقی متن اصلی و متن ترجمه شده وجود داشته باشد، معلوم و آشکار است که مترجم اصول دستور زبان فارسی را به خوبی رعایت نکرده است. این نکته را از ترکیببندی جملهها و انتخاب واژگان به خوبی میتوان دریافت. وقتی خبر انتشار کتاب دوم این نویسنده را شنیدم، کنجکاو نام مترجم آن بودم. اما باز امضای همان مترجم قبلی پای کار بود. به هر حال دل به دریا زدم و اولین رمان این نویسنده را هم خواندم. در همان صفحات اول دوباره ناامیدی پیشین سراغم آمد. غلطهای دستوری که از زیر چشم ویراستار- اگر وجود خارجی داشته باشد- در رفته بود. یک داستان تکراری از عشقهای از دست رفته و حسرت رمانتیک فرانسوی از نوع مبتذل آن. به راستی معمای به چاپ چهارم و پنجم رسیدن کتاب آنا گاوالدا چیست؟ در شرایطی که آثار زیادی برای ترجمه شدن وجود دارد، در شرایطی که کتابهای بسیار بسیار با ارزشی همچون «فرار کن خرگوش» نوشته جان آپدایک با ترجمه درخشان سهیل سمی بعد از گذشت ماهها نه ضرورت تجدید چاپ پیدا میکند و نه انعکاس مطبوعاتی درخوری دارد، در شرایطی که کتاب خوانده نمیشود، در شرایطی که... بگذریم. ماکیاولی در کتاب «شهریار» یکی از ملزومات شهریاری را اقبال میداند. شهریار علاوه بر فنون پیچیده و بسیاری که باید بداند، باید از درجهای از شانس و اقبال بهرهمند باشد.
شهلا زرلکی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
دورههای مدیریتی دانشگاه تهران
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات مجلس دوازدهم مجلس شورای اسلامی ایران مجلس سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور سیدابراهیم رئیسی انتخابات ریاست جمهوری 1403 رئیسی ریاست جمهوری
تهران پلیس قتل هواشناسی قوه قضاییه شهرداری تهران سرقت سازمان هواشناسی افزایش حقوق بازنشستگان فضای مجازی وزارت بهداشت آتش سوزی
بانک مرکزی خودرو بازار سرمایه قیمت دلار دولت سیزدهم قیمت خودرو حقوق بازنشستگان قیمت طلا بازار خودرو بورس مسکن ایران خودرو
الناز شاکردوست سینمای ایران تلویزیون سریال سینما بازیگر رسانه ملی موسیقی تئاتر کتاب
دانشگاه تهران دانشگاه آزاد اسلامی وزارت علوم دانش بنیان
اسرائیل فلسطین غزه جنگ غزه روسیه حمله به رفح حماس نوار غزه ترکیه رژیم صهیونیستی طوفان الاقصی اوکراین
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر شمس آذر قزوین لیگ برتر فوتبال ایران لیگ برتر ایران جواد نکونام باشگاه پرسپولیس باشگاه استقلال بازی تیم ملی والیبال ایران
هوش مصنوعی تبلیغات خودروهای وارداتی اپل سامسونگ ایلان ماسک ماهواره بنیاد ملی نخبگان گوگل تسلا
رژیم غذایی مغز طب سنتی بیماری قلبی استرس نمک سازمان غذا و دارو کاهش وزن قهوه